28 ildir ki, suraxanılılar qaçqınlar tərəfindən tutulmuş mənzillərinə köçə bilmirlər

Bakı/25.09.20/Turan:Qarabağ müharibəsi zamanı on minlərlə qaçqın bakılıların evlərində məskunlaşıb, onları evsiz qoyub. Heydər Əliyev şifahi göstəriş vermişdi ki, qaçqınlar çıxarılmasın, halbuki, evlərin qanuni sahiblərinin hüquqları açıq-aydın pozulmuşdu. Doxsanıncı illərin sonunda ölkənin Ali Məhkəməsi “Evsiz bakılılar” təşkilatının şikayəti əsasında onların öz mənzillərindən istifadə etmək hüququnu təsdiq etdi. Lakin bu kateqoriyadan olan bəzi bakılılar hələ də kirayə mənzillərdə yaşamağa məcburdur.

1994-cü ildə Bakı şəhəri, Suraxanı rayonu, Qaraçuxur qəsəbəsi, 4042-4046-cı məhəllə, ev 45 ünvanında tam inşa edilməmiş 9 mərtəbəli binada 162 mənzil qaçqınlar tərəfindən tutulub. Ev fəhlələr üçün tikilirdi, onlar o vaxtdan kirayədə yaşayırlar. Bakının elə həmin rayonunun Bəkirli küçəsindəki 15 saylı evdə də bu cür zəbtetmə baş verib.

2010-cu ildən işçilər Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinə dəfələrlə müraciət edərək ailələrin fəhlə ailələri üçün nəzərdə tutulmuş evdən çıxarılması tələbini irəli sürüblər. 2011-ci ilin fevralında qaçqınların və məcburi köçkünlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması üzrə Dövlət Proqramının hazırlandığı vaxtda məsələ ilə bağlı irəlilyiş olmadı. Dövlət Proqramında Bakı və Sumqayıtda onlar üçün yaşayış evlərinin tikintisi nəzərdə tutulurdu. Bir qrup bakılı fəhlə Turan-a məktubunda bildirir ki, proqram tələbə yataqxanalarında yaşayanlara şamil olunub. Oradan qaçqınları köçürüblər, üstəlik köçürülmə ərəfəsində onlar təcili olaraq boşanmağa başlayıblar ki, dövlət bir mənzili keçmiş ərə, digərini isə keçmiş xanıma versin. Sonra boşalmış yataqxanalar təmir edilib və orada yerləşən tələbələrdən gəlir gətirib. Qaraçuxurdakı evi isə “unudublar”. Məktub müəllifləri hesab edirlər ki, bu “unutqanlıq”ın günahkarı yeni mənzillərin paylanması üzrə komissiyanın sədri Eldar Zeynalovdur. Dövlət Komitəsinin sədri Rövşən Rzayevdir.

Turan agentliyinə daxl olan məktuba onu imzalayan 60 nəfərin siyahısı əlavə olunur. Hər kəsin mübahisəli evdə mənzil almaq üçün orderi var. Bu adamlar Prezident Administrasiyasına müraciət edərək məmurlara Konstitusiyanın şəxsi mülkiyyət toxunulmazlığı haqda 13-ci maddəsini və bu hüququn dövlət müdafiəsi barədə xatırladıblar.

2019-cu ildə onlar Bakı Şəhəri Suraxanı Rayon Məhkəməsinə müraciət ediblər. Məhkəmə bütün şikayətləri öyrənərək eyni tipli qərarlar qəbul edib:  qaçqınlar çıxarılsın. Qaçqınların Suraxanı məhkəməsinin qərarından apellyasiya şikayətləri təmin edilməyib. Rayon məhkəməsinin qərarları Ali Məhkəmə tərəfindən təsdiqlənib. Lakin Dövlət Aprobasiya Xidməti məhkəmələrin qərarlarını yerinə yetirmir, çünki qaçqınları küçədə qoymaq olmaz, dövlət isə onlara yeni mənzillər vermir. 4042-4046 saylı məhəllədəki mənzillərin sahibləri Məryəm Yusubova, Kərim Yasinov, Ramiz Nəcəfov, Mehman Səlimov və başqaları, həmçinin Mehman Məlikov (Bəkirli küçəsindəki ev) məhkəmələrdə qalib gəlsələr də faktiki olaraq kirayə mənzillərində yaşamağa davam edirlər.

Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin zəbt edilmiş mənzillərin sahiblərinə rəsmi məktublarında bildirilir ki, problem məlumdur, “nəzarətdədir”, qaçqınlar onlar üçün yeni evlər tikiləndə çıxarılacaq. Nazim Nərimanovun adına cavabda (2020-ci il) Dövlət Komitəsi məlumat verir ki, onun mənzilini (N103) zəbt etmiş Ağdam qaçqını Arzu Əliyeva Kürdəxanı qəsəbəsində yeni evdə  mənzil alıb və oraya köçürülüb. Amma N. Nərimanov öz mənzilinə köçə bilmir, çünki qaçqın Arzu Əliyeva orada yaşamağa davam edir.

Həmin evdəki mənzillərindən birinin sahibi, Qarabağ müharibəsi veteranı Arif Həşimov Turan-a müsahibəsində deyib ki, qarabağlılar uğrunda vuruşub, amma onlar onu evsiz qoyublar. O, mənzildə böyük oğlu ilə birlikdə yaşayır. Darısqallığa görə oğlu ailə qura bilmir.  Onun sözlərinə görə, evi zəbt edən qaçqınlar da oradan çıxmaq istəyirlər, amma bunun üçün dövlət onlara mənzil verməlidir. Qaçqınlardan biri bəzən mənzil sahibinə -152 saylı mənzilin sahibi Atlas adlı qadına pul verir ki, onun yaşamağa məcbur olduğu mənzilin kirayəsinə köməklik etsin.

A.Həşimov son illər Dövlət Komitəsinin sədri Rövşən Rzayev və komitənin aparat müdiri Eldar Zeynalovla 5 dəfə görüşüb. Onlar vəd ediblər ki, öncə hüquqları məhkəmə tərəfindən təsdiqlənə səkkiz sahibin mənzillərini azad edəcəklər. Lakin heç nə baş vermir.

“Vətəndaşlar Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin qarşısında toplaşırlar və onlar binadan çıxarkən gördüklərini paylaşırlar: orada kimlərlə görüşüblər, onlardan nə qədər rüşvət tələb ediblər, öz məsələsinin həlli üçün məmura nə qədər pul veriblər. Vətəndaşlar bizə məsləhət görürlər ki, problemimizi pul ilə həll edək. Biz belə şeylərə getmirik, öz mənzillərimizi qanuni əsaslarla əldə etmək istəyirik. Təəccüblüdür: Bakıda onlarla yaxşı yaşayış evi var ki, binanın qəzalı vəziyyətdə olması adı ilə sakinləri zorla onlardan çıxarırlar. Bizim binamız yarımçıqdır, elektrik enerjisi, qaz və su yoxdur, amma onu tutan qaçqınlara toxunmurlar. Niyə? Səbəb Dövlət Komitəsinin korrupsiyalaşmasıdır”, - A.Həşimov qeyd edib.

Turan agentliyi Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin rəsmi mövqeyini dərc etmək üçün sentyabrın 22-də quruma müraciət edib. Orada vəd ediblər ki, vətəndaşların məktubunu öyrənib gün ərzində cavab verəcəklər. İki sutka keçməsinə baxmayaraq, Dövlət Komitəsindən redaksiyaya cavab gəlməyib.