Media-icmal 04.06.19

Azərbaycanın uğurlarının səbəbləri ətrafında müzakirələr, prezident fərmanının icrasına yaranan problemlər, bəzi məhsul və xidmətlərin bahalaşması ilə bağlı iddialar və s. məsələlər bugünkü (04 iyul, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Monolit güc- iqtidar-xalq birliyi

"Azərbaycan" qəzeti "Xalq-iqtidar birliyinin təzahürü" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanın çoxtərəfli uğurlarını və bunun səbəblərini dəyərləndirir.

Müəllifə görə, ölkənin müstəqillik tarixində reallaşan sosial-iqtisadi layihələr, islahatlar önəmli mənzərə yaradır və bu mənzərə də dünyadakı münaqişələr, iğtişaşlar, müharibələr fonunda Azərbaycanın dinamik inkişafının fenomenal siyasi situasiya olmasıdır.

Yazı müəllifi hesab edir ki, ölkənin Qarabağ müharibəsinə cəlb edilməsi, qaçqın və məcburi köçkün "ordusu"nun yaradılması, ərazilərin müəyyən hissəsinin işğalı, atəşkəsin pozulması Azərbaycan dövlətçiliyini sarsıtmağa və çökdürməyə hesablanan məkrli plandır.

"Məqsəd Azərbaycan iqtisadiyyatına ağır zərbə vurmaq, onu dünyada gedən siyasi proseslərdən təcrid etmək, daxili siyasi sabitliyi pozmaq, iqtisadi böhran yaratmaq və onu siyasi xaosa sürükləməkdir. Faktiki olaraq ötən əsrin 90-cı illərində yaranmış vəziyyət buna yaxın və demək olar ki, Azərbaycanın düşmənləri istədiklərinə nail olmaq ərəfəsində idi", müəllif bütün bu baş verənlərin gözlənilən nəticələri barədə bildirir.

Müəllifə görə, o zaman Heydər Əliyev iqtidar-xalq birliyini monolit gücə çevirdi və bugünkü Azərbaycan reallıqlarının özülünü təşkil etdi, Prezident İlham Əliyev isə hakimiyyətə gələrək Heydər Əliyev siyasətini davam etdirməyi qarşısına məqsəd qoydu.

Məqalə müəllifi vurğulyır ki, son 15 ildə əmək haqlarının, pensiyaların 10 dəfəyə yaxın artırılması, iqtisadiyyatın 3 dəfə güclənməsi daha çox qazanmağa, daha geniş çərçivədə sosial layihələri həyata keçirməyə imkan verir.

Müəllif diqqətə çatdırır ki, dünya dəyişməsini, yeni çağırışların meydana çıxmasını, dünyanın geosiyasi mənzərəsinin 10-15 il əvvəlkindən fərqli olmasını, ölkənin maraqlarının təmin edilməsi və qorunması üçün çevik diplomatik səylərin sürətli gedişlərin lazım olmasını prezident İlham Əliyev də vurğulayır: "Biz bundan sonra da çalışmalıyıq ki, Azərbaycanı mümkün olan risklərdən qoruyaq, necə ki bu günə qədər qorumuşuq. Bu, asan məsələ deyil. Çünki hər birimiz yaxşı bilirik ki, dünyada gərginlik çoxalır, beynəlxalq hüququn normaları pozulur, bu normalara məhəl qoyulmur və ölkələr arasında gərginlik artmaqdadır. Ona görə bizim əsas məqsədimiz uğurlu xarici siyasətdən istifadə edərək ölkəmiz üçün mövcud olan və gələcək mümkün riskləri azaltmaqdır".

Müəllifə görə, dövlət başçısı belə hesab edir ki, sabitliyin təminatçısı olan Azərbaycan xalqı dövlətə güc verir və islahatları dərinləşdirməyə yeni imkanlar yaradır, bu birlik ölkənin uğurlu dayanıqlı inkişafını təmin etmək gücünə qadirdir.

Çoxmərtəbəli, yoxsa "çox problemli" binalar

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Tikinti şirkətləri və MTK-lar prezident fərmanının icrasına problem yaradır" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif prezident İlham Əliyevin çoxmənzilli yaşayış binalarının istismara qəbulunun asanlaşdırılmasına dair bu il fevralın 19-da imzaladığı fərmanın icrası prosesini ekspert Ramil Osmanlı ilə gündəmin müzakirəsinə çevirir.

Müəllif Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinə istinadən bildirir ki, 59 çoxmənzilli yaşayış binaları kompleksinin istismarına icazə verilib, amma icazə verilənlərdən əlavə, hazırda 400-ə yaxın belə layihə var və aidiyyəti dövlət qurumları öz işlərini bitirib komitəyə təhvil verdikdən bir həftə sonra mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənəd verilir.

Müəllifin komitəyə istinadən deməsinə görə, həmin komplekslərdə 11 mindən artıq ailə məskunlaşıb və ilin sonuna kimi fərmanın icrası başa çatacaq, amma komitə müəyyən yerlərdə hələ də nöqsanların üzə çıxdığını diqqətə çatdırır.

Müəllif isə hesab edir ki, fərmanın imzalanmasından ötən müddətdə cəmi 59 binaya istismar icazəsi verilməsi, prosesin kifayət qədər ləng getməsi binalarda xeyli sayda kobud pozuntuların olmasının göstəricisidir.

Yazı müəllifi rəsmilərə istinadən deyir ki, bu və ya digər səbəblərdən bəzi binalarda sənədləşmə işi problemlidir, belə ki, ya müəssisə ləğv edilib. ya bina sahibləri ölüb, beləliklə, 350-yə yaxın yaşayış binasında çatışmazlıqlar qalır, 200-ə yaxın bina yanğın təhlükəsizliyi tələblərinə cavab vermir, 41 binada 200-dən artıq lift yoxdur, "Azərişıq" ASC üzrə 40, "Azəriqaz" üzrə 77,"Azərsu" üzrə 47 binada problemlər həllini tapmayıb.

Müəllifə görə, fərmanın əhatə dairəsinə düşməsi mümkün olmayan binaların sayı kifayət qədərdir. Bu isə həmin binaların fərmanın icra müddətində sənədləşdirilməyəcəyi təhlükəsi yaradır.

Əmlak məsələləri üzrə ekspert Ramil Osmanlı da "Yeni Müsavat"a deyir ki, göstərilən nöqsanlar prezidentin fərmanının icrasına problemlər yaradır: "Bu gün məlum olur ki, paytaxtda xeyli sayda binanın yanğın təhlükəsizliyi problemi var. Bu problemlərin yaranmasında əlaqədar dövlət qurumlarının da məsuliyyəti var, çünki tikilən binalara vaxtında normal nəzarət olunmayıb",- ekspert belə düşünür.

Ekspertə görə, MTK var ki, 15 il əvvəl bina tikib, kvadratmetrini 250-300 manatdan satıb, indi o binada yanğın təhlükəsizliyi üçün infrastruktur qurulması binadakı mənzillərin satışından əldə olunandan daha çox vəsait tələb edir, bunlar da fərmanın icrasına problem deməkdir.

R.Osmanlı deyir ki, bu məsələyə dövlət dəstək verməli, sahibi olmayan binalarda problemlərin həlli dövlət tərəfindən maliyyələşdirilməlidir, çünki sakinlərin belə imkanı yoxdur, MTK-ları fəaliyyət göstərən binalardakı problemlərin sahibkarlar tərəfindən aradan qaldırılması tələb olunmalıdır.

Qarşısıalınmaz proses-qiymət artımı

"Azadlıq.info"da "Kəskin qiymət artımı qarşısıalınmaz prosesə çevrilib" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Sayt iqtisadçı-ekspert Nemət Əliyevin ölkədə kəskin bahalaşma olması kimi iddialarına yer verib.

Ekspert kartofun, soğanın, kələmin, yumurtanın və bəzi xidmətlərin bahalaşmasını diqət mərkəzinə çəkir və deyir ki, konkret qiymət müqayisələri tez-tez istifadə edilən ərzaq, qeyri-ərzaq mallarının və xidmətlərin kəskin bahalaşmasını üzə çıxarır: "Lakin konkret qiymət müqayisələri tez-tez istifadə etdiyimiz ərzaq, qeyri-ərzaq mallarının və xidmətlərin kəskin bahalaşmasını üzə çıxarır ki, bu da həyat səviyyəsinə əhəmiyyətli dərəcədə mənfi təsir göstərir", - N.Əliyev belə iddia irəli sürür.

N.Əliyevin deməsinə görə, qiymətlər Bakı bazarları, ölkənin kənd, rayon bazarlarında fərqli olsa da bu ilin mayında bir kiloqram baş soğan 71 qəprkdən satılıb, halbuki, ötən ilin may ayında bir kiloqram baş soğanın alqı-satqısı orta hesabla 46 qəpik idi, bu isə soğanın bu il 54%-dən çox bahalaşması deməkdir.

Ekspert deyir ki, bu ilin yanvarında soğanın qiyməti 6 faizdən bir az artıq ucuzlaşsa da bu ilin fevral ayında 15 faizdən, mart ayında 33 faizdən çox qiymət artımı baş verib, aprel ayında isə soğan 78,3 faiz bahalaşaraq kiloqramı orta hesabla 1 manat 7 qəpiyə yüksəlib (xaricdən gətirilən soğanın qiyməti 85 faiz artıb).

N.Əliyevin deməsinə görə, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə, bu ilin yanvar-mart aylarında kartofun qiyməti orta hesabla 1,3 faizə kimi ucuzlaşıb, amma apreldə 14,3 faiz, mayda isə 32 faiz bahalaşıb, ötən ilin may ayında bir kiloqramı alıcılara 66 qəpiyə təklif olunan kartof bu ilin may ayında 87 qəpiyə təklif olunub, yerli kartof 31 faizdən bir az çox, idxal olunan kartof isə 34 faizə yaxın bahalaşıb.

N. Əliyev vurğulayır ki, ötən ilin mart-may aylarında ağ kələmin qiyməti orta aylıq satış qiyməti 0,57; 0,56; 0,57 manat olmuşdusa, bu il 0,67; 1,09; 0,90 manat olub, martda 17 faizdən çox, apreldə 95 faizə yaxın, mayda isə 58 faizə qədər bahalaşıb.

Müəllifə görə, bu ilin əvvəlində 10 ədədi 1,77 manata satılan toyuq yumurtası may ayının sonuna qədər 1,39 manata qədər ucuzlaşsa da, bu sonuncu qiymət ötən ilin may ayı ilə müqayisədə 25 faizdən yüksək olub.

Ekspert deyir ki, xaricdən gətirilən suda bişmiş kolbasanın qiyməti bu ilin yanvar-may dövründə 16-20 faiz, idxal olunan sosiska və sardelkanın qiymətləri isə fevral-may dövründə 14-15 faiz intervalında bahalaşıb. .

Buğda ununun qiyməti yanvarda 4 faizə, fevralda 8 faizə, mart və apreldə 9 faizə, mayda isə 10 faizə yaxın artıb.

Ötən ilin may ayında kiloqramı 5,02 manata satılan dondurmanın qiyməti bu ilin may ayında 18 faizə yaxın bahalaşaraq 5,92 manata yüksəlib.

N.Əliyev vurğulayır ki, ötən ilə nəzərən bu ilin may ayında filtrli siqaretlər 24 faizdən çox, toz şəklində sintetik yuyucu vasitələr 17 faizə yaxın, məktəblilərin daha çox istifadə elədiyi flomasterlər 20 faizdən artıq, üz üçün qidalandırıcı kremlər (qadınlar daha çox istifadə edirlər) 56 faizə qədər bahalaşıb.

Müəllifə görə, bu ilin yanvar-may dövründə hər gediş haqqına görə metrodan istifadə edərkən 10 qəpik çox, şəhər və şəhərətrafı avtobuslardan istifadə edərkən 11 qəpik çox, şəhərlərarası avtobuslardan istifadə edərkən 72 qəpik çox ödəniş etməli olmuşuq. "Çünki gediş haqqı bu il, ötən ilə nəzərən metroda 50 faiz, şəhər və şəhərətrafı avtobuslarda 44 faiz, şəhərlərarası avtobuslarda isə 18 faizə yaxın bahalaşıb. Göründüyü kimi, çoxişlənən malların, iş və xidmətlərin bahalaşma faizləri çox yüksəkdir. Müqayisə üçün deyim ki, ötən ilə nəzərən bu ilin yanvar-may aylarında nominal idadədə əhali gəlirləri cəmi 6,8 faiz artıb", - ekspert belə deyir.

Ekspert hesab edir ki, belə göstəricilər olduğu halda əhalinin həyat səviyyəsinin yaxşılaşmasına iddia eləmək absurddur.