Media-icmal 07.11.18

Prezident İlham Əliyevin Qarabağ bölgəsinə səfəri, ölkə banklarında vəziyyət, sanksiya təsiri altına düşən Azərbaycan layihələri və s. məsələlər bugünkü (07 noyabr. 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Dövlət başçısının Qarabağ səfəri

"Azərbaycan" qəzeti "İki Ağdam" sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin bu günlərdə bu rayona səfəri fonunda vəziyyəti dəyərləndirir.

Müəllif hesab edir ki, dövlət başçısının Ağdama növbəti səfəri bütün ölkə üçün işgüzar olduğu qədər, həm də rəmzi məna kəsb edir və bu səfərin məramını Qarabağ xalçaçıları ilə görüşdə prezidentin çıxışından sitatla açıqlayır: "Bu gün Ağdamda, Quzanlıda möhtəşəm Muğam Mərkəzi açıldı. İndi xalça fabriki açılır. Bu gün Ağdam Atçılıq Mərkəzinin də açılışı olacaq. Ona görə biz Ağdamı dünyada məşhur edən bu üç istiqamət üzrə bu gözəl tədbirləri bir gündə keçiririk".

Yazı müəllifi hesab edir ki, Bakı, Ağcabədi, Füzulidə yaradılan Muğam mərkəzlərinin ardnca Ağdamda belə mərkəzin yaradılması muğama diqqətin təzhürüdür və bu mənada 2003-cü ildə UNESCO-nun həm milli, həm də bəşər mədəniyyəti üçün Azərbaycan muğamının bədii dəyərini etiraf etməsi təsadüfi deyil.

Müəllifə görə, cəbhə bölgəsində belə bir mərkəzin yaradılması, xalça fabrikinin açılması, yollar salınması Azərbaycan xalqının sülhsevərliyinin nümunəsidir.

Müəllif deyir ki, dövlət başçısı muğam sənətinə bu qayğını bir tərəfdən Azərbaycan xalqının milli, mənəvi və mədəni sərvəti olması, digər tərəfdən isə incəsənət və ədəbiyyatın milli ruhu daha da yüksək səviyyəyə qaldırması ilə izah edib.

Müəllifə görə, Ağdamda xalça fabrikinin açılışı qeyri-neft sektorunun bir hissəsi olan xalçaçılığın inkişafı göstəricisidir və bu sayca 7-ci fabrikdir, daha 30 fabrikin açılması nəzərdə tutulur.

Müəllif vaxtilə Qarabağ atlarının dünyanı maraqlandırdığını vurğulayaraq "Qarabağ Atçılıq Təsərrüfatı" MMC-nin Qarabağ Atçılıq Kompleksinin açılımasını təsadüf saymır və bunu Azərbaycan atlarının şan-şöhrətinin özünə qaytarılması səyləri hesab edir.

Müəllif deyir ki, Qarabağ Atçılıq Kompleksi 35,5 hektar ərazidə inşa edilib və Qarabağ atları bu gün yenidən şöhrətini özünə qaytarır.

Son olaraq müəllif deyir ki, Azərbaycan Dağlıq Qarabağa müqəddəs saydığı rəmzlərlə ləyaqətlə dönür, bunu işğalçılıq ambisiyalarından zövq alan Ermənistan da görməlidir və Qarabağ atlarının Cıdır düzünün sinəsində nallarıyla çalacağı Qələbə marşı səbirsizliklə gözlənilir.

Ən azı 4-5 bank üzərində olan təhlükə

"Bakupost.az"da isə "Ən azı 4-5 bank bağlanma təhlükəsi ilə üzləşib" -Ekspert/ mühasibə" sərlövəhli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkə banklarının bu ilin üçüncü rübü üçün hesabatlarını açıqladıqlarını vurğulayaraq bankların vəziyyətində dəyişikliklər olub-olmamasını bu sahə üzrə ekspert Əkrəm Həsənovla müzakirə edir.

Ekspert bankların hesabatları dərc etmələrini müsbət hal adlandırır: "İki il əvvəl bankların əksəriyyəti hesabatlarını dərc etmirdi. Bu, qanunun pozulması idi. Hesabatların dərc olunması bank sistemində şəffaflığın artmasına dəlalət edir. Amma iş praktikamda son illər apardığım müşahidələrə əsasən bilirəm ki, bankların hesabatlarına etibar yoxdur".

Ə.Həsənov bu hesabatlarda yazılanların ən azı bir qisminin həqiqətəuyğun olmadığını, bəzi məlumatların şişirdildiyini, bəzilərinin isə gizlədildiyini idda edir: "Bu da əsasən problemli kreditlərlə bağlıdır. Banklar problemli kreditlərinin həcmini azaldır, nəticədə az ehtiyat yaradır, kapitallarını şişirdirlər. Əslində, zərərləri daha çoxdur. 2016-cı ildə Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası 4 bankı bağlamışdı. Palata bunun səbəbləri sırasında həm də hesabatlarının təhrif edildiyini vurğulamışdı".

Ekspert deyir ki, digər tərəfdən, Azərbaycan tarixində müflisləşmiş ən iri bank 2016-cı ilin oktyabr ayında "Bank Standart" olub, bu bankin maliyyə hesabatları həqiqətəuyğun olmayıb, bankın zərəri göstəriləndən azı 10 dəfə yuxarı imiş, ona görə də hesabatlara tam inam yoxdur.

Ekspert deyir ki, hesabatlara ümumi qiymət verilsə bankların böhranı dəf edə bilmədikləri aşkar olar: "Yəni, bankların problemli kreditləri əvvəlki qədər çoxdur, bəlkə də artıb. Yeganə müsbət cəhət banklarda əmanətlərin qismən artmasıdır. Bu, faktdır".

Ə.Həsənova görə bu əhalinin banklara etimad etməsi və ya bankların daha yaxşı işləməsi demək deyil, sadəcə, hazırda milli valyuta sabitdir, milli valyutada da əmanətlər üzrə faizlər yüksəkdir: "Amma problemli kreditlər, digər problemlər, ən əsası da kapitallaşma problemi həll olunmayıb. Təəssüf ki, Mərkəzi Bank ağır vəziyyətdə olan banklara kredit vermir və buna görə də böyük ehtimalla, qarşıda bir neçə bankın bağlanması gözlənilir: "Ən azı 4-5 bank bağlanma təhlükəsi ilə üzləşib. Bəlkə də sayları daha çoxdur, çünki biz bankların həqiqi vəziyyətini bilmirik. Təəssüf ki, həmin bankların adlarını çəkmək olmaz, əmanətçiləri arasında ajiotaj yarana bilər".

Ekspertə görə, bəzi banklar var ki xilas etmək olar, amma bəzi banklar da var ki, artıq onları xilas etmək mümkün deyil, səbəbə də budur ki, girovsuz, qanunsuz kreditləri bank sahibləri, bankı idarə edən şəxslər öz şirkətlərinə, yaxınlarına veriblər özləri də həmin kreditlərin qayıtmasını istəmirlər.

Ekspert deyir ki, ölkənin bank sisteminin sağlamlaşdırılması ilə bağlı faliyyət də uğursuzdur, buna da səbəb Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının aydın siyasəti olmamasıdır, bu da çox ciddi problemdir.

Azərbaycan layihələri sanskiya təsiri altında

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "İlham Şaban: "Anti-İran sanksiyaları tranzit sahəsini əhatə etmir" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif hazırda dünya gündəminin aktual mövzualından biri olan, noyabrın 5-indən tətbiqinə başlanılan ABŞ-ın İrana sanksiyaları və bunun Azərbaycanın həyata keçirməkdə olduği layihələrə təsirini neft sahəsi üzrə ekspert İlham Şabanla müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, noyabrın 5-dən İrana qarşı hazırkı ən ağır sanksiyalar qüvvəyə minib, bu sanksiyalar İran iqtisadiyyatına dağıdıcı təsir göstərməyə başlayıb.

Müəllifin deməsinə görə, İrana qarşı sanksiyalar o cümlədən, Azərbaycanın da bu ölkə ilə iqtisadi əməkdaşlığına ciddi təsir göstərir və bu məsələ ilə bağlı energetika naziri Pərviz Şahbazovdan sitat gətirir: "Təəssüf ki, dünyada neft sahəsinə və beynəlxalq neft siyasətinə təsir göstərən bir çox siyasi proseslər var. Yeni vəziyyətlər yaranır və biz bunlarla hesablaşmalı və müvafiq qərarlar qəbul etməli oluruq. İrana qarşı sanksiyalar qüvvəyə minərsə, bu, OPEK + formatında (Azərbaycan bu formata daxildir) neft istehsal edən ölkələr tərəfindən nəzərə alınacaq".

Ekspert, "Neft Araşdırmaları Mərkəzi"nin rəhbəri İlham Şaban isə deyir: "Azərbaycanın yalnız bir layihəsi - "Şahdəniz" yatağının işlənməsi layihəsi ABŞ sanksiyalarından kənarda saxlanılıb və bu məsələ ABŞ Maliyyə Nazirliyinin noyabrın 2-dəki açıqlamasında da əksini tapır. Belə ki, Türkiyə və Avropa ölkələrinin enerji təhlükəsizliyi və müstəqilliyini təmin edən layihələr anti-İran sanksiyalarından çıxarılıb".

Ekspertin deməsinə görə, belə bir istisna birinci sanksiyalar zamanı da var idi, amma bu layihədə iştirak edən İran şirkəti layihədən ona çatacaq mənfəəti əldə edə bilmirdi, Norveçdəki xüsusi hesaba yığılırdı.

İ.Şaban hesab edir ki, yəqin indi də həmin variantdan istifadə olunacaq.

Azərbaycanın İrandan qaz almasına sanksiyaların təsirinə gəlincə, ekspert deyir ki, 2016-cı ildən etibarən Azərbaycan bu ölkədən qaz almır, indi Türkmənsitan qazını Naxçıvan üçün İran üzərindən alır və İran tranzit ölkə kimi çıxış edir, sanksiyalar isə tranzit sahəsini əhatə etmir.

İ.Şaban vurğulayır ki, Azərbaycan İranla Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin formalaşdırılması sahəsində ciddi əməkdaşlıq edir, hətta rəsmi Bakı ötən il dəhlizin tərkib hissəsi olan Rəşt-Astara dəmiryol xəttinin çəkilməsi üçün İrana 500 milyon dollar dəyərində kredit ayırıb: "Sanksiyalar üzündən bu layihənin icrasında problemlər yarana bilər. ABŞ Maliyyə Nazirliyi konkret göstərir ki, sanksiyalar bilavasitə İranın nəqliyyat, maliyyə sektorunu da əhatə edir".

Ekspert deyir ki, bu Azərbaycanla birgə olan dəmiryol layihəsinin icrasına əngəllər, problemlər yaranması deməkdir.