Media-icmal 14.06.2016

“Formula-1” sürəti və bizim sürət...  

 “Azərbaycan” qəzeti dövlət başçısı İlham Əliyevin fotosu fonunda “Zamanın sürət paytaxtı” sərlövhəli məqaləsini dərc edib və məqalə bütünlükdə Avropa “Qran-Pri” “Formula-1” yarşlarının Azərbaycanda təşkili və keçirilməsilə bağlıdır.

Amma nə üçünsə müəllif bu yarışların Bakıda keçirilməsini Bakı ilə bu yarış təşkilatçıları arasında imzalanmış sazişin nəticəsi kimi yox, qarşı tərəfin bunu Bakıya həvalə etməsi kimi təqdim edir.

Daha sonra məqalədə pilotların aparacağı mübarizə, qət ediləcək məsafə, bu yarışa dünyada olan maraq barədə danışlır.

Müəllif yarışa aid bütün informativ bililəri məqalədə qeyd etdikdən sonra bu yarışların Azərbaycana gətirə biləcəyi “divindet”ləri müəllif öz düşüncəsinə görə   belə dəyərləndirir. “ “Dubai Sport”, “Bein TV”, “Al Jazeera Sport” kimi beynəlxalq nüfuza sahib media qurumları da Bakı Qran-prisini diqqət mərkəzində saxlayır. Ərəb idman mütəxəssisləri “Formula-1”in Bakı mərhələsini və futbol üzrə Avropa çempionatını bu yayın 2 ən mötəbər idman hadisəsi kimi qiymətləndirir. Bir sıra Yaxın Şərq ölkələrində sürət yarışları digər idman növlərindən daha çox sevilir. Bu baxımdan ölkəmizdə ilk dəfə keçiriləcək sürət yarışına beynəxalq maraq yüksəkdir.
Göründüyü kimi, bütün dünya böyük həvəslə Avropa Qran-prisinin Bakı mərhələsini səbirsizliklə gözləyir. İndiyə kimi keçirilən beynəlxalq miqyaslı yarışları yüksək səviyyədə keçirən Azərbaycan daha bir nüfuzlu tədbirə evsahibliyi etməklə növbəti dəfə idman ölkəsi olduğunu nümayiş etdirəcək”.

Dünya Bankı: Üçüncü devavasiya ehtimalı böyükdür

“Azadlıq” qəzeti Dünya Bankı analitiklərinin manatın üçüncü devalvasiya uğraması etimalının yüksək olması barədə bəyantının həqiqətəuyğun  olub-olmamasını  yerli ekspertlərlə araşdırır. Bankın açıqlmasına görə, ökumət orta müddətdə fiksal durumun  qarşısını almaq üçün manatı devalvasiya etməli olacaq.

“Uzaq və orta dövrdə manatın ucuzlaşması baş verəcək. Neftin qiymətində yüksək artım olmayacağı üçün manatın devalvasiyası özləniləındir ”. Ekspert Şamir Əliyev DB-ı əanalitiklərinin dediklərini belə şər edir.S.Əliyevə görə, son vaxtlar bankların dollara artan marağı xarici borcları qaytarmaq tələbatının göstəricisi idi.

“Yay aylarında manatın məzənnəsində ucuzlaşma gözləmirəm, amma payıza qədər məzənnə 1.60-dan kənara çıxmayacaq”.

“Təklif edirəm ki. yumşaq devalvasiya olsun, birbaşa kəıskin devalvasiya olmasın ki, sonradan problem yaranmasın.Amma neftin qiyməti 40 dollardan aşağı düşərsə manat üçün çox ciddi problem yarana bilər”. Bu mövqeyi isə deputat Vaid Əhmədov bildirib. Deputat nefti dəyərdən düşdüyü üçün manata təzyiq artdığını deyib, dolların məzənnəsinin 1.49-dan 1.51-ə qalxmasını nümunə göstərib. V.Əmədovun fikrincə, hökumət yumşaq devalvasiyaya gedərsə üçüncü devalvasiya olmaya da bilər. Onun fikrincə, neftin qiyməti kəskin aşağı düşdüyü halda hər şey ola bilər.

Təhsil müəssisələrinin təhlükəsizliyindən nə xəbər?

“Vahid təhlülkəsizlik stnadartının hazırlanması zərurəti” məqaləsilə “Exo” qəzeti ölkənin təhsil müəssisələrində təhlükəsizliyin təmin olunması problemini araşdırır. Müəllif  2009-cu ildə Neft Akademiyasında kütləvi ölümlə müşayət edilən hadisəni, təsil müəssisələrində  bıçaqlanma kimi halların baş verməsini xatırladaraq bu məsələnin zəruri olduğunu bildirir. “Bu gün məktəb direktorları və rektorlar izləmə kameralarının quraşdırılması və metal-axtran vasitələrin alınması ilə bağlı maliyyə yükünü öz üzərlərinə götürmək istəmirlər. Amma Nazirlər Kabinetinin bir qərarı ilə bütün vəziyyəti dəyişmək olar ki, Maliyyə Nairliyi buba vəsait ayırsın”.

Müəllif 297 orta və 39 ali mətkəbin Bakıda yerləşdiyini bildirərək 336 təhsil vahidinin izlənmə kamerası və metal-axtaran cihazlarla təmin edilməsinə cəmi 672 min manat maliyyə vəsaiti gərək olduğunu nəzərə çatdırır.    

Ekspert Nəriman Ağayev də problrmi əsaslı adlandırır. “Paytaxtın mərkəzindəki bir neçə məktəbdə durum az-çox yenə nəzarətdədir, məktəblərin 95%-i isə nəzarətdən kənardır, qapıları da “qonaqpərvər”cəsinə açıqdır. Belə halda daha bir faciə baş verə bilər və heç Neft Akademiyasında da bu faciəni gözləmirdirlər. Neft Akademiyasındakı 2009-cu il olayından sonra bu məsələ aktuallşadı, sonradan isə yenə də hər şey kağız üzərində qaldı”.        

Xatırldaq ki, 2009-cu il martın 31-də əslən ürcüstandan olan azərbaycanlı Fərda Qədirov Neft Akademiyasına silala ücum edərək 13 nəfəri qətlə yetridi, 20-dən çox şəxsi yaraladı. Bu hadisənin baş berməsi motivi hələ də aydın deyil. İstintaq orqanları bunu ermənilərin maliyyələşdirdiyi hadisə kimi rəsmiləşdirmək istəsə də gerçəkdə sübutlra ortaya qoya bilmədilər.

Çıxışı görünməyən qapalı dövrə

 “Novoye Vremya” qəzeti “Problemləri həll etmək zamanı” sərlövhəli məqalədə diqqəti ölkə banklarının problemlərinə yönəldir.

Müəllif ölkənin bank sektorunda  problemli kredtilərin həcminin artmasını, bununla bağlı beynəlxalq reytinq agentliklərinin Azərbaycan  bank sistemilə bağlı bədbin proqnozlarının özünü doğrultuğu vurğulanır. Məqalədə ölkə banklarında pöroblemli kreditlərin həcminin 1 milyard 500 miylon manata yaxınlaşdığı və təkcə aprel ayında 54,8 milyon manat artdığı qeyd edilir.

Beynəlxalq reytinq agentliklərinin proqnozlarına əsaslanan müəllifə görə bütünlükdə ölkənin bank sektorunda durum acınacaqlıdır: “Xatırladaq ki, agentliklər qeyd edirdilər ki, Azərbaycan bnak sektoru ağır durumdadır və yaxın perspektivdə onun sağlamlaşdırılmasına nail olmaq çətindior”. Müəllifin düşüncəsinə prə, bank sektorunda belə durumun yaranması ölkənin baş bank tənzimləyicisi olan Mərkəzi Bankın səmərəsiz fəaliyyətilə bağlıdır. Məqalədə MB-ın fəaliyyəti belə dəyərləndirilir: “Problem daha da dərinləşir, MB isə problemli kreditlərin artmasını önləmək üçün eç nə etmir. Əgər təkcə bir ayda bu həcm 54 milyon manat  artıbsa deməli, vəziyyət kritikdir”.

Bankların dövlətdən kömək gözlədiyini, amma dövlətin əvvəlki kimi onlara siubsidiya vermək durumunda olmadığını deyən müəllif  səmərəlilik əlaməti göstərməyən sektora dövlətin sərmayə qoymasını məqbul saymır.

Müəllifin fikrincə, bankların birləşməsi bu sahədə qayda yarada bilər, amma burada da bank sektorunun inhisara alınması kimi təhlükə var. Müəllif  inhisaarın ölkə iqtisadiyyatında möhkəm yer tutduğunu deyəərk bu təhlükəni real sayır.

Müəllif özü də problemli kreditlərin əcminin azalacağına ümidli deyil və bunu ölkə iqtisaidyyatının ümumi mənzərəsilə izah edir: “Ölkənin iqtisadi vəziyətinin ağırlaşması naraatlıq doğurur, neftin qiyməti sabit deyil,bu qeyri-sabitliyin 2020-ci ilə kimi davam edəcəyi deyilir. Etiraf edək ki, bizim neft-qazdan başqa xaricə satmağa heç nəyimiz yoxdur, bu isə o deməkdir ki,vaxtı keçmiş kreditlərin həcminin artması prosesi də davam edəcək”.

Maliyyə sahəsi ciddi geriləmə yaşayır 

“Bizim Yol” qəzeti “Pul adı çəkilən hər yerdə geriləmə var” sərlövhəli  məqalədə ölkənin bank sektorundakı acınacaqlıə durum təlil edilir.

Məqalədə deyilir ki, Mərkəzi Bank kredit və əmanət qoyuluşunda ciddi geriləmələr olduğunu  bildirir. Kredit qoyuluşu 14% , istehlak kreditləri 1.2 milyard azalıb. Bankın hesabatında daha sonra deyilir: “İqtisadiyyatın real sektoruna maliyyə yatırımlarında kəskion azalma müşaidə edilir, istesal və sənaye sektoruna kredit qoyuluşu 740 milyon manat və ya 37 % azalıb, İpoteka kreditləşməsi 2 dəfə aşağı enib”.

Məqalədə deyilir ki, əhalıinin banklardakı əmanətlərinin 18%-i eri geri çəkilib ki, bu da banklara etmadsıəlıqdan irəli gəlir. Milli valyutada saxlanılan əmanətlərin həcmi 4.4 milyard manatdan 1.4 milyard manata enib.Avro və dollarda qoyulan əımanətlər də 1.6 mailyard manat azalaraq 6.2 milayrd manata düşüb.