Dünyanın bir çox ölkələrini bürüyən meşə yanğınları Azərbaycanın da bəzi bölgələrində başlayıb

Bakı/07.08.21/Turan: Həmon bölgələrin çoxusunda yanğınlar söndürülsə də mütəxəssislər havaların isti keçməsi və bəzi digər amillərin ucbatından meşə yanğınların yenidən başlanması ehtimalından narahatlıqlarını bildirirlər. 

Meşə yanğınları baş verməsin deyə nə kimi tədbirlər görülür? Müdafiə necə təşkil olunub?

Üstəlik, beynəlxalq normalara görə, Azərbaycanda meşə zolaqları azdır. Son dönəmlər də baxçılıqla bağlı müqavilələr üzündən Azərbaycandakı meşələrin 10 faizinin də qırıldığı deyilirdi.

Ötən ay Fövqəladə Hallar, Ekologiya və Təbii Sərvətlər, Kənd Təsərrüfatı nazirlikləri fermerlərə, bələdiyyə və icra orqanları nümayəndələrinə, ümumilikdə əhaliyə müraciət edib ki, əkin sahələrində, təbiət ərazilərində yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına ciddi əməl etsinlər.

Müraciətdə qeyd olunur ki, meşə sahələrində baş vermiş yanğın hadisələrinin əksəriyyəti yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına riayət etməyən vətəndaşların, biçindən sonra sahələrə od vuran fermerlərin, təbiət qoynunda istirahət edən insanların odla ehtiyatsızlığından baş verir.

Azərbaycan Respublikası meşələrində yanğın təhlükəsizliyi Qaydalarına görə, meşələrində yanğın təhlükəsizliyinin təşkil olunmasında məsuliyyət Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Meşələrin İnkişafı Departamentinin üzərinə düşür.

Ekologiya və Təbii Sərvətləri Nazirliyindən Turana bildirilib ki, yay mövsümündən əvvəl xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində gücləndirilmiş iş rejimi tətbiq olunur. “Şəxsi heyət manqalara bölünərək onların hər birinə vəzifə təyinatları verilir. Yanğın baş verdiyi  zaman kimin hansı vəzifəni yerinə yetirməli olduğu müəyyənləşdirilir. Şəxsi heyət yanğınsöndürmə zamanı istifadə olunan xüsusi avadanlıqların sazlığına da nəzarət edir”.

Qurumdan qeyd olunub ki, bundan əlavə meşələrin yanğından mühafizəsi üçün yaz mövsümündən başlayaraq yanğın başvermə ehtimalı olan ərazilərdə süni sututarlar da yaradılır. “Həmçinin yanğının əkin, təsərrüfat sahələrindən xüsusi mühafizə olunan ərazilərə keçməməsi üçün mövsümün əvvəlində həmin ərazilərin sərhədi boyunca mineral zolaqlar salınır. O ərazilər şumlanır ki, yanğın baş verərkən alov meşə ərazilərinə keçməsin”.

ETSN-dən vurğulanıb ki, 2021-ci ildən başlayaraq Fövqəladə Hallar Nazirliyi ilə birlikdə xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində təlimlər başlanılıb. “Təlimlərə hətta yerli kənd icmalarını da cəlb edirik. Belə tədbirlər bu il Samur-Yalama, Hirkan Milli Parkında, Şirvan Milli Parkında keçirilib”.

Fövqəladə Hallar Nazirliyindən isə Turana bildirilib ki, meşə yanğınlarının qarşısını almaq üçün təhlükəsizlik qaydalarına ciddi əməl olunmalıdır. “Meşələrə sürtkü yağı, benzin, ağ neft, dizel yanacağı və digər tezalışan mayelərə bulaşmış əsgi və digər materialları atmaq olmaz. Müəyyən olunmamış yerlərdə avtomobil, traktor və digər daxiliyanma mühərrikli aqreqatların yanacaqla doldurulması yolverilməzdir”.

Nazirlikdən qeyd olunub ki, yanğın təhlükəsinin qarşısını almaq üçün zəruri yerlərdə 2-3 metr enində şum aparılmalıdır. “Bundan əlavə meşələrin tör-töküntülərdən təmizlənməsi təmin edilməli, meşə ərazisində yerləşən hər hansı tikilinin ətrafı 15 metr radiusunda şumlanmalı və ya yanğına qarşı minerallaşdırılmış zolaqlarla təmin edilməlidir”.

Qurumdan ələvə edilib ki, meşələrin yanğın təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi ilə FHN, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi yerlərdə mütəmadi maarifləndirici görüşlər təşkil edir. “Eyni zamanda, əhalinin təhlükəsizliyinə hesablanan xüsusi videomateriallar, fövqəladə hallar zamanı əhalidə davranış vərdişlərinin yaradılması məqsədi daşıyan müxtəlif səpkili plakatlar, bukletlər hazırlamışıq. Bu vəsaitləri meşə zolaqlarına yaxın ərazilərdə yerləşən yaşayış məntəqələrinin sakinləri arasında yayırıq”.

Ətraf mühit məsələləri üzrə ekspert Cavid Qara isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, meşələrin yanğından mühafizəsi tədbirləri demək olar ki, həyata keçirilmir. “Onlar yalnız kənd sakinləri ilə söhbət aparırlar ki, ərazini yandırmasınlar. O isə çox primitiv üsuldur”.

O qeyd edib ki, Azərbaycanda meşə yanğınlarının təbii səbəblərdən yaranma ehtimalı 1 faizdir. “Qalan 99 faiz ya ehtiyatsızlıqdan yaradılır, ya da ki, qəsdən. Qəsdən yaradılmış yanğın iki ssenari ilə yaradıla bilər. Biri - meşələri qırandan sonra izləri itirmək üçün, digəri isə qisas məqsədi ilə törədilir. Məsələn, meşədə işləyən kimisə işdən çıxardırlar və o gedir yandırır”.

C.Qaranın sözlərinə görə yanğın söndürmə infrastrukturunu, texnikanı artırmaq lazımdır. “Ərazilərdə yetərincə yanğın söndürən maşın olmalıdır, canlı qüvvəyə və kənd sakinlərinə təlimlər keçmək lazımdır, meşələri çox olan yerlərdə hərbi hissələrin əsgərlərinə yanğın söndürmə ilə bağlı təlim keçmək olar ki, ehtiyac yarananda yetərincə resurs olsun”.

Eko fəal vurğulayıb ki, indiyənə qədər meşə yanğınları ilə bağlı bir dənə də cinayət işi açılmayıb və məsuliyyətə heç kəs cəlb edilməyib. “Baş verən hər bir yanğınla bağlı cinayət işi açılmalıdır və nəticəsi ilə bağlı cəmiyyətə məlumat verilməlidir. Meşəni yandıranlar cəzalandırılsa, digərləri daha məsuliyyətli olacaqlar”.—0—