Media-icmal 03.09.19

Sosial müdafiənin təminatı, son üç ildə usaqsız ailələrdə başanmaların artması, məhkəmə sistemindəki vəziyyətə münasibət və s. məsələlər bugünki (03 sentyabr 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır ...

Sosial müdafiənin əsas şərti - məşğulluq

"Azərbaycan" qəzeti "Məşğulluğun təminatı sosial müdafiənin ilkin və əsas şərtidir" sərlövhəli məqalədə ölkədə məşğulluq səviyyəsini dəyərləndirir.

Müəllifə görə, həyata keçirilən sosial islahatlar çoxşaxəlidir, bura əməkhaqları və pensiyaların, sosial müavinətlərin, müxtəlif kateqoriyadan olan təqaüdlərin artırılması daxildir, bununla yanaşı, aparılan sosial siyasətin əsas məqsədi əməkqabiliyyətli əhalinin işlə təmin olunmasıdır.

Məqalədə vurğulanır ki, işləyən hər bir vətəndaş öz sosial rifahını yaxşılaşdırmağa qadirdir, belə ki, vətəndaş nəinki dövlətdən müxtəlif müavinətlər alır, həm də dövlət büdcəsinə və sosial müdafiə fonduna ödənişlər etməklə ümumi inkişafa da töhfə verir.

Daha sonra Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına istinad edən müəllif deyir ki, bu ilin birinci yarısında ölkədə 92 min yeni iş yeri açılıb, həmin dövrdə iş yerlərinin 28,9 faizi qeyri-dövlət sektorunda yaradılıb və bu da ölkədə sahibkarlığın inkişafından xəbər verir: "Həmin dövrdə açılan yeni iş yerlərinin 43,8 faizi təzə yaradılmış, 28,5 faizi mövcud, 0,3 faizi fəaliyyətini bərpa etmiş müəssisə və təşkilatlarda, 27,4 faizi isə digər tədbirlər üzrə reallaşmışdır", deyə müəllif iş yerlərinin yaradılması mənbələrini göstərir.

Müəllif bunu da diqqətə çatdırır ki, hesabat dövründə 5,6 min iş yeri bağlanıb, bağlanan iş yerlərinin 41,3 faizi müəssisə və təşkilatların fəaliyyətinin dayandırılması, 58,7 faizi isə fəaliyyət göstərən müəssisə və təşkilatlarda aparılan ixtisarlarla əlaqədar olub, amma yaradılan iş yerlərinin bağlanan iş yerlərindən dəfərlərlə çox olması müsbət haldır.

Cari il iyulun 1-i vəziyyətinə muzdla işləyənlərin sayına gəlincə, müəllif deyir ki, 1613,7 min nəfər, muzdla çalışır, iqtisadiyyatın dövlət sektorunda 903,4 min nəfər, qeyri-dövlət sektorunda isə 710,3 min nəfərdir.

Müəllifə görə, iş yerlərinin açılması, minimum əməkhaqqının qaldırılması əhalinin əməkhaqlarının artmasına imkan yaradıb, belə ki, cari ilin yanvar-iyun aylarında muzdla çalışan işçilərin orta aylıq nominal əməkhaqqı ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 8,2 faiz artaraq 585,2 manat təşkil edib.

Yazıda deyilir ki, bu ilin birinci yarısında hüquqi şəxslər tərəfindən yaradılan yeni iş yerlərinin 55,3 faizi inzibati və yardımçı xidmətlərin göstərilməsi sahələrini, qalan iş yerləri tikinti, ticarət və s. sahələri əhatə edir.

Müəllifə görə, əhalinin sosial təminatı daim dövlətin diqqət mərkəzindədir və sosial islahatların məqsədi vətəndaşların rifah halının yaxşılaşdırılmasıdır.

Məqalədə vurğulanır ki, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi bu ilin yanvar-iyun aylarında pensiya və müavinətlərin maliyyələşdirilməsinə yönəldilmiş vəsaitin həcminin ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 3,4 faiz artırılaraq 1854,8 milyon manata çatdırılmışdır, bu vəsaitin 97,7 faizini pensiya xərcləri təşkil edir.

Müəllifin dediyinə görə, ilin birinci yarısında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondunda 1291,3 min nəfər pensiyaçı qeydiyyatda olub.

Müəllif son olaraq vurğulayır ki, dövlət müxtəlif səbəblərdən pensiya ala bilməyən vətəndaşlara da müəyyən qaydada sosial müavinətlər ödəyir, belə ki, cari il iyulun 1-i vəziyyətinə görə ölkə üzrə 383,6 min nəfərə sosial müavinətlər təyin olunub.

Dağılan ailələr, şaxəli səbəblər

"Trend.az"da isə "Uşaqsız ailələrdə boşanma halları artıb" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanda son üç il ərzində uşaq olmaması üzündən ailələrdə boşanma hallarının artmasını araşdırır.

Müəllif deyir ki, 2016-cı ildə ölkədə 13114 boşanmadan 6146-sı uşaqsız ailələr olubsa, 2017-ci ildə 14514 boşanmadan 6444-ü bu ailə kateqoriyasının payına düşüb.

Yazıda vurğulanır ki, 2018-ci ildə Azərbaycanda 14857 boşanma halı qeydə alınıb ki, bunun da 6559 nəfər olmaqla, böyük hissəsi yenə də sonsuz ailələrin payına düşüb.

Məqalə müəllifinin sözlərinə görə, uşağı olmayan ailələr arasında ən çox boşanma halı 1990-cı ildə, ən az boşanma halı 2002-ci ildə qeydə alınıb, belə ki, 1990-cı ildə 8853, 2002-ci ildə 3371 uşaqsız ailədə boşanma qeydə alınıb.

Müəllif deyir ki, boşanmalar övladı olan ailələrdən də yan keçməyib, belə ki,

2018-ci ildə boşanmaların 3894-ü biruşaqlı, 4404-ü iki və daha çox uşağı olan ailələrdə qeydə alınıb: "Ötən illər ərzində ölkədə iki və daha çox uşağı olan ailələrdə də boşanma halları artıb. Keçən il belə ailələrdə qeydə alınan boşanma halları hətta ən yüksək həddə çatıb. 2018-ci ildə belə ailələrdə 4404 boşanma halı qeydə alınıb ki, bu da 2017-ci ildəki (4124) göstəricidən də çoxdur", deyə müəllif bildirir.

Yazıda deyilir ki, ötən müddətdə valideynlərin ayrılmasından zərər çəkən uşaqların sayı da çoxalıb, belə ki, 2018-ci ildə boşanma nəticəsində valideynlərin biri ilə qalmış uşaqların sayı 13842 (2017-ci ildə 13110) olub ki, bu da hər 100 boşanmaya 167 (2017-ci ildə 162) uşağın düşməsi deməkdir.

Müəllif Ədliyyə Nazirliyinin Vətəndaşlıq Vəziyyəti Aktlarının Reyestri Xidmətinin rəisi Reyhanə Kərimovaya istinadən bildirir ki, Azərbaycanda ailələr ən çox xarakter uyğunsuzluğundan, sonsuzluq və kənar müdaxilələr səbəbindən dağılır.

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hicran Hüseynova isə bildirir ki, müasir dövrdə ailələrin dağılmasının əsas səbəbi heç də maddi durum yox, erkən və qeyri-rəsmi nikahlar, uşaqların qüsurla doğulması və ya uşağın olmamasıdır.

Müəllifin sözlərinə görə, komitənin İnformasiya və analitik araşdırmalar şöbəsinin müdiri, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Elgün Səfərov isə hesab edir ki, hazırda ölkədə məişət zorakılığı boşanmanın əsas səbəbi hesab edilir.

Ən çox əsassız qərar çıxarılan sahə

"Oxu.az" saytında isə "Çingiz Qənizadə: Hakimlər ən çox mülki məsələlərlə bağlı ədalətsiz qərar çıxarır" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Azərbaycan məhkəmə sistemində vəziyyətlə bağlı Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin üzvü, deputat Çingiz Qənizadə ilə söhbətləşir.

Müəllifin dediyinə görə, Ç.Qənizadə bu sistemdə çoxsaylı kadr dəyişiklikləri və tələblərin konkretləşdirilməsinin tərəfdarıdır: "Məhkəmə hakimiyyətində çoxsaylı kadr dəyişiklikləri olmalı və tələblər konkretləşdirilməlidir. Qanunsuz qərar və qətnamə çıxaran hakimlər ciddi cəzalandırılmalıdır", deyə Ç.Qənizadə "oxu.az"a bildirir.

Deputat hesab edir ki, məhkəmə sahəsində kadr islahatları, ciddi tələblər və məsuliyyətin yaranması halları konkret göstərilməlidir: "Qanunsuz, ədalətsiz qərar və qətnamə çıxaran hakimlərin sayı çoxdur. Belə məhkəmə hakimləri cəzalanmalıdır ki, başqalarına da dərs olsun", deputat bunu bildirir.

Ç.Qənizadənin sözlərinə görə, Azərbaycan məhkəmələrində ən çox mülki məsələlərlə bağlı ədalətsiz qərar çıxarılır: "Mülki məsələlərdə saysız-hesabsız qərarlar çıxarırlar. Çox təəssüf ki, bunların da başında həmin məhkəmələrin rəhbərləri durur. Çünki hakimlər həmin rəhbərlərə məruzə etmədən qərar çıxarmırlar".

Qeyd edək ki, bu il aprelin 3-də Prezident İlham Əliyev "Məhkəmə-hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında" fərman imzalayıb.

Fərmanda ədalət mühakiməsinin keyfiyyətinin və səmərəliliyinin artırılmasının vacibliyi vurğulanıb.

Azərbaycanın bütün məhkəmələrinin sədrlərinə və hakimlərinə tövsiyə edilib ki, məhkəmə hakimiyyətinin nüfuzunun artırılması, cəmiyyətdə məhkəmələrə etimadın möhkəmləndirilməsi üçün fəaliyyətlərində ədalət, qanunçuluq, qərəzsizlik, aşkarlığa riayət etsinlər.

Bununla yanaşı, məhkəmə hakimlərinin ümumi sayı 200 nəfər artırılıb.