Kürdəmir həbsləri: Korrupsiyaya qarşı mübarizə, yoxsa hakimiyyət daxili çəkişmələr?

Bakı/20.08.20/Turan: Ekspert ictimaiyyəti Kürdəmir rayonunda 5 məmurun, o cümlədən yerli icra hakimiyyətinin başçısı Ceyhun Cəfərovun həbsini müxtəlif qiymətləndirir.

Bəziləri məmurların saxlanmasını Korrupsiyaya qarşı mübarizənin, digərləri hakimiyyətdaxili çəkişmələr təzahürü hesab edirlər.

“Konstitusiya” Araşdırmalar Fondunun prezidenti Əliməmməd Nuriyev “Turan” İA-na korrupsiyaya qarşı mübarizənin iki üsulla həyata keçirildiyini bildirib:

“Birinci, korrupsiyaya şərait yaradan hallar aradan qaldırılır, bura struktur islahatları və müvafiq qanunvericiliyə dəyişikliklər daxildir. İkinci, cinayət və izibati təqibi işlərinin həyata keçirilməsidir”.

Ə.Nuriyev son hadisəni ikinci hala daxil edir:

“Ortada korrupsiya əməli və bunu törədənlər var, onların dairəsi müəyyənləşdirilib. İstintaq hərəkətləri nəticəsində sübutlar da toplanacaq. Qarşıda yəqin məhkəməyə müraciət olunacaq, ardınca istintaq hərəkətləri gerçəkləşəcək”.

Əliməmməd Nuriyevin sözlərinə görə, korrupsiyaya qarşı strategiyalar müxtəlif olur, mülayim, korrupsiyaya şərait yaradan hallar aradan qaldılır. Ikincisi müharibə strategiyasıdır, bütün korrupsionerlərin istisnasız olaraq cəzalandırılmasıdır. Ən yaxşı üsul bunların birləşdirilməsidir, həm önləyici üsullar həyata keçirlir: struktur və institsional dəyişikliklər gerşəkləşdirilir və parallel olaraq korrupsiyaya yol verənlər cəzalandırılır. Əgər korrupsiya əməli törədilibsə, şəxslər məsuliyyətə cəlb olunurlar.

Son addımların təsirinin olub-olmamasına gəlincə, Nuriyev bildirib ki, artıq aparılan əməliyyat tədbirlərinin təsiri görünməkdədir. Bir sabiq icra başçısı olmaqla, 6 icra başçısı həbs edilib. Sxemlər də oxşardır, başçı, müavinlər və idarə müdirləri. Bu, klassik korrupsiya sxemi sayıla bilər. Həbslərdən sonra yeni icra başçılarının fərqli idarəetmə üsuluna keçdikləri görünür. Əlbəttə, onlar sabit idarəetmə forması almayıb, amma əhaliylə təmaslar sezilir, yerlərdə vəziyyəti öyrənir, satınalmalar və başqa məsələlərdə şəffaflığa çalışırlar. Müəllimlər və həkimlərdən pul yığılması ya dayandırılıb, yaxud lokallaşıb. Son vaxtlar həbslər aşağılarda gedir, icra nümayəndələrini tuturlar. Amma bütün hallarda korrupsiyaya qarşı mübarizə kompleks xarakter daşımalıdır. Sadəcə, korrupsionerlərin cəzalandırılması üsullardan biridir, onları çəkindirə bilər. Korrupsiyanı məhdudlaşdırması vacibdir, bu proses də gedir, ancaq genişləndirilməsinə ehtiytac var. Burda da dövlət orqanlarının, vətəndaş cəmiyyəti və medianıən birgə əməkdaşlığı lazımdır.

Ancaq iqtisadçı-professor Nazim Bəydəmirli düşünmür ki, həbslər korrupsiyaya qarşı mübarizədir.

Nazim Bəydəmirli hesab edir ki, korrupsiyaya qarşı kompleks mübarizə aparılmalı və bu, məmurların rüşvət almasını stimullaşdırmamalıdır:

“Əlbəttə, vəzifələrə qohumları, yaxınları təyin edəndə, korrupsiya çiçəklənəcək. İctimai nəzarət və azad media olmalıdır, QHT-lər hökumətdən hər hansı qrant layihələri almamalıdır. İkinci, illərdir məmurların gəlir deklarasiyası haqqında fikirlər səslənir, amma gerçəkləşmir. Eyni zamanda, icra başçıları jurnalistləri toplayıb tədbir keçirməməli və onlara hədiyyə verməməlidir. Sadaladıqlarım olmadıqca, korrupsiyaya qarşı ciddi mübarizədən danışmaq olmaz”.

Nazim Bəydəmirli son həbsi hakimiyyətdaxili mübarizənin nüfuz savaşının təzahürü kimi qiymətləndirir:

“Həbslər hakimiyyət daxilində mövqe döyüşləridir. Saxlanılanların avtobioqrafiyasına baxmaq yetərlidir ki, onlar bacarıqlarına və təmizliyinə görə icra başçısı təyin olunmayıblar. Bu adamlar hansısa məmura yaxınlığa görə irəli çəkildiklərindən qanuna hörmət etməyiblər. Qanunverici orqanın son formalaşması da sübut etdi ki, Azərbaycanda idarəetmədə ciddi irəliyiş yoxdur”.   

Xəbər verildiyi kimi, Baş prokuror yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Baş İdarəsi avqustun 19-da Kürdəmir rayon İcra Hakimiyyətində əməliyyat keçirib.

Yerli medianın məlumatına görə, əməliyyat zamanı 5 nəfər saxlanılıb. Onlardan üçünün adı məlumdur:

“Kürdəmir Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Ceyhun Cəfərov, icra başçısının birinci müavini Tacəddin Novruzov, ərazi idarəetmə şöbəsinin müdiri Natiq Kərimov”.

“Turan” İA-nin Kürdəmir rayonundakı mənbələri icra hakimiyyətindəki əməliyyat tədbirləri haqda məlumatı təsdiqləyib. Mənbə icra başçısı Ceyhun Cəfərov daxil olmaqla 5 məmurun prokurorluğun rəsmiləri tərəfindən aparıldığını bildirib.

Ötən il dekabrın 19-da isə Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin (DTX) keçirdiyi əməliyyatla Ağstafa rayonunun İcra Hakimiyyəti başçısı Nizaməddin Quliyev və müavini Ramiz Tatarov saxlanılıb.

Fevral ayında DTX Neftçala Rayon İcra Hakimiyyətində də əməliyyat keçirmişdi. İcra başçısı İsmayıl Vəliyev, birinci müavini Vurğun Əkbərov, Memarlıq və tikinti şöbəsinin müdiri Vüqar Nağıyev, şöbə müdiri Anar Cəfərov, rayon Mərkəzi Xəstəxanasının baş həkimi Telman Zahidov və rayon Təhsil şöbəsinin müdiri Əjdər Kərimov haqqında da eyni qərar verildi.

Aprelin 29-da isə DTX Biləsuvar Rayon İcra Hakimiyyətində əməliyyat keçirildi. Bir gün sonra, aprelin 30-da da icra hakimiyyəti başçısı Mahir Quliyev barəsində Səbail Rayon Məhkəməsində Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin təqdimatı əsasında həbs-qətimkan tədbiri seçildi. O, rüşvət və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmədə ittiham edilir.

Mayın 5-də Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) İmişli Rayon İcra Hakimiyyətində əməliyyat keçirdi.

2019-cu ilin dekabrında və 2020-ci ilin may aylarında DTX-nin antikorrupsiya əməliyyatları çərçivəsində həbs olunublar. Onlar rüşvət, mənimsəmə və vəzifə səlahiyyətlərini aşma maddələri ilə ittiham edilirlər. 

Oxşar həbslər Mədəniyyət və Xarici İşlər nazirliklərində aparılıb. Avqustun 13-də isə Azərbaycanın Serbiya Respublikasında, Monteneqroda, Bosniya və Hersoqovinadakı keçmiş səfiri Eldar Həsənov həbs edilib. E.Həsənov iyulun əvvəlində həbs olunan Xarici İşlər Nazirliyinin vəzifəli şəxslərin haqqındakı cinayət işi üzrə məsuliyyətə cəlb olunub. Ona qarşı CM-in 179.3.2 (külli miqdarda mənimsəmə və ya israfetmə) və 308-ci (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmə) maddələrilə ittiham irəli sürülüb.

Nazirliklərdəki həbs əməliyyatlarından sonra Mədəniyyət naziri Əbülfəz Qarayev və Xarici İşlər naziri Elmar Məmmədyarov vəzifələrindən azad olunublar. –0-