Media-icmal 08.05.19

Azərbaycanda multikultural ənənələrin varlığı, icbari tibbi sığortanın tətbiqi çətinlikləri, alternativ enerji mənbələrinə olan ehtiyac və s.məsələlər bugünki (08 may 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Dövlət siyasətinin tərkib hissəsi - çoxmədəniyyətlilik

"Azərbaycan" qəzeti "Çoxmədəniyyətlilik Azərbaycanda dövlət siyasətinin tərkib hissəsidir sərlövhəli məqalədə ölkədə çoxmədəniyyətliliyin inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, dünyanı hədələyən terror və ekstremizmə qarşı birgə mübarizədə öndə gedən Azərbaycanın, həm də bu məsələdə beynəlxalq təşkilatları bir araya gətirməsi ənənə halını alıb və bu günlərdə Bakıda keçirilmiş V Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda bildirildi ki, Bakıda tərəfdaşlıq, əməkdaşlıq ruhu, böyük imkanlar var.

Müəllifə görə, əksər hallarda dünyada gedən narahatedici situasiyalar beynəlxalq dialoqa daha böyük diqqət yetirməyi tələb edir: "Dünyanın əksər ölkələrini eyni məqsəd uğrunda bir araya toplayan beynəlxalq tədbirlər bu baxımdan aktuallığı ilə seçilir. Paytaxt Bakı belə beynəlxalq tədbirlərə evsahibliyi ilə diqqəti cəlb etməkdədir", müəllif keçirilmiş tədbirin mahiyyətini dəyərləndirir.

Müəllifin fikrincə, terrorizmin konkret təzahürü "ərəb baharı" inqilablarının iflası ilə başlayıb, bir sıra ərəb ölkələrində dəhşətli hadisələr törədilib, həm də Qərbi Avropa ölkələrində Qərb və müsəlman icmaları arasındakı uçurum dərinləşir ki, bu da çox təhlükəlidir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, "Ayrı-seçkilik, qeyri-bərabərlik və zorakı münaqişəyə qarşı fəaliyyət naminə dialoq quraq" şüarı ilə keçirilən V Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda, müxtəlif istiqamətli plenar iclaslarda bəşəriyyəti narahat edən problemlərin həlli yolları müzakirə obyekti olub.

Müəllif deyir ki, mayın 3-də isə forum çərçivəsində Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi "Müasir dünyada etnik-mədəni müxtəlifliyin artması və onun tənzimlənməsində çoxmədəniyyətlilik siyasətinin əhəmiyyəti" mövzusunda növbəti sessiya keçirib.

Müəllifin sözlərinə görə, sessiyada multikulturalizmin Azərbaycanın dövlət siyasəti olduğu, qədim tolerantlıq və multikulturalizm ənənələrinin mövcud olduğu vurğulanıb, əhalinin əksəri müsəlman olsa da, islamla yanaşı, digər dinlərə mənsub insanlar anlaşma, qonşuluq və əmin-amanlıq şəraitində yaşayırlar.

Tədbir iştirakçıları Azərbaycanın multikulturalizm ənənələri barədə sessiyada ətraflı məlumatlandırıldı. Ölkəmizdə mövcud müxtəlif dini icmalar, dövlət-din münasibətlərini tənzimləyən qanunvericilik bazası və bu sahədə dövlət siyasətindən bəhs edildi.

Altenativ enerji mənbəyinə olan ehtiyac

"Moderator.az"da isə "Alternativ və bərpa olunan səriştəsizlik, yoxsa? - Azərbaycan hər il milyonlar itirir..." sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif ölkədə alternativ elektrik enerjisinin inkişafı məsələsini deputat Əli Məsimli ilə müzakirə edir və bildirir ki, bu hadisə hələ 2018-ci ilin iyulunda Mingəçevirdə baş vermiş məlum "elektrik açılmaları"ndan sonra aktual əhəmiyyət kəsb edirdi.

Müəllif vurğulayır ki, 2019-cu ilin I rübündə qeyri-neft sektorunda elektrik enerjisi (38,4 milyon ABŞ dolları) ixracı birinci yeri tutub və əlavə edir ki, məlumat sevindirici olduğu qədər, həm də düşündürücüdür.

Müəllifə görə, ixracatçı olmaq yaxşıdır, amma, digər tərəfdən isə, ölkə daxilində istehlakçıların fasiləsiz enerji təminatı nəinki qənaətbəxş deyil, əksinə, bir çox hallarda təəssüf doğurur.

Müəllif 2018-ci il iyul ayının əvvəlində Azərbaycanın enerji şəbəkəsində baş verən böhranı yada salır, elə həmin vaxt da məmləkəti qismən də olsa təmin etməli olan şəbəkədə - Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri ilə təminatda vəziyyət yada düşür.

Müəllifə görə, məlum olur ki, bu şəbəkənin adından başqa heç nəyi yoxdur.

Hesablama Palatası 2018-ci ilin sonlarında qurumun fəaliyyətində ifrat xərclənmələr kimi ciddi nöqsanlar aşkarlayıb və 2019-cu ilin əvvəlində Agentlik ləğv edilib.

Müəllif isə alternativ enerji mənbələrinin ölkəyə lazımlığı barədə müzakirəyə deputat Əli Məsimli ilə davam edir.

Ə.Məsimli deyir ki, ənənəvi enerji mənbələrinin tədricən tükənməsi və onlardan istifadə zamanı ətraf mühitə vurulan külli miqdarda ziyan nəzərə alınaraq, dünyanın inkişaf etmiş ölkələri alternativ enerji mənbələrinə üstünlük verirlər.

Deputat deyir ki, bəzi ölkələr kimi, Azərbaycanın da gələcəyi xeyli dərəcədə alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin səviyyəsi ilə bağlıdır, amma alternativ enerji mənbəyindən istifadə olduqca aşağıdır.

Ə.Məsimli deyir ki, bununla bağlı dövlət proqramı qəbul edilib, proqramın məqsədi ölkənin təbii potensialından istifadə etməklə bərpa olunan və ekoloji cəhətdən təmiz mənbələrdən enerji istehsalını genişləndirmək idi.

Deputat bu məsələnin vacibliyini vurğulayaraq, bu sahədə yeni qurum yaradılmasına indi də ehtiyac oldğunu diqqətə çatdırır və onu müvafiq bir nazirliyin nəzdində yaratmağın da mümkün olduğunu söyləyir.

Şəffaf olmayan iqtisadiyyatda...

"Bizimyol.info"da isə "Şəffaf olmayan iqtisadiyyatda İcbari Tibbi Sığortanın yeni fəsadlarını görürəm" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə icbari tibbi sığortanın mümkün tətbiqi və inkişafı barədə tibbi klinika sahibi Nazim Bəydəmirli ilə söhbətləşir.

N.Bəydəmirliyə görə isə, hələ ki, ölkədə dövlət və özəl tibbi sektor arasında sağlam rəqabət yoxdur: "Dövlət xəstəxanaları "özəl xəstəxanalarda qiymət bahadır, keyfiyyət aşağıdır" adı ilə anti-piar kampaniyası aparır, səhiyyə sisteminə ləkə vururlar".

Öz növbəsində, N.Bəydəmirli dövlət tibb sisteminin səsləndirdiyi bəzi rəqəmləri şübhə altına alır: "İldə bir neçə milyon nəfərin pulsuz müayinədən keçirilməsi ilə bağlı səslənən rəqəmləri bir neçə dəfə eşitmişik. Mən buna şübhə ilə yanaşıram. Müşahidələrimiz də onu göstərir ki, bu rəqəmlər heç də həqiqət deyil, əslində yerdə olan dövlət səhiyyə müəssisələri bu və ya digər formada müxtəlif statistik rəqəmlərlə manipulyasiya edirlər. Bununla da yuxarılara öz işlərini yaxşı göstərmək üçün yalançı məlumat bazası toplayırlar".

Müəllif deyir ki, prezident İlham Əliyev də bu il 6 milyona yaxın insanın dövlət xətti ilə müayinədən keçəcəyini bildirib, amma N.Bəydəmirli yenə hesab edir ki, bu, real rəqəm deyil: "Hətta vətəndaşların müayinədən keçirilməsi, heç bir avadanlıqdan istifadə etmədən həkimin ona vizual baxışı ilə təşkil edilsə belə, bu qədər tibbi personal onları müayinə edə bilməzdi. Ölkədə həkim sayını həmin rəqəmə böldükdə, bu, mümkünsüz olur".

N.Bəydəmirli deyir ki, ölkədə 10 milyon olmağımıza baxmayaraq, Azərbaycanda 6 milyon insanın yaşaması sual altındadır ki, bu insanlar fiziki olaraq ölkədədirlərmi?

N.Bəydəmirli fikrini onunla əsaslandırır ki, təkcə Rusiyada 2 milyondan yuxarı Azərbaycan vətəndaşı yaşayır, bundan başqa, bölgələrdə yaşayan insanların bir neçə milyonu Bakı ətrafına iqtisadi miqrasiya ediblər: "Bu baxımdan rəqəmin özünə şübhə ilə yanaşıram və bunun keyfiyyətli müayinə adı ilə təqdim edilməsinin tərəfdarı deyiləm".

İcbari Tibbi Sığortanın mümkün tətbiqilə bağlı N.Bəydəmirli deyir ki, sığortanın tətbiqi yaxşı hal olsa da, onun necə idarə olunmasından çox şey asılıdır: "Çünki uzun illərdir özəl və dövlət xəstəxanalarına ayrı-seçkilik təbliğ edilir. Baxmayaraq ki, dövlət xəstəxanaları dövlət büdcəsi hesabına təmin edilir, burada işləyənlərə dövlət maaş verir, amma həmişə pullu xidmət göstərirlər".

N.Bəydəmirli hesab edir ki, bunun da səbəbi odur ki, ölkədə tibb sistemi sovet sistemindən qalmış idarəçilik metodu ilə davam etdirilir, dövlət resursları hesabına özəl klinika kimi fəaliyyət göstərsələr də, vergidən yayınırlar: "Bununla yanaşı, dövlət xəstəxanaları özəl tibb müəssisələrinə qarşı "özəl xəstəxanalarda qiymət bahadır, keyfiyyət aşağıdır" adı ilə anti-piar kampaniyası aparırlar, səhiyyə sisteminə ləkə vururlar. Məqsəd də dövlətin rəqabət mühitini pisləşdirməsidir. Ona görə də məsələ kökündən həll edilməli, özəl və ya dövlət olmasından asılı olmayaraq, eyni hüquq və vəzifələri daşımalıdır".

N.Bəydəmirli deyir ki, İcbari Tibbi Sığortanı təşkil edəcək sığorta şirkətləri seçimini də kiminsə kiməsə yaxın olması ilə müəyyən etməməlidirlər.

N.Bəydəmirlinin sözlərinə görə, neft şirkətində neçə il əvvəldən icbari tibbi sığortalama həyata keçirilib, amma sığorta olunan şəxslər məhdud sayda tibb müəssisələrinə müraciət hüququna malikdirlər ki, bu da inhisarın bir növüdür. Ona görə də tibbi sığortanın indiki şəraitindən və gələcəyindən hələlik bir şey gözləmirəm: "İcbari Tibbi sığortanın təbiqi özlüyündə müsbət olsa da, indiki durumda - Azərbaycan iqtisadiyyatında məmur sahibkarlığı, inhisarçılıq davam etdikcə, dövlət vəsaitlərinin yenə də məhdud sayda kimlərəsə məxsus özəl klinikalara yönləndirilməsi baş verəcək. Yaxud da müxtəlif rüşvət müqabilində dövlət xəstəxanalarının ayaqda durmasını təmin edəcəklər. Ona görə də şəffaf olmayan iqtisadiyyatda bunun yeni fəsadlarını görürəm", deyə Nazim Bəydəmirli bildirib.