Azərbaycan vətəndaşları niyə radikal qruplarda döyüşür və bu bəlaya qarşı necə mübarizə aparmaq olar?

Bakı/10.12.19/Turan: Azərbaycan DİN-in Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatına təqdim edilmiş 2018-ci ilin oktyabrına olan məlumatına görə, 1477 Azərbaycan vətəndaş (1136 kişi və 341 qadın) terror qruplaşmalrına qoşulmaq üçün Suriya və İraqa gediblər. Onların 903-nün (749 kişi və 154 qadın) həlak olduğu və ya itkin düşdüyü hesab olunur.

Bu barədə Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatının http://www.iom.az/news/ saytında yerləşdirilmiş "Azərbaycanda seçilmiş icmalarda radikallaşmaya qarşı həssaslıq və dayanıqlığın müəyyən edilməsi üzrə tədqiqat" adlı yekun hesabatında bildirilir.

Hesabat ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAID) tərəfindən Azərbaycanın Dini Təşkilatlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi ilə birgə maliyyələşdirilən ''Həssas icmaların dayanıqlığının gücləndirilməsi'' layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.

Hesabata əsasən, Azərbaycandan Suriya və İraqdakı ekstremist təşkilatlara qoşulmuş yerli sakinlərin yaşayış yerlərindən görünür ki, onların əksəriyyəti ölkənin şimal regionunu təmsil edir. Hakimiyyət bu prosesin qarşısının alınması üçün bir sıra tədbirlər görüb. Belə ki, Daxili İşlər Nazirliyinin təqdim etdiyi rəqəmlərə görə, 309 şəxs (261 kişi və 48 qadın ) ölkəyə qayıdıb (əsasən, Sumqayıt, Qusar, Balakən və Zaqataladandırlar).

Hesabata əsasən, münaqişə ocaqlarında olan və valideynlərini itirmiş 24 azərbaycanlı uşaq geri qaytarılıb. Ən azı bir valideynini itirmiş 270 azərbaycanlı uşaq Suriya və İraqda saxlama mərkəzindədir.

Məruzədə qeyd edilir ki, birbaşa döyüşə cəlb edilən və ya travmativ təcrübələrə məruz qalan, silahlı münaqişə zolaqlarından geri qayıtmış uşaqlara məsləhət verməklə onların sosiallaşmasını, eləcə də emosional və ideoloji məsələlərini hərtərəfli əhatə edən xüsusi qayğıya ehtiyacı var.

"Geri qayıdanların reinteqrasiyalarını asanlaşdırmaq üçün keçmiş döyüşçülər və onların ailə üzvləri üçün xüsusi reabilitasiya mərkəzlərinin qurulmasına ehtiyac var", deyə sənəddə qeyd edilir.

Suriya və İraqda döyüşmüş keçmiş döyüşçülərin işləri üzrə məhkəmə proseslərini işıqlandıran jurnalist İnarə Rafiqqızı belə halların əsasən 2012-2013-cü illərdən sonraya təsadüf etdiyini bildirir.

"Onlar dini təəssübkeşlik adı ilə aldadılaraq terror təşkilatlarına cəlb olunub. Məhkum edilənlərin əksəriyyəti məhkəmə zamanı ifadələrində "savab iş üçün getmişik" deyirlər və aldadıldıqlarını etiraf edirlər. Hərəkətlərindən peşmançılıq keçirdiklərini bildirirlər", deyə jurnalist bildirib.

Onun sözlərinə görə, Suriyada döyüşənlərin əksəriyyəti "Sumqayıt camaatının" əmiri Əbu Məhəmməd ləqəbli Talış Aqilin dəstəsində olduqlarını deyirlər.

Milli təhlükəsizlik nazirinin sabiq müavini Sülhəddin Əkbər hesab edir ki, Azərbaycan vətəndaşlarının terror qruplarında iştirakının siyasi, dini, ideoloji və sosial-iqtisadi səbəbləri var.

Azərbaycan vətəndaşlarının terror təşkilatlarında fəal iştirakı Suriyada vətəndaş müharibəsinin başladığı və orada İŞİD-in gücləndiyi 2012-2015-ci illərə təsadüf edir.

Azərbaycandan dini radikalların əksəriyyətinin şimal rayonları və Sumqayıt sakinləri olmasının səbəbi orada radikal sünni qrupların fəal olmasındadır.

"Mübarizə terrorçularla yox, terroizmlə aparılmalıdır. Yəni bu, kompleks mübarizə tələb edir. Bunun siyasi, dini, ideoloji, informasiya, kəşfiyyat, təşkilatı, maliyyə və başqa tərəfləri var", Sülhəddin Əkbər belə hesab edir. --0--