Azərbaycanda erməni separatizminin inkişafı haqqında məqalə dərc olunub

Bakı/27.01.22/Turan: Rusiyanın aylıq "Voprosı istorii" ("Tarix məsələləri") jurnalında Tarix, İqtisadiyyat və Hüquq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun (RF) hərtərəfli tarix sektorunun müdiri Eldar Abbasovun Azərbaycanda erməni millətçiliyinin tarixi haqqında məqaləsi dərc edilib. "Azərbaycanda erməni irredentist millətçiliyinin ortaya çıxması və formalaşması və onun Azərbaycanda bir təxribatının tarixi" adlı məqalədə məqsədi Azərbaycan SSR-in tərkibinə daxil olan Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin və Naxçıvan MSSR-in Ermənistan SSR-ə qoşulması olan erməni millətçiliyinin yaranması və formalaşması prosesinə nəzər salınır.

Abbasov "erməni soyqırımı" ideologiyasını ifşa edir, onu birbaşa SSRİ-nin anti-NATO siyasəti ilə əlaqələndirir. "Moskva Türkiyəni - NATO üzvünü SSRİ-nin cənub sərhədlərində təhlükə mənbəyi olaraq görməyə davam edirdi və fəal şəkildə onu dünya ictimaiyyətinin gözündən salmağa çalışırdı. Məhz bu dövrdə erməni sovet tarixşünaslığında "erməni soyqırımı" termini elmi dövriyyəyə buraxılıb. Sovet Ermənistanında bu mövzuda ilk nəşr 1963-cü ildə çıxıb və 1963-65-ci illər ərzində bu məsələ ilə bağlı cəmi 4 məqalə dərc edilib".

Məqalədə DQMV-nin yaranması tarixi, bu regionun Azərbaycan SSR-də qalması tarixi ətraflı şəkildə təsvir edilir.

Abbasov ilk dəfə olaraq Azərbaycanda erməni hərbi separatizmi hadisələri haqqında arxiv faktlarını Rusiya tarix elminə daxil edib. Daşkəsəndə erməni daşnaklarının qanunsuz abidəsinin ləğv edilməsi tarixi professor Cəmil Həsənlinin kitabından sitatlar ilə təqdim edilib.

İrredentik təxribatlardan biri 1969-cu ilin iyulunda Azərbaycanın Daşkəsən rayonunda mahiyyətçə millətçi olan abidənin quraşdırılması zamanı həyata keçirilib. 

Yerevanda quraşdırılmış bu abidə 1941-45-ci illərdə Böyük Vətən Müharibəsində həlak olan Ermənistanın Bayan kənd sakinlərinin xatirə lövhəsi elan olunub. Bu, boz bazaltdan hörülmüş 14 metrlik obelisk idi, onun üzərində əsas fasadda üç metrlik qanadları aşağı salınmış monumental qartal fiquru, yan fasadların birində isə ağlayan qadın barelyefi var idi. İki tərəfdə də yan fasadlarda erməni dilində abidənin təyinatını izah edən mətnlər var idi. "Qeyd etmək lazımdır ki, qanadları aşağı salınmış qartal ermənilərin simvollarından biridir, bu, 28 may 1918-ci ildə elan edilmiş ilk respublikanın gerbində də əksini tapıb və hazırki Ermənistan Respublikasının geribinin əsas elementidir", deyə müəllif qeyd edir.

Daşkəsən rəhbərliyinin səyləri ilə erməni abidəsi dağıdılıb. Bundan sonra Moskvaya ermənilərin "Bayan kəndinin həlak olan döyüşçülərinin abidəsini dağıdan" azərbaycanlılardan şikayətlər yağmağa başlayıb.

Maraqlıdır ki, Ermənistan SSR-in Azərbaycana qarşı məkrli planlarından xəbəri olan Heydər Əliyev erməni partiya təşkilatının və onun rəhbərliyinin ünvanına bu hadisə ilə bağlı ittiham irəli sürməyib. Əksinə, Azərbaycan partiya rəhbərliyi vəziyyəti lokallaşdırmağa çalışırdı və maksimum dərəcədə ona etnik məzmun verməməyə çalışırdı. -0-