Azərbaycan Mətbuat gününü qeyd edir

İyulun 22-də Azərbaycanda Mətbuat günü qeyd olunur. 1875-ci ilin bu günündə Azərbaycanda ilk qəzet – «Əkinçi» qəzeti nəşrə başlayıb

Müasir Azərbaycan mətbuatın vəziyyətinə gəldikdə isə bəzi ekspertlərin fikrincə, durum qənaətbəxş deyil. Son illərdə onlarla jurnalist həbs olundu, ölkədə çoxsaylı qəzet bağlandı, müstəqil və müxalif saytların bir neçəsi ölkə ərazisində bloklandı.

«Sərhədsiz Reportyorlar» beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatının açıqladığı media azadlığı reytinqində 180 ölkə arasında Azərbaycan 167-ci yerdə qərarlaşıb.

Rəsmilər isə bildirir ki, Azərbaycanda media azaddır və ona heç bir əngəllər yaradılmır.

Bu il Azərbaycanda mətbuatın durumu necədir?

Milli Məclisin deputatı Sədaqət Vəliyeva Turana bildirib ki, müasir dövrdə informasiya texnologiyalarının inkişafı Azərbaycan mətbuatını qlobal informasiya şəbəkəsinin bir hissəsinə çevirib. «Bu gün ölkəmizdə 5 mindən çox media subyekti var. Təsadüfi də deyildir ki, milli mətbuatın inkişafına dəstək dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biridir».

Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda kütləvi informasiya vasitələrinin inkişafı, jurnalistlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması Prezident İlham Əliyevin diqqəti mərkəzindədir. «Media orqanlarına birdəfəlik yardımların göstərilməsi, mətbuat işçilərinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi tədbirləri, həmçinin milli mətbuatın inkişafındakı xidmətlərinə görə jurnalistlərin fəxri adlarla təltif edilməsi, eləcə də dövlət başçısının mətbuat işçilərinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə dair sərəncamları əsasında yaşayış binalarının tikilib jurnalistlərin istifadəsinə verilməsi mətbuata və mətbuat işçilərinə qayğının göstəricisidir».

Deputat qeyd edib ki, bu gün tez-tez dördüncü hakimiyyət adlandırılan mətbuat Azərbaycanda bir çox proseslərin şəffaflığına və hakimiyyətin üç «klassik» qolunun fəaliyyətinin yaxşılaşdırılmasına səbəb olur. «Azərbaycanda insan hüquqları, siyasi plüralizm, vətəndaş cəmiyyətinin mövcudluğu demokratik institut kimi formalaşdırılmış müstəqil kütləvi informasiya vasitələrinin fəaliyyətində, onların inkişafı üçün yaradılan hüquqi təminatlarda da öz təsdiqini tapır. Eyni zamanda, milli mətbuat azad və demokratik mətbuat missiyasının, insanların düşüncə və sözlərinə hörmətin, yeniləşən informasiya vasitəsilə operativ məlumatlandırmanın, plüralizm və tolerantlıq ideyalarının daşıyıcısı olduğunu isbatlayır».

Vəliyevanın fikrincə, ölkə rəhbərliyinə təqdim olunan «Jurnalistlərin dostu» mükafatları Azərbaycan iqtidarının mətbuata açıq olmasının, eləcə də sahənin inkişafına ayrılan yüksək diqqətin təcəssümüdür. «Ulu öndər Heydər Əliyev və Prezident İlham Əliyev bütün dövrlərdə mətbuatın inkişafına prinsipial diqqət ayırmışlar. Mətbuat işçiləri ilə mütəmadi təşkil olunan görüşlər, habelə institusional təşəbbüslər mətbuatın davamlı inkişafına səbəb olub».

O, vurğulayıb ki, 44 günlük Vətən müharibəsində və müharibədən sonrakı dövrdə Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya çatdırılmasında mətbuatın rolu və jurnalistlərin fəaliyyəti əvəzolunmaz idi.

Media məsələləri üzrə ekspert Xalid Ağalıyev isə  bildirib ki, Azərbaycan ötən bir ilin yarıya qədərini müharibə ovqatında yaşadı. «Yerdə qalan yarım ildən bir qədər artıq dövrdə mediada elə bir təməl hadisə baş verməyib ki, onu qiymətləndirəsən. Bir neçə ildir müəyyən gözləntilər vardı ki, köklü dəyişikliklər olacaq, azad medianın fəaliyyəti üçün əlverişli mühitin yaradılmasına yönəlik addımlar atılacaq. Ancaq bu gözləntilər özünü hələ ki, doğrultmur».

Ekspertin fikrincə, ortalıqda medianın gələcəyini necə inşa etməni ifadə edən strategiya yoxdur. «Nə də belə bir strategiyanı hazırlmaqda, ortaya qoyub həyata keçirməyə əzmini aşkar şəkildə ortaya qoyanlar var».

Onun fikrincə, bu kontekstdə media qanunvericiliyi ətrafındakı müzakirələr diqqətə layiqdir. «Heç olmasa media ilə bağlı bu məsələ gündəmdədir. Durumdan narahat olan çevrələr var, durumun yaxşılaşdırılmasına hədəflənən rəylər, çağırışlar var. Belə rəy, çağırışların diqqətə alınıb-alınmayacağı başqa məsələdir. Ancaq belə çaığırışlar nəzərə alınmadan yaxşı nəsə inşa edilməyəcək».

Ağalıyev qeyd edib ki, son bir ilin xülasəsinin yaxın gələcəyə nikbin baxmağa əsaslar yaratdığını təəssüf ki, söyləmək olmaz.

O, vurğulayıb ki, jurnalistlər diffamasiyaya görə hələ də cinayət məsuliyyətinə cəlb edilib, həbsə atılırlarsa, informasiya əldə etmək haqqı təmin edilmirsə, jurnalistləri, medianı qoruyan qanunlar hələ də işləmirsə, az qala bütün media hökumətin ayıracağı maliyyədən asılı durumdadırsa, müsbətə doğru irəliləyişlərdən danışmaq çox çətindir.

Ekspertin sözlərinə görə, xeyli zahiri dəyişiklikləır edildi. «Agentlik yaradıldı, teleradio tənzimləyicisində dəyişikliklər baş verdi. Ancaq hələ ki, bu tip dəyişikliklər zahiri dəyişikliklərdən, cild dəyişməkdən o yana keçməyib. Dəyişiklik media mühitinə təsirsizdir, hansı ki, bu mühit azad olmalıdır. Dəyişiklik fərdi məzmunludur, əvvəlki idarəedənlərin zamanında daha az pay alanlar, ola bilsin indi bir qədər daha geniş imkanlar əldə ediblər».

Ağalıyev qeyd edib ki, Son bir ildə böhtan və təhqirə görə məhkəməyə çəkilən jurnalistlərin sayı 20-dən artıq olub. «İnformasiya əldə edilməsi sahəsi də problemlidir. Yerli məhkəmələr informasiya sorğularına cavab almayan jurnalistlərə gərəkli qanuni dəstəyi vermir. İctimai olaylardan bilgi toplayan jurnalistlər yenə də özlərini təhlükəsiz hiss etmirlər. Bir ildə belə olaylarda jurnalistlərə münasibətdə 25-dən artıq insident baş verib».   -0-