Media-icmal 02.11.19

İqtisadi inkişafın əsasları, Rəqabət Məcəlləsinin qəbul edilə bilməsi ehtimalı ətrafında müzakirələr, qazın qiymətinin bahalaşa bilməsi və s. məsələlər bugünkü medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

İnkişafın təməli-iqtisadi müstəqillik

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycanın hərtərəfli inkişafının təməlində ölkənin iqtisadi müstəqilliyi dayanır” sərlövhəli məqalədə ölkənin iqtisadi inkişafının əsaslarını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının əsas hissəsini neft-qaz sektoru təşkil edir, bu isə ölkənin karbohidrogenlərlə zəngin regionda yerləşməsi,

Xəzərin Azərbaycan sektorunda qlobal neft-qaz və ixrac layihələri həyata keçirməsilə bağlıdır.

Müəllif vurğulayır ki, “Azəri-Çıraq-Günəşli” neft və “Şahdəniz” qaz-kondensat yataqları ən böyük karbohidrogen mənbələrindəndir.

Yazı müəllifi əlavə edir ki, Azərbaycan beynəlxalq əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq formatında Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) neft, ardınca Bakı-Tbilisi-Ərzurum (BTƏ) qaz kəmərlərini istifadəyə verib.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan qazını Türkiyə və Avropaya nəql edəcək “Cənub” qaz dəhlizi layihəsi də reallığa dönür, layihənin dörd seqmentindən üçü artıq istifadəyə verilib, sonuncu hissəsi olan Transadriatik Qaz Boru Kəməri (TAP) gələn il istismara veriləcək.

Müəllif neft-qaz gəlirlərinin ölkənin iqtisadi həyatında oynadığı rol barədə dövlət başçısı İlham Əliyevdən sitat gətirir: “...Məhz neft-qaz sektorunun inkişafı hesabına biz böyük infrastruktur layihələri icra etmişik, neft-qaz sektorunun gəlirləri hesabına biz 300 mindən çox köçkünü yerləşdirmişik, biz ordumuzu gücləndirmişik, biz böyük sosial layihələri icra etmişik. Əgər bizdə neft-qaz sektoru olmasaydı, yaxud da ki, bu sektoru inkişaf etdirməsəydik, biz nəyin hesabına inkişaf edəcəkdik?”

Müəllif deyir ki, neft-az sektoru qeyri-neft sektorunun da inkişafının əsasıdır və sektorun güclü hissəsi olan kənd  təsərrüfatında böyük uğurlar əldə edilir, bir zamanlar ölkə iqtisadiyyatı üçün ənənəvi olan bir sıra sahələr artıq yenidən dirçəldilib. 

Məqalə müəllifi bu sahələrinin inkişafının həm də insanlar üçün iş yeri olmasını xüsusi vurğulayır.

Məqalənin sonunda isə oxuyuruq:” Ölkəmizin gündən-günə çoxalan nailiyyətləri məhz müstəqil iqtisadi siyasətimizlə birbaşa bağlıdır. Bunu bütün dünya görür və etiraf edir”.

Qazın qiyməti arta bilər?...

“Bizimyol.info”da isə “Qazın qiyməti artırıla bilər – açıqlama” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif maye qaz sahəsində yaranmış problemlərin səbəbləri barədə iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə söhbətləşir.  

Müəllif deyir ki, bu ilin iyul ayından ölkədə maye qazla bağlı problemlər yaranıb, sentyabr ayına kimi fasilələrlə satılırdı, sentyabr ayından isə satılmır,  “Azqaz”, SOCAR və s. qaz doldurma məntəqələri bağlanıb.

“Maye qazın tapılmaması istehsalın azalması ilə əlaqədardır”. Maye qazın tapılmamasının səbəbini iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli “bizimyol.info”ya belə açıqlayır.

“Həm də SOCAR-a aid zavodlarda yenidənqurma işləri aparılır. Ələtdə yeni açılmış zavodda qaz emalı üçün qazın həcminin azalması hiss olunur. Bu amillər maye qazın satışının azalmasına səbəb olub. Buna görə əsasən də regionlarda qaz təchizatı azalıb. Bu da sıxılmış qazın qiymətinin yüksəlməsi ilə nəticələnə bilər və bu, gözlənilir”.

Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycan Gürcüstan və Türkiyəyə qaz ixracını artırıb. “İldə 4 milyard kub satış barədə müqavilə imzalanıb. Bu ilin sonuna qaz satışından bir milyard dollardan artıq gəlir götürəcəyik. Ona görə qazın qiymətinin artımını gözləyirik”.

N.Cəfərli deyir ki, bunun da nəticəsində xaricə qaz satışlarının artması ilə ölkə daxilinə qaz verilməsinin səviyyəsi azaldılır.

Ekspert vurğulayır ki, hər gün ölkə mətbuatında ölkənin müxtəlif yerlərini əhatə edən qaz xətləri sistemində təmir işlərinin aparıldığı bildirilir, birdən birə 4-5 rayonda saatlarla qaz təzhizatı dayandırılır.

Ekspert iddia edir ki, bu, hər hansı təmirin getməsinin göstəricisi deyil, sadəcə, daxili qaz istehakını tənzimləmək üçün bu üsullara əl atılır.

N.Cəfərliyə görə, Bakının rayonlarında, eləcə də regionlarda qaz verilməsində yaranan fasilələrin elə əsas səbəbi də budur.

Rəqabət Məcəlləsinə “yaşıl işıq”...  

“Redaktor.az”da isə Rəqabət Məcəlləsi qəbul olunarsa, nə baş verəcək?-təhlil” sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Rəqabət Məcəlləsinin gələcəyi barədə deputat Vahid Əhmədovla söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, Rəqabət Məcəlləsi Milli Məclisdə bir neçə il əvvəl müzakirə olunub, iki oxunuşdan keçsə də, üçüncü oxunuşda müzakirə olunaraq qəbul edilməyib. İllərdir qəbul olunmayan bu qanunun yaxın aylar ərzində qəbul edilməsi gözlənilir.

Rəqabət Məcəlləsinın qəbul edilməsiylə bağlı artıq qərar qəbul edilib. Prezident məsələni Strateji Yol Xəritəsinə salıb”, - Deputat “redaktor.az”a bildirib.

V.Əhmədovun deməsinə görə, mümkün olarsa, bu ilin payız sessiyası, olmasa da 2020-ci ilin yaz sessiyasında  məcəllə mütləq qəbul ediləcək:

Rəqabət Məcəlləsi qəbul olunandan sonra inhisarçılığa son qoyulacaq. Bazarda müəyyən qədər monopoliya azalacaq. 100% həll olunmayacaq, bunun üçün vaxt lazımdır, amma azad rəqabətə müəyyən qədər şərait yaradacaq. Məcəllənin qəbulunun müsbət təsirləri olacaq”.

Müəllif deyir ki, iqtisadçı İlham Əzizov isə “redaktor.az”a açıqlamasında əlavə edib ki, bu məcəllənin qəbul edilməməsi Azərbaycanın beynəlxalq reytinqinin enməsinə, ölkədə “kölgə iqtisadiyyatı”nın isə artmasına səbəb olur.

İqtisadçıya görə, qanun layihəsində sahibkarlıq fəaliyyətinin hayata keçirilməsi, ədalətli qiymətqoyma, geniş əmtəə və xidmət seçimi, qiymətlərin bazarda tələb və təklifin sərbəst qarşılıqlı əlaqəsi vasitəsilə formalaşması, dövlətin rəqabətli bazarlara məhdud müdaxiləsi, ictimai maraq kimi iqtisadi rəqabətin inkişafı və qorunması kimi əsas prinsiplər əks olunur.

İ.Əzizova görə, bununla yanaşı, layihə qəbul edilərsə, rəqabətin məhdudlaşdırılması, təmərküzləşmə, öhdəlik, sanksiyalar və s. məsələlər öz həllini tapacaq.

Ekspertin sözlərinə görə, bir sözlə, bu məcəllənin qəbul olunması kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına ciddi təsir edəcək.