Azərbaycan ordusu Türkiyə və NATO standartları istiqamətində irəliləyir, lakin mülki nəzarət çətin olaraq qalır

Bakı/22.06.23/Turan:  Hərbi ekspert Üzeyir Cəfərov hesab edir ki, 2025-ci ilə qədər Azərbaycan ordusu Ordu strukturunun Türkiyə-NATO standartlarına keçidini başa çatdırmalıdır. İslahat prosesi uğurla irəliləsə də, Azərbaycan Ordusuna mülki nəzarət imkanları ildən-ilə daha da çətinləşir. Cəfərov qeyd edir ki, 1990-cı illərdə Müdafiə Nazirliyi əsgərlərin valideynləri, siyasətçilər, millət vəkilləri və sənətçilər tərəfindən hərbi hissələrə getməyə icazə verdi, lakin son illərdə ordunun nəzarətində ictimaiyyətin iştirakı yox idi.

İyunun 21-də Azərbaycan hərbi ekspertləri Cenevrə Mülki hökumət təhlükəsizlik mərkəzi və Azərbaycan Sülh və münaqişələrin həlli mərkəzi ilə birlikdə təhlükəsizlik sektorunun islahatlarının müzakirəsi və Azərbaycan ordusunda mütərəqqi İnzibati təcrübələrin tətbiqi üçün dəyirmi masa çağırıblar. İstefada olan hərbi ekspert və zabitlər Telman əbilov və Elxan Şıxəliyev iddia edirlər ki, Azərbaycan ordunun islahatında geridə qalır. Deputat Fazil Mustafa bu geriliyi Qarabağ münaqişəsinin həll olunmaması ilə əlaqələndirir, lakin Ermənistanla sülh sazişinin imzalanmasından sonra ölkədə liberal islahatların başlayacağına əminliyini ifadə edir. Lakin iştirakçı, parlamentin deputatı Hikmət Babaoğlu dəyirmi masanın təşkilatçısı, sülh və münaqişələrin həlli Mərkəzinin rəhbəri Elxan Mehdiyevi dünya imperializmi ilə əlbir olmaqda, Fransanı antiazərbaycan siyasətinin parlaq nümunəsi hesab etməkdə ittiham edir.

Dəyirmi masanın digər iştirakçısı, Cenevrə Silahlı Qüvvələrə Demokratik Nəzarət Mərkəzinin (DCAF) Avropa və Orta Asiyada baş proqram meneceri Grazvidas Yasutis, Gürcüstan, Ukrayna və digər Avropa dövlətləri kimi ölkələrdə zabitlər üçün təlimlər keçirmək təcrübəsini bölüşür. Yasutis Ukraynada ordu ilə cəmiyyət arasında qarşılıqlı fəaliyyət üzrə şuraların yaradılmasının vacibliyini vurğulayır və güman edir ki, Ukraynanın təcrübəsi Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad edilməsi prosesində dəyərli ola bilər. DCAF Azərbaycana öz təcrübə və biliklərini təklif edir.

Hərbi ekspert Tərlan Eyvazov Azərbaycanın digər nazirliklərində Daxili İşlər Nazirliyi, ANAMA və ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi kimi oxşar ictimai şuraların mövcudluğuna işarə edir. Lakin Azərbaycan ordusunda İctimai şura yoxdur. Eyvazov  mövcud olan İctimai Şuraların işini sırf formal hesab edir və bu qurumların onlara tapşırılan vəzifələri yerinə yetirmədiyini iddia edir. İstefada olan polkovnik Şair Ramaldanov ordudakı vəziyyəti hərbi quruluşun qapalı təbiətinə görə "mürəkkəb" olaraq xarakterizə edir. Ramaldanov, Silahlı qüvvələrdəki hadisələr haqqında məlumat və aydınlıq gətirərək cəmiyyətlə ordu arasında ünsiyyəti təşviq edə biləcək hərbi məsələlər üzrə mütəxəssislərdən ibarət bir ictimai qurumun yaradılmasını təklif edir.

"Qarabağ müharibəsi qaziləri" təşkilatının sədri Ray Kərimoğlu Silahlı Qüvvələrdə intiharların qarşısının alınması məqsədilə cəmiyyətlə ordu arasında qarşılıqlı əlaqəni təşviq edən mexanizmin yaradılmasına şərait yaratmaqda dövlətin rolunu vurğulayır. Deputat Vidadi İsgəndərov Hərbi qulluqçuların hüquqlarını qorumaq üçün yeni bir institutun — Ombudsmanın yaradılmasını müdafiə edərkən bu fikri bölüşür.

Qeyd etmək lazımdır ki, dəyirmi masadakı müzakirələr cəmiyyətdə narahatlıq doğuran Hərbi qulluqçuların işgəncələrinin kədərli tarixi ilə əlaqəli deyildi.