Media-icmal 10.07.19

Şəki Xan Sarayı və şəhərin mərkəzi hissəsinin Ümumdünya İrs Komitəsinin siyahısına salınması, məhkəmə-hüquq islahatlarının ləngiməsi, təhsil sistemində 700 ballıq sistemin dəyişdirilə bilməsi, Bayıl yamacındakı evlərin sakinlərinə verilən kompensasiya ətrafında müzakirələr və s. məsələlər bugünkü (l0 iyul, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Uzun mübarizənin qələbə sonluğu

"Azərbaycan" qəzeti "Prezidentin müdrik siyasətinin böyük təntənəsi" sərlövhəli məqalədə Şəki Xan Sarayı ilə birgə şəhərin tarixi mərkəzinin Ümumdünya İrs Komitəsinin siyahısına daxil edilməsini dəyərləndirir.

Müəllif hesab edir ki, bu, prezident İlham Əliyevin vətən naminə yürütdüyü müdrik, uzaqgörən siyasətin çox böyük qələbəsidir.

Müəllifə görə, bu qələbə sübut edir ki, Azərbaycan xalqı ümumdünya mədəniyyətini, müasir sivilizasiyanı yaradan xalqlardan biridir, bunun dünya miqyasında rəsmi etirafı çox böyük tarixi qələbədir.

Yazı müəllifi deyir ki, 2700 ildən çox yaşı olan Şəki şəhəri haqqında bu tarixi qərarın UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin məhz Bakıda keçirilən 43-cü sessiyasında qəbul edilməsi isə Azərbaycan üçün çox mühüm tarixi hadisədir.

Müəllif bu qələbəni çox çətin, mübarizələrlə dolu yolun parlaq sonluğu sayır, bu qələbə tarixi əsasının isə 2002-ci ildə Heydər Əliyevin, daha sonra prezident İlham Əliyevin və pirinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın Şəki səfərlərilə, bu səfərlərdə tarixi abidələrlə tanışlıqları ilə qoyulduğunu, prezidentin Şəki ilə bağlı verdiyi çoxsaylı sərəncamlarla qoyulduğunu bildirir.

"Prezident və birinci xanım, Ərdoğan və xanımı (Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və xanımı nəzərdə tutulur-red.)Xan Sarayı və digər abidələrlə tanış olarkən Ərdoğanın xanımı Əminə Ərdoğan Mehriban xanıma müraciətlə "bu, misilsiz abidələrdir, onları UNESCO-nun qeydiyyatına saldırmaq haqqında düşünürsünüzmü" sualını verdikdə Mehriban xanım çox inamlı və qətiyyətli cavab verdi: "Biz artıq bu işə başlamışıq və məqsədimizə hökmən nail olacağıq!", - müəllif bu məsələ ilə bağlı hazırlıqların hələ çox əvvəldən başlandığını bildirir.

Müəllif vurğulayır ki, Şəkiyə çoxsaylı ekspertlər gəldi, tövsiyələr oldu, prezidentin qayğısı ilə nə qədər bərpa işləri görüldü və nəhayət, 2019-cu ildə Azərbaycanın məşhur tarixi şəhəri haqqında UNESCO-nun qərarı Bakıda qəbul olundu.

Müəllif deyir ki, bu qələbə dövlət başçısının vətən naminə yeritdiyi müdrik siyasətin qələbəsi, M.Əliyevanın yorulmadan apardığı davamlı mübarizənin nəticəsidir.

Müəllif vurğulayır ki, Şəki təkcə tarixi abidələri ilə yox, Mirzə Fətəli Axundzadə, Salman Mümtaz, Bəxtiyar Vahabzadə, Sabit Rəhman, Şəfiqə Axundova və s. çoxsaylı görkəmli şəxsiyyətlərilə məşhurdur.

Yazının sonunda isə müəllif deyir: "Bu gün Şəki Azərbaycanın tarixini, mədəniyyətini, mədəni irsini qoruyub saxlayan unikal bir şəhərdir. Şəki şəhəri 2008-ci ildə Dünya Tarixi Şəhərlər Liqasının üzvü seçilib, 2010-cu ildə Azərbaycanın Sənətkarlıq Paytaxtı, TÜRKSOY tərəfindən 2016-cı ilin Türk mədəniyyəti paytaxtı elan edilib, 2017-ci ildə isə UNESCO-nun "Yaradıcı şəhərlər şəbəkəsi" siyahısına salınıb".

Ləng gedən məhkəmə islahatları

"Oxu.az" da isə "Məhkəmə islahatları niyə ləng gedir? - Əlavə 200 hakim təyinatı olacaq" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif ölkədə məhkəmə-hüquq sahəsində islahatların gedişilə bağlı Milli Məclisin İqtisadiyyat, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü, deputat Vahid Əhmədovla söhbətləşir.

V.Əhmədov "oxu.az"a verdiyi açıqlamasında hesab edir ki, Azərbaycanda müxtəlif istiqamətlərdə aparılan islahatlardan daha vacibi məhkəmə-hüquq sistemi sahəsindəki islahatlardır.

V.Əhmədov deyir ki, bu gün (iyulun 9-u nəzərdə tutulur-red.) Milli Məclisin plenar iclasında sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı mübahisələrə baxılması üzrə ixtisaslaşmış məhkəmələrin yaradılmasını nəzərdə tutan qanun layihəsi müzakirə olunacaq: "Bu qanun layihəsi kommersiya çəkişmələrinə baxacaq əlavə 200 hakimin təyinatının təsdiq edilməsini də nəzərdə tutur".

Bununla yanaşı deputat məhkəmə-hüquq sistemində islahatların ləng şəkildə həyata keçirilməsinə diqqəti çəkib

"Təəssüf ki, Azərbaycanda məhkəmə-hüquq sistemi islahatları çox yavaş gedir. Ən ciddi məsələ kadr islahatları ilə bağlıdır, çünki məhkəmə fəaliyyəti ilə məşğul olan kadrlar müvafiq bilik və bacarığa sahib olmalıdırlar. Məhkəmə-hüquq sistemindəki mövcud ciddi problemlər ölkə əhalisini çox narahat edir", -deputat bu sahədəki duruma münasibət ifadə edib.

Bununla yanaşı V.Əhmədov vurğulayıb ki, deputatların məhkəmə-hüquq sistemində aparılan islahatlardan böyük gözləntiləri var: "Bu sahəyə diqqətin gücləndirilməsini zəruri hesab edirəm. Ölkə əhalisi məhkəmələrin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsini müsbət qəbul edəcək, islahatlar sahibkarların məhkəmələrə müraciəti üçün şəraiti yüngülləşdirəcək".

Xatırladaq ki, prezident İlham Əliyev aprelin 3-də "Məhkəmə-hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında" fərman imzalayıb. Fərman ədalət mühakiməsinin keyfiyyətinin və səmərəliliyinin artırılması məqsədi daşıyır.

Dövlət başçısı aprelin 3-də "Mediasiya haqqında" qanunu da təsdiqləyib. Qanun vasitəçinin iştirakı ilə mübahisələrin nizamlanmasının alternativ prosedurlarını tənzimləyir.

700 bal sistemi də dəyişə bilər-ekspert

"Bizimyol.info"da isə "700 ballıq sistemdən 1000 ballıq sistemə keçilə bilər" - açıqlama" sərlövəhli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif vurğulayır ki, Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) Direktorlar Şurasının sədri Məleykə Abbaszadə APA-ya müsahibə verib və həmin müsahibədə bildirib ki, hazırda tətbiq edilən 700 ballıq sistemin ləğvində heç bir problem yoxdur, sadəcə olaraq ləğv prosesinin yubanmasının səbəbi əhalinin bu qaydalara uzun müddətə uyğunlaşmasıdır.

Bundan irəli gələrək müəllif 700 ballıq sistemin ləğv edilə bilməsi, bu sistemin abituriyentlərə, Azərbaycan təhsilinə nə verməsi, ehtimal edilən yeni tətbiq olunacaq sistemin təhsilə və abituriyentlərə nə qazandıra bilməsi ilə bağlı təhsil eksperti Kamran Əsədovla söhbətləşir.

K.Əsədov hesab edir ki, yeni sistemə keçid üçün ilk növbədə sualların sayı və qiymətləndirilməsi dəyişməlidir:

"İlk növbədə qeyd edim ki, abituriyentlərin biliyinin qiymətləndirilməsini tənzimləmək məqsədi ilə müxtəlif ballı sistem tətbiq edilə bilər.

Çoxballı sistem imtahan iştirakçılarının bilik, bacarıq və vərdişlərinin qiymətləndirilməsinin movcud sistemini təkmilləşdirmək, onun səmərəliliyini artırmaq məqsədi daşıyır və hər bir tələbəyə fərdi yanaşmanı təmin etməklə tədris prosesini göstərilən əsas sahələrini əhatə edir.

Sadəcə olaraq ölkə ərazisində 27 ildir ki, ali məktəblərə qəbul zamanı 700 ballıq sistemdən istifadə olunduğu üçün imtahan modelində dəyişiklik edilsə belə bu stereotipin saxlanılmasına çalışılıb. Amma bu, dəyişə bilər. Bunun dəyişməsi üçün imtahanda fənlər üzrə istifadə olunan test tapşırıqlarının sayı və qiymətləndirilməsi dəyişməlidir. Belə ki, hər doğru cavaba verilən bal və ya səhv cavabın doğru cavaba təsiri nəzərə alınmaqla 100 ballıq, 500 ballıq və ya 1000 ballıq sistemə keçmək olar".

K.Əsədov hesab edir ki, orta məktəbdə təhsil alan şagirdlərin yüksək səviyyəli kadr kimi yetişdirilməsi prosesinin əsas məqamlarından biri də təhsillərini başqa vurduqdan sonra onların biliyinin düzgün qiymətləndirilməsidir.

Ekspetə görə, odur ki, hansı qiymətləndimə şkalasından istifadə olunmasına baxmayaraq, bu biliyin qiymətləndirilməsi prinsipinə xidmət etməlidir.

K.Əsədov deyir ki, sadəcə olaraq ixtisas seçimi zamanı 700 bal sistemi üzrə ixtisaslar üzrə müsabiqə balı formalaşdığı üçün birdən birə dəyişiklik edilməsi problemlər yarada bilər.

Amma ekspert hesab edir ki, 700 ballıq qiymətləndirilmə sisteminin də dəyişməsi mümkündür və yaxın illərdə bu, ola bilər.

Yüksək kompensasiyaya ümidli olanlar

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Bayılda söküntü sürətlənib, ancaq hələ də yüksək kompensasiya gözləyənlər var" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Bakının Bayıl ərazisindəki söküntləri, burada məskunlaşan sakinlərin bu söküntülərə münasibətini və gözləntilərini müzakirəyə çıxarır.

Müəllif deyir ki, sakinlər "Yeni Müsavat"a Bayıl ərazisindəki sürüşmə zonasında yerləşən evlərin 50 faizə yaxınının söküldüyünü bildirirlər (2017-ci ilin dekabr-2018-ci ilin yanvar aylarında, Bayıl yamacının alt hissəsində ki ərazi nəzərdə tutulur, bura "Teleqüllə" sürüşmə zonası da deyilir. O zaman 98 ailə oradan köçürülmüşdü, evlərə isə toxunulmamışdı-red.)

"Köçürülən ailələr kompensasiya ilə razılaşıblar, amma verilən məbləğlə razılaşmayanlar da var ki, onlar evlərini tərk etməyiblər. Rəsmi qurumların nümayəndələri həmin ailələri məcburi köçürmək niyyətində deyillər. Sakinlərə bildirilib ki, kim istəsə, onlar köçürüləcək", - müəllif bunu bildirir.

Müəllif deyir ki, 2019-cu ilin bu ilin mayında Nazirlər Kabineti bu ərazidə sakinlərin köçürülməsinə 9 201 533 manat ayırıb, həmin ərazidə 98 ailə məskunlaşıb, onlardan 6-ı 2018-ci ildə köçürülüb, hazırda orada olan 92 ailədən 27-si məcburi köçkün ailəsidir.

Nazirlər Kabineti hər ailəyə 35 min manatdan az olmayaraq maddi yardım ödəniləcəyini, vəsaitlərin ailələrin bank hesablarına köçürüləcəyini bildirirdi, evlərin sökülməsi üçün isə 250 min manat vəsait nəzərdə tutulurdu.

Müəllifin deməsinə görə, sakinlər ayrılan vəsaiti kvadrata bölən zaman müəyyən səhvlərin ortaya çıxdığını bildirirlər: "Yaşayış yerlərinə 1000 manat hesablanır, zirzəmilərin, köməkçi tikililərin isə qiyməti başqadır. Həyətə isə ümumiyyətlə, pul vermirlər. Bütün bunlara ümumi yanaşanda evin hər kvadratına təxminən 600-700 manat kompensasiya düşür".

Müəllif deyir ki, ev sahibləri belə hesablama və məsələyə belə yanaşmadan narazıdırlar və onlara görə, insanlar, sadəcə, məcbur qalıb buradan köçürlər, çünki ətrafdakı evlər sökülüb.

Müəllif vurğulayır ki, burada kirayə pulunun ödənməsinə gəlincə, NK normativlərə uyğun ailə tərkibi 1-5 nəfər arası olanlara 200 manat, 6-7 nəfər olanlara 250 manat, 8-dən çox olanlara isə 300 manat müəyyən etmişdi, həmin əraziyə işıq, qaz və digər kommunal xidmətlər dayandırılıb, hələ də bərpa olunmayıb.

Müəllif bunu da diqqətə çatdırır ki, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ərazidə sürüşmənin aktivləşməsi ilə bağlı son zamanlar heç bir məlumat yaymayıb, bildirilib ki, ərazidə vəziyyət stabil olaraq qalmaqdadır. Ərazidəki evlərin çıxarışı yoxdur, amma sakinlər illərdir ki, orada məskunlaşıblar.