Media-icmal 14.12.17

Ölkədə yol infrastrukturunun inkişafı, ölkənin ən az gəlirli ölkələr sırasında olması, Nazirlər Kabinetinin fəaliyyətinə baxış bugünkü (14 dekabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Abad yollar ölkəsi

"Azərbaycan" qəzeti "Yolumuz abad olsun!" sərlövhəli məqalədə ölkədə yol (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=135980) infrastrukturunun inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif ölkədə icra edilən yol infrastruktur layihələrinin Azərbaycanı dünyaya tranzit ölkə kimi tanıtdığını, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun istifadəyə verilməsinin ölkəmizə əlavə dividendlər qazandırdığını deyir.

Müəllif bu marşrutu Şərqlə Qərbi birləşdirən ən əlverişli nəqliyyat dəhlizi hesab edir və deyir ki, yaxın gələcəkdə buradan yüklərin daşınmasının həcmi artaraq milyon tonlarla ölçüləcək.

Müəllif belə bir əhəmiyyətə malik daha bir layihə kimi "Şimal-Cənub" dəhlizi layihəsini göstərir və deyir ki, bu marşrut istifadəyə verildikdən sonra Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə tranzit ölkə kimi şöhrəti daha da artacaq: "Yəni, ölkəmiz şərqdən qərbə, şimaldan cənuba gedən beynəlxalq tranzit yollarının üzərindən sərfəli nəqliyyat qovşağına malik olacaq. Bütün bunların nəticəsidir ki, Azərbaycan dünyada yol-nəqliyyat infrastrukturuna görə yüksək reytinqə malikdir".

Müəllif deyir ki, son illər Azərbaycanda beynəlxalq miqyaslı avtomobil yollarının tikilntisi və yenidən qurulması da vüsət alıb, Azərbaycan ərazisindən keçməklə Avropadan Asiyaya tranzit avtomobil yolları üzərində daşımalar üç əsas marşrut üzrə həyata keçirilir: "Şimal-Cənub" dəhlizi üzrə yolun Qəndob qəsəbəsindən Rusiya ilə dövlət sərhəddinədək olan 69 kilometr hissəsi yüksək səviyyədə tikilərək istifadəyə verilib. Uzunluğu 204 kilometr olan Ələt-Astara-İran 4 zolaqlı yolun 2018-ci ildə açılacağı gözlənilir. Bundan başqa şərq-qərb istiqamətində 4 zolaqlı İpək yolunun Gəncə şəhərindən keçməklə Gürcüstanla dövlət sərhəddinədək olan 130 kilometrlik hissəsinin 2020-ci ildə, Bakı-Şamaxı-Yevlax magistral avtomobil yolunun 101 kilometr hissəsinin yenidən qurulmasının cari ilin sonunda yekunlaşacağı planlaşdırılır".

Müəllif deyir ki, Bakıda tıxacların qarşısının alınması və gediş-gəlişin asanlaşdırılması üçün 26 yeni körpü tikilib, 20-i təmir edilib, piyadalar üçün 8 keçid inşa olunub.

Müəllif statistikaya istinadən deyir: "Son 10 ildə dövlət başçısının 81 sərəncamı ilə 48 rayon və şəhər ərazisində 3,2 milyon nəfər əhalinin yaşadığı 761 yaşayış məntəqəsini birləşdirən və uzunluğu 1816 kilometr olan 76 avtomobil yolunun tikintisi və yenidən qurulması işlərinə başlanılıb və 1033 kilometr olan 56 layihənin icrası başa çatmışdır. Çəkilən yollar paytaxtla bərabər 46 rayonda 3 milyon 82 min əhalinin yaşadığı 494 yaşayış məntəqəsini əhatə edir".

Avropanın ən az gəlirə malik üç ölkəsindən biri

"Exo" qəzetində isə "Azərbaycan Avropanın ən yoxsul dövlətləri siyahısında" (http://ru.Exoecho.az/?p=65499) sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif deyir ki, Ukrayna ekspertləri Avropanın ən yoxsul dövlətlərinin siyahısını hazırlayıb və siyahı Texty.org.ua saytında yerləşdirilib.

Müəllif deyir ki, ekspertlər siyahını ölkə əhalisinin vergi ödənişlərindən sonra əlində qalan "təmiz gəliri" meyarı əsasında tərtib ediblər.

Müəllif vurğulayır ki, bu sırada ən yoxsul Avropa ölkəsi elə Ukraynanın özüdür ki, əhalinin gəliri cəmi 190 avrodur, daha sonrakı yerdə 216 avro gəlirlə Moldova, ondan sonra isə 232 avro ilə Azərbaycan qərarlaşıb.

Məqalə müəllifi bu sorğunun nə dərəcədə etibarlı olmasını Azərbaycan ekspertlərilə müzakirəyə çıxarır: "Azərbaycanın ən aşağı maaşlı ölkələrdən biri kimi "antireytinq üçlüyü" sırasına düşməsi təəccüblü deyil. Amma Azərbaycanda minlərlə vətəndaşın əlavə gəlirləri var. Rəsmi gəlirdən danışsaq Azərbaycan hazırda əhalinin belə gəlirlərinə görə ən yoxsul ölkələrdən biridir, bunu minimum əmək haqqı da göstərir". Bu şərhi isə qəzetə ekspertlər verirlər.

Ekspertlərə görə, Azərbaycan əhalisinin gəlirlərinin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasının səbəbi 2015-ci ildə manatın iki dəfə devalvasiyaya uğraması, bunun nəticəsində gəlirlərin azalması, alıcılıq qabiliyyətinin aşağı düşməsidir.

Ekspertlər deyirlər ki, bu durumun yaranmasına daha bir səbəb "boz" gəlirlərin olmasıdır: "Qeyd edək ki, tədqiqatçılar reytinqləri tərtib edərkən ancaq rəsmi gəlirləri əsas götürüblər. Amma Azərbaycan əhalsinin çoxu "boz" gəlirlərə malikdir, bunlar "zərflər"də verilir və bu vəsaitlər heç bir maliyyə sənədində qeydə alıınmır. Belə vətəndaşların sayı çoxdur. Ölkədə bu, qadağan olunsa da amma faktdır və buna kifayət qədər nəzarət olunmur. Ölkədə "ikili mühasibat" və ya "qara mühasibat" mövcuddur. Çoxları gəlirinin cüzi hissəsini rəsmi, əksər hissəsini isə qeyri-rəsmi alır".

Daha sonra isə müəllif diqqəti maaşlarla bağlı Bakı Statistika İdarəsinin açıqlamalarının üzərinə cəmləyir.

Müəllif deyir ki, əgər idarənin açıqlamalarına inansaq bu il oktyabrın 1-nə Bakıda nomimal əməkhaqqı 783,8 manat olub və bu keçən ilin eyni dövrülə müqayisədə 8% çoxdur.

Müəllif nəzərə çatdırır ki, ölkə üzrə orta aylıq əməkhaqqı isə 525,6 manat və ya keçən ilin eyni dövrülə müqayisədə 7,2% çox olub və beləliklə, paytaxtda orta aylıq əməkhaqqı ölkə üzrə orta aylıq əməkhaqqını 33% üstələyir.

Bu islahatlar səmərə verəcəkmi?

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Nazirlər Kabinetindəki islahatlara dair: sayla yox, bacarıqla"( http://novoye-vremya.com/w114373/.../#.WjFpIUpl_IU) sərlövhəli məqalə oxumaq olar. Müəllif Nazirlər Kabinetindəki islahatları müzakirə edir.

Müəllif iddia edir ki, Nazirlər Kabinetinin fəaliyyəti səmərəsizdir və buna az adam inanmaya bilər: "İqtisadi böhran, bank sektorunun problemləri, manatın qeyri-sabitliyi, inflyasiya, qiymət bahalaşması, iqtisadiyyatın neft amilindən asılılığı, hökumətin fəaliyyətsizliyi bunun sübutlarıdır".

Müəllif deyir ki, dövlət baçısı İlham Əliyevin bu il avqustunda Nazirlər Kabineti aparatının yeni strukturu ilə bağlı sərəncamı da bu səmərəsizliyi aradan qaldırmaq məsələsindən irəli gəlib: "Sənədə görə, NK aparatının 205 nəfərdən ibarət olması nəzərdə tutulur və bütün bunlar Nazirlər Kabinetinin səmərəli fəaliyyəti və iqtisadiyyatın artımı məqsədilə edilir. Amma demək olar ki, NK təmsilçiləri nəzərdə tutulan islahatları sabotaj edir və ən yaxşı halda bir məmuru bir kabinetdən digər kabinetə köçürür".

Məqalə müəlifi bu günlərdə baş nazirin köməkçilərinin sayının 7 nəfərdən 3 nəfərə endirilməsini və müavinlərin köməkçilərinin sayının iki nəfərə qaldırıldığını yada salaraq deyir ki, buna zərurət yox idi, hər müavinə iki köməkçi təyin olunsa ştat vahidi 250 nəfərə yüksələcək, halbuki, bu rəqəm 205 nəfərdən çox ola bilməz.

Müəllif vurğulayır ki, islahat ancaq hökumət məmurlarının sayına hesablana bilməz, burada keyfiyyət dəyişikliyi olmalıdır: "Burada bir məmuru bir kürsüdən başqasına oturtmaqla iş bitməyəcək. Nazirlər, onların müavinləri, elə baş nazirin özü də daxil olmaqla, on illərdir ki, öz vəzifələrindədir. Unutmaq olmaz ki, çox hallarda məhz onların fəaliyyəti ölkədə iqtisadi böhranın yaranmasına səbəb olub.

Odur ki, əməkdaşların ştatları yarıbayarı ixtisar olunsa da NK-nın fəaliyyət sistemi dəyişməyənə kimi irəliləyiş olmayacaq".

Müəllif deyir ki, indiki kadr tərkibilə mobil və operativ idarəetmə mexanizmini yaratmaq çətin olacaq, bəlkə də mümkün olmayacaq, odur ki, bu quruma yeni nəfəs, yeni kadrlar artıq hava və su kimi lazımdır.

Müəllif deyir ki, son vaxtlar neftin qiymətinin artması yenə də NK-nı ümidləndirib və belə getsə, qeyri-neft sahəsində islahatlar arxa plana keçə bilər, çünki NK-nın indiki heyəti başqa cür işləməyi bacarmır.--0--