Media-icmal 02.09.2016

Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan şahmatçıları ilə görüşü, ölkəyə pul köçürmələrinin azalması, ölkədə dollar qıtlığı, valideynlərin məktəb problemləri bugünkü medianın aparıcı mövzusudur. 

Prezidentdən şahmatçılara uğur arzuları

“42-ci Şahmat Olimpiadası ölkəmiz üçün çox əhəmiyyətli beynəlxalq tədbirdir. Beynəlxalq idman yarışlarının keçirilməsi Azərbaycanın gücünü, Azərbaycana olan hörməti göstərir”. President.az saytı bildirir ki, prezident İlham Əliyev bunu Bakıda keçirilən 42-ci Ümumdünya Şahmat Olimpiadasında mübarizə aparacaq Azərbaycan yığma komandalarının üzvləri ilə görüşündə deyib.

 Dövlət başçısı Bakıda belə beynəlxalq miqyaslı tədbirlərin keçirilməsinin ənənəyə döndüyünü vurğulayıb: “Bildiyiniz kimi, Azərbaycanda Avropa, Dünya çempionatları keçirilir və çox uğurla keçirilir. Azərbaycan artıq dünyada inkişaf etmiş ölkə kimi tanınır”.

Prezident qeyd edib ki, beynəlxalq idman yarışlarının keçirilməsi Azərbaycanın gücünü, Azərbaycana olan hörməti göstərir: “Ötən il birinci Avropa Oyunları çox böyük uğurla keçirilmişdi. Deyə bilərəm ki, Yay Olimpiya Oyunlarının səviyyəsində keçirilib. Bu il “Formula-1” yarışı keçirilmişdir ki, bunun da auditoriyası 500 milyon insandır. Gələn il isə İslam Həmrəyliyi Oyunları keçiriləcək və bu gün Şahmat Olimpiadası başlayır. Mənə verilən məlumata görə, 175 ölkənin nümayəndələri Olimpiadada iştirak edəcəklər və bu, rekord göstəricidir”.

İ.Əliyev Azərbaycanın bu Olimpiadada 3 kişi, 3 qadın komanda ilə təmsil olunacağını bildirərək onlara uğurlar arzu edib: “Siz müxtəlif beynəlxalq yarışlarda ölkəmizi ləyaqətlə təmsil edirsiniz, yaxşı nəticələr göstərirsiniz. Bizim kişilərdən ibarət komandamız iki dəfə Avropa çempionu olub”.

Prezident bununla birgə xatırladıb ki, digər beynəlxalq yarışlarda yüksək yerlərə layiq görülüblər. İ.Əliyev Azərbaycanın aparıcı şahmatçılarının həmişə yüksək reytinqlərlə bütün tanınmış şahmatçılar arasında yer tutduqlarını bildirib:   Yəni, bizim ümidlərimiz var ki, bu yarışda da siz doğma Vətəndə ölkəmizi ləyaqətlə təmsil edəcəksiniz”, - dövlət başçısı qeyd edib.

 “Şahmatın inkişafı Azərbaycanda dövlət siyasətidir. Bütün şəhər və rayonlarımızda şahmat məktəbləri fəaliyyət göstərir. Bu ənənə hələ 1970-ci illərdə, o vaxt Azərbaycana rəhbərlik etmiş ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuşdur”,- ölkədə şahmat ənənəsinin tarixinə toxunub.

“Azadlıq” bağlanmaq ərəfəsində 

“Bundan sonra “Azadlıq”ın yalnız iki nömrəsi nəşr oluna bilər və səbəb borcla yanaşı, həm də qəzetə yaradılan əlavə problemlərdir”. Bunu qəzetin baş redaktorunun müavini Rahim Haciyev bildirib.

R.Hacıyev deyir ki, qəzetin 2 sentyabr sayını son anda nəşr etdirmək mümkün olub. Buna səbəb isə Azərbaycan Nəşriyyatının yaranmış borca görə qəzetin çapından imtina etməsi idi. Nəşriyyat rəhbərliyi əvvəlcə “Azadlıq”ı çap etməkdən imtina edirdi: “Amma sonradan borcun əhəmiyyətli hissəsinin ödənilməsi üçün “Azadlıq”a sentyabrın 5-nə qədər vaxt vermək qərarına gəldi və qəzetin çapı mümkün oldu”.

R.Hacıyev vurğulayır ki, son illərdə müxtəlif təzyiqlər üzündən maliyyə vəziyyəti onsuz da pis olan “Azadlıq”ın durumu qəzetin yayım direktoru Faiq Əmirlinin həbsindən sonra daha da ağırlaşıb. Onun fikrincə, bunun da başlıca səbəbi qəzetin satışından əldə olunan vəsaitlə bağlı bank əməliyyatlarının aparılmasının mümkün olmamasıdır. Bu problemin həlli üçün səlahiyyətli şəxs bank əməliyyatları aparmaq səlahiyyəti əldə etməlidir.

“Bu problemin həlli üçün müraciət etdiyimiz dövlət orqanı imza nümunəsini təsdiqləməkdən imtina edir. Bu səbəbdən də redaksiyanın bank hesabındakı vəsaiti əldə etmək imkanımız yoxdur. Belə bir vəziyyət o anlama gəlir ki, bundan sonra “Azadlıq”ın yalnız iki nömrəsi nəşr oluna bilər”,- R.Hacıyev bildirib.

Ölkəyə pul köçürmələri 50% azalıb       

“Exo” qəzeti Azərbaycana pul köçürmələri 50% azalıb” sərlövhəli məqalədə (http://www.echo.az/article.php?aid=104909) ölkəyə pul köçürmələrinin azalmasını ekspertlərlə araşdırır.

Ekspert Nəriman Ağayevə görə, pul köçürmələrinin azalması ilkin növbədə Rusiya iqtisadiyyatındakı böhranla bağlıdır. Onun düşüncəsinə görə, RF-da çalışan azərbaycanlıların gəlirləri azlıb və buna adekvat olaraq pul köçürmələri də azalıb:  “Azərbaycan manatının birinci devalvasiyası başlayandan indiyə kimi ölkəyə pul köçürmələri ən azı 50% azalıb ki, bunun da böyük hissəsi Rusiya əmək bazarının payına düşür”.

Ekspertin fikrincə, bu mənada Rusiya əmək bazarı Azərbaycandan olan əmək miqrantları üçün ən kütləvisi idi, bu əmək bazarı itirildikcə, pul köçürmələri də azalır və bu proses davam edəcək: “Yeri gəlmişkən, pul köçürmələrinin həcminin iki dəfə azalmasını Mərkəzi Bank da təsdiq edir. Belə ki, bu ilin yanvar-iyun aylarında illik müqayisədə 22,5%, 2015-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 47,1% azalma baş verib.

Ekspert deyir ki, bu ilin 6 ayında 423 milyon dollar pul köçürülübsə 2015-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə bu rəqəm 546 milyon dollar, 2014-də isə 799 milyon dollar olub. N.Ağayevə görə, buna səbəb Azərbaycandan olan əmək miqrantlarının çalışdıqları  Rusiyada, Qazaxıstanda, Ukraynada əlverişsiz iqtisadi situaisyanın yaranmasıdır.

Banklar bahalaşan dolları ucuzlaşan manata dəyişmək istəmir

“Novoye Vremya” qəzetində  isə “Manat mövqeləri itirir” sərlövhəli məqaləsində

(http://www.novoye-vremya.com/w65597/.../#.V8jgYyh97IU) manatın get-gedə dəyərdən düşməsi müzakirə edilir.

Məqalədə  Mərkəzi Bankın rəsmu kursu 1,6362 manat müəyyən etdiyi vurğulanır: “İyun ayından etibarən dolların kursu daim artır, bununla yanaşı  ölkədə dollar qıtlığı, kommersiya banklarının bir qismi dollar satışını kəskin məhdudlaşdırıb. Bir qismi isə ümumiyyətlə satmır”. 

Müəllifin fkirincə, əslində elə xarici valyutanın satılmamasının səbəbi də manatın günbəgün dəyərdən düşməsinə bağlıdır, odur ki, banklar bahalaşan dolları ucuzlaşan manatla əvəz etmək istəmirlər.

Müəllifə görə, burada devalvasiya təhlükəsi də var, belə ki, xaricdən idxal edilən malları ala bilmək üçün valyuta xərclənməlidir, bu xərclənən valyutanın yerini isə doldurmaq hələlik mümkün deyil. “Ona görə də qənddən başlayaraq  uşaq oyuncaqlarına qədər bütün malların qiyməti qalxıb. Hətta belə şəraitdə hökumətin böhrandan çıxmaq üçün planı yoxdur və yeganə çıxış yolunu ərzağın və kommunal xidmətlərin qiymətlərin qaldırılmasında görür”.

Müəllif düşünür ki, banklar valyuta satmamaları ilə həm də Mərkəzi Bank önündə borclarının silinməsinə çalışırlar: “Banklar gözəl bilir ki, bu borcları silmək üçün əvvəl-axır hökumət kömək etməyə tələsəcək. Bu, bütün dünyada tətbiq edilir, elə ki banklar belə duruma düşür, o zaman hökumət dərin ümumi böhranın qarşısını almaq üçün tez köməyə gəlir. Odur ki, banklar bu gün riskə getməyərək daha yaxşı zamanları gözləyirlər, biz isə itiririk”.

Ailələrin məktəbli problemi

“Bizim Yol” qəzetində  isə “Yeni dərs ilinə köhnə paltarla” sərlövhəli məqaləni oxumaq olar. (http://www.bizimyol.info/news/83860.html)

Məqalə məktəbli ailələrin dərs ili ilə bağlı problemlərinə həsr edilib və müəllif bildirir: “Geyimlər və ləvazimatların bahalaşması ailə büdcələrinin yükünü ağırlaşdırır, valideynlər övladlarını məktəbə ötənilki paltarla yola salacaqlarını deyirlər”.

Məqalədə deyilir ki, valideynlər geyim, məktəb ləvazimatlarının tədarükünə başlayıblar, amma builki qiymətlər heç də validyenlərin ürəyincə deyil. Keçən illə müqayisədə qiymətlərdə ciddi dəyişikliklər müşahidə olunur.

Müəllif deyir ki, çantaların qiyməti 15 manatdan 85 manata, dəftər vərəq sayından asılı olaraq 15 qəpikdən 1 manata qədərdir.

Xətkeş dəsti, qələmdanlar, flomasterlər, həndəsi fiqurların qiymətləri 40 qəpikdən 8 manat arasındadır.   

Müəllif məktəbli geyimlərini də diqqətdən kənarda saxlamır. Manatın devalvasiyasından sonra qiymətdə bahalanma olduğunu deyir: “Əslində, material bahalaşmayıb, sadəcə, dollar bahalandığından qiymət artıb. Oğlan, qız fərqi yoxdur, keçən il 1-6-cı siniflər üçün məktəb paltarının qiyməti 34 manat idi, indi 37 manat olub. 7-11-ci siniflərin geyimi 43 manat idi, 46 manat olub. Söhbət kostyumdan gedir. Jilet 6 manat idi, 6 manat da qalıb, köynək də 7 manat idi, yenə 7 manatdır. Biz heç vaxt malların qiymətinin artmasında maraqlı deyilik. Çünki qiymət artdıqca, tələbat düşür”. Müəllifin düşüncəsinə görə, məktəbli geyimi bütünlükdə (dəst- köynək,  jilet, şalvar və s.)  60 manata başa gəlir.

Ekspert Zaur Əhmədov deyir ki, məktəb bazarlığı valideynlərin büdcəsində ciddi problem yaradacaq və bu, ölkənin iqtisadi durumu ilə birbaşa bağlıdır: “Azərbaycanda məktəb ləvazimatları, geyimlər hamısı xaricdən idxal olunur. Bildiyiniz kimi, milli valyutanın dəyərdən düşməsi və dolların bahalaşması məktəb ləvazimatlarını 30-40 faiz artıracaq ki, bu da ailə büdcələrinə əlavə yük olacaq. Biruşaqlı ailələrdə bu, bir o qədər də hiss olunmur. Ancaq eyni ailədən 2-3 uşaq məktəbə gedərsə bir uşaq üçün ötən il 110-120 manat olan xərc, bu il bir məktəbli üçün 180-200 manat civarına gəlib çıxacaq. Bütün bu bazarlıqlar da sentyabr ayına düşür. Məktəbli övladı olan valideynlərin büdcəsində çox ciddi problemlər yaradacaq”.

Müəllif  Facebook-da valideyn-izləyicilərlə sorğuya istinadən deyir ki, 3 övladı olan ailə başçısı onların məktəbli təminatına 200-250 manat pul lazım olduğunu, amma belə imkanın olmadığını bildirir.  Digər bir valideyn isə övladını keçənilki paltarlarla məktəbə göndərəcəyini söyləyir.