Media-icmal 07.02.2017

Cəbrayıl rayonunun Cocuq- Mərcanlı kəndində abadlıq işləri, maliyyə sahəsindəki problemlər, Silahlı Qüvvələrdə korrupsiya halları, bank sisteminə etimadsızlıq bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Böyük qayıdışın əsası

“Azərbaycan” qəzeti “Lələtəpə zəfəri böyük qayıdışın əsası oldu” sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=115347) 2016-cı il 2-5 aprel döyüşlərində Lələtəpə yüksəkliyinin azad olunmasını və nəticələrini dəyərləndirir.

Müəllif Cəbrayıl rayonunun Cocuq- Mərcanlı kəndinin hələ 1994-cü ildə azad edildiyini desə də təhlükəsizlik təmin edilmədiyi üçün sakinləri ora köçürməyin mümkün olmadığını bildirir.

Məqalədə bu kənd Cəbrayıl rayonunun qarşı tərəfin nəzarətində olmayan yeganə kəndi adlandırılır, 2016-cı ilin statistikasına əsasən kənddə 395 ev və 1428 nəfər sakinin qeydiyyatda olduğu vurğulanır. Kənd əhalisinin çoxunun 172 ailə və ya 635 nəfərin kompakt olaraq Biləsuvar rayonu ərazisindəki məcburi köçkün qəsəbələrində məskunlaşdıqları vurğulanır.  

Müəllif deyir ki, indi artıq əhalinin kəndə qayıtması təhlükəsizdir. Çünki qarşı tərəfin əlində ikən təhlükəsizliyə hədə olan Lələtəpə yüksəkliyi artıq Azərbaycan tərəfin nəzarətindədir.

Yazı müəllifi Lələtəpə əməliyyatının əhəmiyyətini dövlət başçısı İlham  Əliyevdən gətirdiyi sitatla qüvvətləndirir: “Lələtəpə əməliyyatı bizim qəhrəmanlıq rəmzimizdir, Lələtəpə tarixə düşdü. Əgər erməni  silahlı qüvvələri aprel döyüşlərindən düzgün nəticə çıxarmasalar, gələcəkdə Lələtəpə əməliyyatı kimi bir çox uğurlu əməliyyatlar olacaq”.  

Daha sonra müəllif  dövlət başçısı İlham Əliyevin bu ilin yanvarında Cocuq- Mərcanlı kəndində bərpa işlərinin aparılması ilə bağlı imzaladığı sərəncamı yada salaraq sənədə əsasən ilkin olaraq kənddə 50 ev, infrastruktura aid olan bəzi binaların tikintisinin nəzərdə tutulduğunu bildirir.

Müəllif deyir ki, Cocuq-Mərcanlıda abadlıq işlərinin başlaması heç də bir kəndə qayıdış kimi başa düşülməməlidir, bu, həm də qarşı tərəfin nəzarətində olan ərazilərə böyük qayıdışın əsasıdır.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, Cocuq-Mərcanlının yenidən qurulması layihəsinin icrası artıq başlamaq üzrədir və bir neçə aydan sonra burada yeni və yaraşıqlı kənd görünəcək: “Azərbaycan prezidentinin sərəncamı ilə Cocuq-Mərcanlının bərpa olunması isə işğalçı Ermənistan hakimiyyətinə gözdağı olacaq. Çünki düşmən də gözəl bilir ki, Azərbaycan dövlətinin məqsədləri daha böykdür, bu gün Cocuq-Mərcanlı bərpa olunursa, deməli sabah Ağdam, Şuşa, Xocalı yenidən qurulacaq ”.

4 milyard manata yaxın sərmayə hanı?

“Azadlıqinfo” saytı “Hökumət sərmayə adı altında 4 milyardı yoxa çıxarıb” sərlövhəli məqalədə  (https://www.azadliq.info/176629.html) iqtisadçı-ekspert Nemət Əliyevin ölkənin maliyyə həyatı ilə bağlı düşüncələrinə yer ayırıb.

“2016-cı ildə iqisadiyyata yatırım edildiyi elan olunan vəsaitin 4 milyard manata yaxınını hökumət yoxa çıxarıb. Sərmayə adına 4 milyard manata yaxın maliyyə vəsaitinin izi-tozu itib, sanki bir parça yağlı əppək olub qeybə çəkilib.

İmkanı olan hər kəs hökumətə, deputatlara, YAP rəhbərliyinə sorğu versin, bəlkə həmin vəsaitin izinə düşmək mümkün oldu”. Ekspert bununla onu narahat edən məsələnin mahiyyətini cəmiyyətə anladır.

N.Əliyev xatırladır ki, 2017-ci il yanvarın 10-da Nazirlər Kabinetinin 2016-cı ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında dövlət başçısı İlham Əliyev çıxışı zamanı açıq şəkildə bildirdi ki, “ölkə iqtisadiyyatına keçən il 11 milyard 700 milyon dollar sərmayə qoyulub”.

Ekspert deyir ki, yanvarın 24-də Dövlət Statistika Komitəsi  hesabat yayaraq təsdiq etdi ki, ölkə iqtisadiyyatına 2016-cı ildə cəmi 14,9 milyard manat məbləğində sərmayə yatırılıb və hesabatda bu sərmayələrin yönəldiyi ümumi istiqamətlər də sadalanıb: “14,9 milyard manatı çevirsək 9,3 milyard dollar alınar. Beləliklə, arada 2,4 milyard dollar (11,7 – 9,3) və ya 3,84 milyard manat fərq yaranır. Sual da bundadır ki, bəs dövlət başçısının haqqında danışdığı sərmayənin 2,4 milyard dolları haradadır? Hansı sahələrə sərmayə edilib?”

İqtisadçı qeyd edir ki, bir neçə milyardın konkret halda kimə və ya hansı təşkilata verilməsinə aydınlıq gətirilməlidir.

Ekspert hesab edir ki, maliyyə vəsaitlərinin xərclənməsinə dövlət nəzarətini həyata keçirən Maliyyə Nazirliyi milyardla ölçülən vəsaitlərin izinin yoxa çıxmasını sükutla qarşılamamalıdır. Hesablama Palatası da bu məsələni yola verməli deyil, çünki dərin iqtisadi böhran dövrünü yaşayan ölkəmizin indi o milyardlara çox ehtiyacı var”.

Ordudakı korrupsionerlər kimlərdir

“Exo” qəzeti “Azərbaycan Silahlı Qüvvələrindəki korrupsionerlər kimlərdir?” sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=56055) korrupsiya hallarını ekspert Üzeyir Cəfərli ilə müzakirə edir.

“Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində korrupsiyanın səviyyəsi zəif də olsa enməkdədir. Bu gün problem ondadır ki, korrupsiya cinayətlərinə bulaşmış şəxslər lazımi cəza almırlar. Ən sərt cəza onların tutduqları vəzifələrdən kənarlaşdırılmaları olur, məhkəmələr onlara həbs qararı verə bilmirlər”. Ekspert durumu qəzetə belə dəyərləndirir.

Ü.Cəfərli deyir ki, cəmiyyətdə korrupsiya varsa bunun Silahlı Qüvvələrdə əksini tapması təəccüblü deyil. Ekspert orduda belə xoşagəlməz faktlara susmağın yolverilməz olduğunu bildirir.

Məqalədə deyilir ki, KİV-lərdə Hərbi Prokurorluğun korrupsiya hallarına dair məlumatları yayılır, amma korrupsiyaya bulaşan vəzifəli şəxslərin adları çəkilmir, başa düşülmür ki, adlar barədə niyə susurlar, hətta məhkəmə araşdırmasından sonra belə cinayətkarların adları açıqlanmır. Ekspert deyir ki, adətən bu qəbildən olan məhkəmə proses və qərarları cəmiyyət və KİV-lərdən gizlədilir.     

Ü.Cəfərli hesab edir ki, cəza tədbirləri sətrtləşdirilməlidir, çünki bir qayda olaraq korrupsiya cinayətində ittiham edilən şəxsi maksimum vəzifədən kənarlaşdırırlar, məhkəmə onlara  cinayət cəzası təyin etmir: “Orduda korrupsiya problemini ancaq obyektiv və sərt qərarlarla həll etmək mümkündür. Belə şəxslər ordudan kənarlaşdırılmaqla yanaşı azadlıqdan məhrumetmə müəssisələrində cəzalarını da çəkməlidirlər. Bu istiqamətdə iş gedir, amma qənaətbəxş deyil”.    

Ekspert vurğulayır ki, güc strukturlarının bəzi rəhbərləri Hərbi Prokurorluğu təkrarlayan müstəqil qurumlar yaradıblar və hərbi prokuror budcədən maliyyələşən bu qurumların buraxılması barədə məsələ qaldırmalıdır. Ekspertin fikrincə, eyni fəaliyyəti yerinə yetirən bu qədər quruma ehtiyac yoxdur və bu qurumlarn nə dərəcədə obyektiv fəaliyyət göstərmələri sual altındadır.

Ekspert deyir ki, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində 2016-cı il ərzində baş verən korrupsiya və rüşvət cinayətlərinin statistikasına görə, bu zəmində 153 şəxsə münasibətdə 117 cinayət işinin istintaqı tamamlanıb və təqsirkarlar məsuliyyətə cəlb olunublar.

Yalan- etimadsızlıq mənbəyi

“Novoye Vremya” qəzetində “Şəffaflıq etimadın zəmanətidir” sərlövhəli  (http://www.novoye-vremya.com/w81203/.../#.WJi5ChuLTIU) məqalə diqqəti cəlb edir.

Müəllif ölkə banklarına etimadsızlığı və bunun səbəblərini müzakirə edir. Müəllif xatırladır ki, Mərkəzi Bankın rəhbəri Elmar Rüstəmov bu günlərdə dolların 2,50 manat dəyərində olmayacağını bəyan edib və bunun üçün, sadəcə, əsas olmadığını söyləyib.

Məqalədə deyilir ki, cəmiyyət Milli Bank rəhbərinin dediklərinin dəqiqliklə əksi olacağına vərdiş edib. Yəni, əgər AMB rəhbəri manatın nisbi sabitləşəcəyini  deyirsə onda milli valyutanın dəyərdən düşəcəyi şəksizdir və manatın dalbadal iki   devalvasiyası bunun sübutudur: “Başqa sözlə, Mərkəzi Bankın rəhbərinə, eləcə də kommersiya banklarına, bütünlükdə bank sisteminə inam yoxdur, buna isə səbəblər kifayət qədərdir”.             

Yazı müəllifi əsas kimi 32 bankdan 15-nin IV rüb üçün hesabatları açmamasını göstərir, həm də ekspert Əkrəm Həsənova istinadən belə banklara etimad etməyin, orada əmanət saxlamağaın mümkünsüz olduğunu vurğulayır.

Yazıda deyilir ki, əhali son günlərdə manatın dollara nisbətdə dəyər qazanmasını da oyun sayır və əhaliyə görə, hökumət “dollar dəyərdən düşür” görüntüsü yaratmaqla əllərdəki dolları ucuz şəkildə geri almaq və sonra məzənnəni qaldırmaq istəyir.

Bankların hesabatlılığına gəlincə, müəllif deyir ki, bank sektorunun əvvəllər də fəaliyyətində şəffaflıq olmayıb. Əgər bu şəffaflıq olsaydı Beynəlxalq Bankda son 10 ildə maliyyə oğurluqları, talançılıq, həcmi 100 milyonlarla ölçülən korrupsiya halları baş verməzdi: “Bankirlər və arxalarında dayanan oliqarxlar nə istəyirlər, onu da edirlər, istənilən nəzarət orqanı onlar üçün heç nədir”.

Müəllif deyir ki, belə faktlara görə, əhali məmurlara da inam bəsləmir və bu inamı bir quru sözlə bərpa etmək olmaz: “Bu inamı bərpa edə bilmək üçün hansısa tamah məqsədindən uzaq olaraq manat real şəkildə sabitləşdirilməlidir”.   

Müəllif bu düşüncədədir ki, bu problemlər  kompleks şəkildə həll edilmədikcə bank sektorunun sağlamlaşdırılması  mümkün deyil, amma hələ ki bank sisteminin canlanması əlamətləri və buna uyğun vətəndaşların ona inanması müşahidə edilmir.