Media-icmal 12.10.19

Təhsilin inkişafı, balıq ehtiyatlarının azalmasının səbəbləri, Türkiyəyə ehtimal olunan sanksiyaların Azərbaycana mümkün təsirləri və s. məsələlər bugünki (12 oktyabr 2019-cu il) mediann aparıcı mövzularındandır.

Təhsilin inkişaf göstəriciləri

"Azərbaycan" qəzeti "Təhsildə qazanılan uğurlar sürətli inkişafa təminat yaradır" sərlövhəli məqalədə təhsilin ölkənin inkişafındakı rolunu dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, əsası Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan təhsilin inkişaf strategiyası Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir.

Müəllif vurğulayır ki, son illər Azərbaycan təhsilində qazanılan uğurlar Gəncədə daha çox hiss olunur, belə ki, 18 saylı tam orta məktəb əsaslı şəkildə təmir edilib, 280 şagird yerlik yeni korpusun tikintisinə, 34 saylı tam orta məktəbin əsaslı təmirinə, 28 və 46 nömrəli tam orta məktəblər üçün 1200 şagird yerlik yeni binaların tikintisinə başlanılılıb.

Müəllif əlavə edir ki, Dövlət İmtahan Mərkəzinin statistik məlumatına əsasən, 2018-2019-cu tədris ilinin məzunlarından 2033 nəfəri ali məktəblərə sənəd verib, 1192 nəfəri, yəni 58,63 faizi müxtəlif ali məktəblərə qəbul olunub, 36 nəfərdən çox məzun isə müxtəlif xarici ölkələrin, o cümlədən Almaniya, Çexiya, Polşa, Türkiyə, Rusiya və digər ölkələrin ali təhsil müəssisələrinə daxil olub.

Məqalədə vurğulanır ki, tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün müəllimlərin təkmilləşdirilməsi daim diqqət mərkəzində saxlanılır, şagirdlər arasında mütaliənin genişləndirilməsi məqsədilə bir sıra tədbirlər də görülüb.

Yazı müəllifi deyir ki, Gəncə məktəbliləri fənn olimpiadalarında da nümunəvi iştirak edirlər, 2018-2019-cu tədris ilində respublika üzrə keçirilən müsabiqə və olimpiadalarda 10 qızıl, 15 gümüş və 20 bürünc medal qazanıblar.

Müəllif deyir ki, Gəncədə təhsil idarəetmə sistemi şagirdlərin təhsildən kənarda qalmamaları üçün çalışır, ötən tədris ilində şəhər təhsil idarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərən ümumtəhsil məktəblərinə 4380 nəfər uşaq birinci sinfə qəbul edilib.

Müəllifə görə, şəhər təhsil idarəsi məktəblilər arasında idmana marağı artırmaq üçün müxtəlif tədbirlər də həyata keçirir, məhz bunun nəticəsidir ki, şəhər məktəbliləri müxtəlif mötəbər yarışlarda uğurla çıxış edirlər. Şagirdlərə müxtəlif peşə vərdişlərinin aşılanması da diqqət mərkəzindədir.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: "Belə ki, Gəncə Şəhər Uşaq-Gənclər İnkişaf Mərkəzində fəaliyyət göstərən "Bacarıqlı əllər" dərnəyində şagirdlər toxuculuq, rəqs, rəsm, modelyer-dizayner, dərzilik peşələrinə yiyələnirlər. Dərnəyin üzvləri tez-tez müxtəlif sərgilərdə iştirak edərək layiqli yerlər tuturlar".

Balıq ehtiyatları niyə azalır?

"Marja.az"da isə" "Azərbaycanda son 15 ildir balıq ehtiyatları azalıb" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə balıq ehtiyatlarının azalmasının səbəbləri barədə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Bioloji müxtəlifliyin qorunması və xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin inkişafı departamentinin direktoru Hikmət Əlizadə ilə söhbətləşib.

Müəllif deyir ki, H.Əlizadə Azərbaycanda son 15 ildir balıq ehtiyatlarının azaldığını bildirib.

Departament rəhbəri deyir ki, amma son illər balıq ehtiyatlarının artırılması ilə bağlı daha effektiv tədbirlər görülür: "Məsələn, əvvəllər balıqartırma müəssisələrində balıqlar yetişdirilərkən 1 qram çəkidə dənizə buraxılırdı. Bu balıqların isə yaşaması 1 faiz idi. Amma indi bu, belə deyil".

Onun sözlərinə görə, bu yaxınlarda nazirliyin balıqartırma təsərrüfatında yetişdirilən 5-10 qram çəkidə balıq körpələri Kür çayına buraxılıb: "Onların yaşama ehtimalı 70-80 faizdir. Bununla da biz kəmiyyət yox, keyfiyyət prinsiplərinə üstünlük veririk. Yetişdirilib buraxılan 100 qramlıq balıqların yaşama ehtimalı 90-100 faizdir".

Müəllifin sözlərinə görə, departament direktoru balıq ehtiyatlarının azaldılmasının digər səbəblərini də açıqlayıb.

H.Əlizadə hesab edir ki, göllərin çirklənməsi və digər hallar da balıq ehtiyatlarını azaldır.

Departament rəhbəri vurğulayır ki, bu azalmanın səbəblərindən biri də insan amilidir.

H.Əlizadənin sözlərinə görə, ovçular müəyyən dövrlərdə heyvanlara güllə atmırlar, yəni, heyvanların balalama vaxtlarında ov etmirlər.

Depratament rəhbərinin sözlərinə görə, amma balıqçılar belə deyil, brakonyerlər bütün fəsillərdə balıq tuturlar.

H.Əlizadə hesab edir ki, bununla bağlı maarifləndirmə işlərinin aparılması lazımdır".

Əgər Türkiyəyə sanksiya tətbiq olunsa?

"Moderator.az"da isə "Türkiyə sanksiyalara məruz qalarsa... - Bu, həm iqtisadi, həm də strateji marağımıza ziddir" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif Türkiyənin Suriyada anti-terror əməliyyatlarına başlamasından sonra bir sıra dövlətlərin sanksiya hədələrinə məruz qalması, bu sanksiyaların gerçəyə çevrilə bilməsinin Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinə mümkün təsirləri barədə "Sosial və İqtisadi inkiaf" Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov ilə söhbətləşir.

V.Bayramov "moderator.az"a açıqlamasında deyir ki, əgər Türkiyəyə qarşı sanksiylar tətbiq edilsə, bu, Azərbaycan-Türkiyə iqtisadi əlaqələrinə təsirsiz ötüşməyəcək: "Türkiyəyə qarşı sanksiyanın tətbiqi heç bir halda Azərbaycanın iqtisadi maraqlarına uyğun deyil. Bir tərəfdən Türkiyə Azərbaycan ilə strateji müttəfiqdir. Türkiyəyə qarşı sanksiya tətbiq ediləcəyi təqirdə türk lirəsinin ucuzlaşması riski yaranacaq. Türkiyənin valyuta bazarında lirənin müəyyən qədər dəyər itirməsi də mümkündür. Ona görə də, lirənin ucuzlaşması, Türkiyə iqtisadiyyatının zəifləməsi nə strateji, nə də iqtisadi baxımdan Azərbaycanın marağına uyğun deyil".

Üstəlik V.Bayramov əlavə edib ki, son illər Azərbaycanla Türkiyə arasında ticarət dövriyyəsində artım müşahidə edilir, qeyri-neft sektoruna aid məhsulların Türkiyəyə ixracatında da artımlar mövcud idi. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, son bir ildə Türkiyə ilə Azərbaycan arasında ticarət dövriyyəsinin həddi 3 milyard dolları keçib: "2018-ci ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 3,4 milyard dollar olub. Müqayisə üçün qeyd edək ki, 4 il öncə iki ökə arasında ticarət dövriyyəsi cəmi 1,7 milyard dollar idi. Son 4 ildə Azərbaycan və Türkiyə arasındakı ticarət dövriyyəsində iki dəfə artım müşahidə edildi".

Mərkəz rəhbəri deyir ki, 2017-ci illə müqayisədə 2018-ci ildə ticarət dövriyyəsi 22% artıb və Türkiyə iqtisadiyyatı zəifləyərsə, bu, Azərbaycanın qeyri-neft məhsullarının ixracatına da mənfi təsir göstərəcək. Lirə ucuzlaşarsa, Azərbaycan məhsullarının Türkiyə bazarında bahalaşması müşahidə ediləcək.

Ekspert deyir ki, 2018-ci ildə ticarət dövriyyəsinin artmasının əsas səbəbi Türkiyəyə Azərbaycandan daha çox mavi qaz ixracı ilə bağlıdır, amma qeyd etmək lazımdır ki, qeyri-neft ixracının 30%-dən çoxu Türkiyənin payına düşür və söhbət 12 milyardlıq qeyri-neft ixracının üçdə birindən gedir.

"Əgər Türkiyəyə qarşı sanksiyalar reallaşsa və türk lirəsi ucuzlaşsa, bu, Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun ixracatına mənfi təsir göstərəcək. Doğrudur, bu, o demək deyil ki, Türkiyəyə qarşı sanksiya tətbiq olunarsa, bu, Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün ciddi problemlərə yol açacaq. Ancaq, istənilən halda, bu sanksiyaların Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün də mənfi nəticələrə səbəb olacağı gözləniləndir", deyə V.Bayramov vurğulayır.