Azərbaycanlılar Operativ Qərargahın səriştəliliyinə inanmırlar

Bakı/06.06.20/Turan:Mayın sonlarından Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah sutka ərzində koronavirusa yeni yoluxmaların sayı ilə bağlı növbəti antirekordlar barədə məlumat verir. Mayın 27-də  qeydə alınmış 165 yeni xəstə əhali tərəfindən böyük rəqəm kimi qəbul olundu, sonra gündəlik yoluxma göstəricisi yüksəldi və 5 iyun tarixinin göstəriciləri (338 yeni xəstə aşkar edilmişdi)  ilə müqayisədə əvvəlki göstəricilər əhəmiyyətsiz görünür.

Gündəlik yoluxma haqda məlumatın artması ilə əhalinin Operativ Qərargahın səriştəliliyinə olan inamı azalır. Bu qurumda Tibbi Ərazi Bölmələrinin İdarəetmə Birliyi (TƏBİB) liderlik edir. İctimaiyyət şənbə və bazar günləri ümumi sərt qadağanın tətbiq edilməsinin məqsədəuyğunluğunu müzakirə edir. Əgər karantin zamanı mənzillərdən çıxmaqla bağlı mütləq qadağa yalnız 65 və yuxarı yaşlı vətəndaşlara şamil edilirdisə, iyunun 6-ı şənbə günü saat 00:00-dan başlayaraq  iki gün ərzində mütləq qadağa bütün vətəndaşlara aiddir, operativ dövlət strukturlarının əməkdaşları istisna olmaqla. Karantinin pozulmasına görə cinayət cəzasının tətbiqi yenilik oldu.

Yeni qadağa koronavirusa gündəlik yoluxmanın artım dərəcəsini aşağı salmaq zərurəti ilə izah olunur. Amma ictimaiyyət sual edir: o zaman həftənin sonrakı iş günləri, bazar ertəsindən cümə gününə qədər, insanların səhərdən ictimai nəqliyyatdan istifadə edərək işə can atdığı vaxtlarda necə olacaq?

Görünür, Operativ Qəragah ölkənin ən yoluxmuş regionlarının (Gəncə, Bakı, Lənkəran, Abşeron) sakinlərinin kütləvi şopinqini nəzərə almayıb. Gözlənilən qadağadan xəbər tutan kimi sakinlər  cümə axşamı və cümə günü  mağazalara axışaraq həftə sonları və sonrakı günlər üçün ərzaq almağa başlayıblar. Mağazalarda yaranmış qarışıqlıq mütləq Operativ Qərargah tərəfindən nəzərdə tutulmayan yoluxma artımına səbəb olacaq və bundan əsasən satıcılar əziyyət çəkəcəklər. Cümə günü Sumqayıtın iri mağazalarından birində koronavirusa yoluxmuş satıcılar və mühafizəçilər aşkarlanıb. Deməli, istirahət günlərində qadağanın tətbiq edilməsi əks effektə gətirib çıxara bilər və bu da Azərbaycanda yoluxmanın gözlənilməz sürətlə artmasına səbəb ola bilər.

Sosial şəbəkələrdə Operativ Qərargahın səriştəsizliyi haqda yazırlar. Ehtiyacı olanlara 190 manat dövlət yardımının verilməsi (ayda!) üzrə bəyan edilmiş tədbir təkcə məbləğin cüzi olması səbəbindən tənqidə səbəb olmayıb. Məbləğin yarısı dərhal kommunal xidmətlərin ödənilməsi üçün verilməlidir. ABŞ-da 1200 dollar və Kanadada 2000 dollar yardım ilə müqayisədə pandemiya dövründə 112 dollar (190 manat) “Avropanı neftlə təchiz etməklə” öyünən ölkə üçün utanvericidir.

Hətta bu manatı da on minlərlə ehtiyacı olan adam ala bilmədi. Ailədə heç olmasa bir nəfər işləyən varsa, (hətta ayda minimum əmək haqqı (250 manat) həcmində qazanırsa belə) onlara dövlət yardımından imtina ediblər. Torpaq sahiblərinə imtina ediblər, baxmayaraq ki, özünün  torpaq payı olmaq mütləq özünün pomidor istixanasının və ya gəlirli tövlənin olması demək deyil. Avtomobil sahibləri də dövlət yardımı almayıblar, baxmayıblar ki, o avtomobil ilə “taksiçilik” etmək olar ya yox, yoxsa paslı metal yığınıdır.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (ƏƏSMN) dərc etdiyi birdəfəlik yardım alanların siyahısı “ölü canlar”ı üzə çıxarıb, çünki məlum olub ki, siyahıda xaricdə yaşayan və yardım almayan insanlar  var. “Əmək və əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin siyahılarında işsizliyə görə ödəniş üçün ərizə verməyən və yardım almayan insanlar var”,- iqtisadçı alim Qubad İbadoğlu Facebook sosial şəbəkəsində öz səhifəsində bildirib. “Əgər Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi bu adamlar barədə heç nədən şübhələnmədən pul ayırıbsa, həqiqətən ehtiyacı olan nə qədər vətəndaşın yardımsız qaldığını təsəvvür etmək çətindir”, - iqtisadçı hesab edir.

Turan İnformasiya Agentliyinin direktoru Mehman Əliyev bildirib ki, yalan faktlar əsasında yardımdan imtina faktları agentlik tərəfindən qeydə alınıb. Məsələn, ərizəçiyə mövcud olmayan mənbəyə istinadən məlumat verilir ki, onun torpaq payı var. Və ya, məsələn, imtinaya əsas kimi avtomobilin idarə edilməsi üçün etibarnaməni götürürlər. Lakin sürücülük üçün etibarnamənin olması mülkiyyət şəhadətnaməsi deyil.

“Hakimiyyət mümkün qədər az vətəndaşı yardımla əhatə etmək üçün hər şeyi edib. Faktiki olaraq, vəsaitə ehtiyacı olan ən azı 700 min adam kənarda qalıb”, - M.Əliyev deyib.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin məlumatına görə, may ayında 83 min ailədən 350 min vətəndaşa ünvanlı sosial yardım göstərilib. Ölkədə 252 min qeydiyyata alınmış işsiz var. Əgər qəbul etsək ki, işsizlərin hamısı bu statusda qeydiyyatdan keçməyib, o zaman aydın olur ki, 190 manatı ən yoxsullar alıb. İşsizlərdən bir az yaxşı yaşayan vətəndaşlar dövlət yardımını almayıblar. Eyni zamanda, əhalisi Azərbaycanın əhalisindən iki dəfədən az olan Gürcüstanda may ayında 427 206 vətəndaş (200 lari, 93 ABŞ dolları) birdəfəlik yardım alıb.

İyun ayında Azərbaycanda birdəfəlik yardım verilməyəcək.

Məlum deyil, Operativ Qərargah qadağan olunmuş istirahət günləri başa çatdıqdan sonra nə edəcək. Cümə günü Bakıda müşahidələr göstərdi ki, əhali tərəfindən tibbi maskalardan (hazırda onlar çalışan müəssisələrdə və nəqliyyatda yeganə şəxsi müdafiə hesab olunur) istifadə əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Bununla yanaşı küçələrə maskasız çıxanlar da az deyil.

Normalara görə, hər iki saatdan bir maska yenisi ilə əvəzlənməlidir. BBCNews-un məlumatına görə, iyunun 3-də Azərbaycanda bəzi apteklər bir ələ 2-3-dən çox maska satmayıb, digərlərində isə maska olmayıb. Çoxları bir maskanı günlərlə taxır və faktiki olaraq potensial virus daşıyıcılarına və onun yayılma mənbələrinə çevrilirlər. Nazirlər Kabinetinin nümayəndəsi İbrahim Məmmədov deyir ki, iki yerli yeni zavodda hər gün 500-550 min maska istehsal olunur. Bu zavodların həftəlik məhsulu ardıcıl olaraq Bakının hər bir sakininin (körpələr də daxil olmaqla) gündəlik 1-2 maskaya olan tələbatını ödəməlidir. Amma bu sadə mallar yoxdur. Əgər bizim yeganə müdafiəmiz olan maskanı istehsal edən ölkədə maska qıtlığıdırsa Operativ Qərargah xalqı necə xilas etməyi düşünür?

Bütün bunlardan belə çıxır ki, dövlət məcburi karantində olan vətəndaşları təmin etmək niyyətində deyil, amma bununla yanaşı istəyir ki, xalq həm özünü, eyni zamanda da öz rəhbərlərini saxlasın.--0--