Media-icmal 15.01.20

Ölkədə əlverişli biznes və investisiya mühiti, sığorta sistemində vəziyyət, ölkədə biznesin durumu və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

Əlverişli biznes və investisiya mühiti

“Yap.org.az”da  “Ziyad Səmədzadə: Ölkəmizdə əlverişli biznes və investisiya mühiti yaradılıb” sərlövhəli məqalədə ölkədə əlverişli biznes və investisiya mühitinin yaradıldığı  dəyərləndirilir.

Müəllif mövzu ilə bağlı artıq buraxılmış Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədri olmuş Ziyad Səmədzadə ilə söhbətləşir.

Z.Səmədzadə vurğulayır ki, sahibkarlığın dəstəklənməsi ölkə rəhbərliyinin diqqətindədir:  “İqtisadiyyatın aparıcı qüvvəsi olan sahibkarlığın inkişafının dəstəklənməsi dövlət başçısının daim diqqətindədir”.

Z.Səmədzadənin fikrincə, iqtisadi inkişafda özəl sektorun payı yüksəkdir və  dövlətin  həyata keçirdiyi iqtisadi siyasətin prioritet istiqaməti kimi ölkədə əlverişli biznes və investisiya mühiti yaradılıb.

“Belə ki, sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamalar bir neçə il dayandırılıb, lisenziya tələb olunan fəaliyyət növlərinin və icazələrin sayı əhəmiyyətli dərəcədə azaldılıb, prosedurlar sadələşdirilib” deyə Z.Səmədzadə bu sahədəki uğurlar barədə fikrini ifadə edir.

Amma keçmiş deputat görə, bu, heç də bu sahədə uğurların hamısı deyil, belə ki, lisenziyaların elektron qaydada verilməsi üçün “Lisenziyalar və icazələr” portalı istifadəyə verilib.

Z.Səmədzadə əlavə edir ki, investisiyaların və ixracın təşviqi mexanizmləri tətbiq olunur, yerli istehsalın dəstəklənməsi üçün kompleks və ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir, dövlət satınalmalarında yerli istehsala üstünlük verilir.

Keçmiş deputat vurğulayır ki, Kiçik və Orta Sahibkarlığın İnkişafı Agentliyi yaradılıb, vergi və gömrük prosedurları da sadələşdirilib.

“Həyata keçirilmiş məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində son 16 ildə ölkə iqtisadiyyatı 3,2 dəfə, sahibkarlıq subyektlərinin sayı 4,3 dəfə artıb, özəl bölmənin payı artaraq ÜDM-də 84 faizi, məşğulluqda isə 75 faizi ötüb” deyə Z.Səmədzadə bildirir.

Biznesin ürkəkliyi

“Bizimyol.info”da isə “İqtisadçı: “Biznes ürkək ceyran kimidir, təhlükə görən kimi qaçır” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif  yanvarın 13-də keçirilmiş müşavirədə dövlət başçısı İham Əlyevin səsləndirdiyi müəyyən firiklər barədə iqtisadçı-ekspert  Natiq Cəfərli ilə söhbətləşir.

Müəllifin deməsinə görə, müşavirədən sonra ölkə iqtisadiyyatına dair müxtəlif mülahizələr səslənməkdədir, iqtidaryönlü iqtisadçılar uğurla irəliləyən iqtisadi artımdan danışırlar, müstəqil iqtisadçılar isə bu fikirləri bölüşmürlər.

Müəllif əlavə edir ki, iqtisadçı N.Cəfərli istehlak kreditlərinin artmasının təhlükəli tendensiya olması ilə bağlı prezidentin fikrilə razılaşıb və bunu yaradan səbəblər barədə danışıb.

“Azı 15 ildir deyirik ki, biznes ürkək ceyran kimidir, təhlükə görən kimi qaçır, istehlak kreditləri də ona görə artır ki, biznes gələcəyə inanmır, “bu gün mal gətir, sabah sat-qazan” prinsipi ilə yaşayır.

N.Cəfərliyə görə, istehlak krediti ona görə artır ki, ölkəyə böyük həcmdə mal gətirən biznesmen həm də məmurdur.  Öz gələcəyinə inanmır, həm də öz malını daha tez satraq qazanmağı düşünür” deyən iqtisadçı ölkədə biznes mühiti üçün əlverişsiz şərait olduğunu iddia edib.

“Biznes kreditlərinin artmaması təkcə faizlərin çox yüksək olması problemilə bağlı deyil, baxmayaraq ki, bu da bir problemdir. Ölkədə biznes kreditləri 20% civarındadırsa iş adamı nə qədər qazanmalıdır ki, həm faiz ödəsin, həm vergi versin, həm də özü qazansın?!” .

N.Cəfərli yada salır ki, kommersiya, biznes, əsas da istehsal layihələri çox zaman 2-3 il, ümumiyyətlə, gəlir gətirmir, çünki - iş adamı isfrastruktur qurmalıdır, buna zaman lazımdır, amma faiz sayğacı işləyir, qazanmadığı aylarda da faiz ödəyir

N.Cəfərliyə görə, ölkədə əsas problem ədalətli məhkəmə sisteminin olmaması, mülkiyyət toxulmazlığı probleminin olmasıdır: “Belə şəraitdə iş adamı risk almır, sabaha güvənmir. Sabah kredit faizləri lap düşsün, olsun 3-5%, belə güvənsizlik şəraitində iş adamı götürdüyü manatla krediti həmən dollara çevirəcək ki, hökumətin sürprizlərindən özünü sığortalasın, sonra vəsaitin yatırımına başlayacaq. Yəni, belə sistemdə aşağı faizlə alınan biznes kreditlərinin böyük əksəriyyəti həmən dollara çevriləcək, bu da məzənnə basqısı yaradacaq, manat ucuzlaşmağa başlayacaq. Amma biznes kreditləri artmasa iqtisadiyyat inkişaf etməyəcək, manat sonda yenə çökəcək - ölkəni bax beləcə “dalana" dirəyiblər”.

Sığortada zərərdən xeyirə keçid

“Yeni Sabah.az”da isə “Əhali bundan xəbərsiz olub” - zərərdən gəlirə doğru keçid başlayır sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllir daşınmaz əmlakın sığorta məsələsilə bağlı sığorta üzrə ekspert Xəyal Məmmədxanlı ilə söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, 2020-ci ilin əvvəlindən Azərbaycanda daşınmaz əmlakın icbari sığortası çərçivəsində yaşayış evlərinin kütləvi sığortası həyata keçirilir.

Bu fonda müəllif  eskpertə bu prosesin sığorta bazarının genişlənməsinə necə təsir edəcəyi, bazarın bu il nə qədər genişlənə biləcəyi ilə bağlı sualları gündəmə gətirir.

X.Məmmədov hesab edir ki, bu proses sığorta sahəsinə böyük töhfə verəcək: “Əgər normal bir şəkildə həyata keçirilsə bazar kifayət qədər genişlənə bilər. Düzdür, baxmayaraq ki, Azərbaycanda sənədsiz tikililərin sayı olduqca çoxdur. Amma normal mülkiyyət hüququ sənədi olan evlər sığortaya cəlb olunsa, sığorta bazarında 100 milyon manata yaxın artım yarada bilər”. 

X.Məmmədov deyir ki, “İcbai Sığortalar haqqında” qanun və sığorta müqaviləsi imzalamamağa görə cərimə 2011-ci ildən qüvvədə olsa da tətbiq edilməyib.

Ekspert əlavə edir ki, cərimə tətbiq edilməsi mümkün deyil, amma qanun varsa, buna əməl etmək lazımdır: “Ona görə də cərimədən qorxmayın. Sığorta şirkətləri isə əhaliyə cərimələnəcəkləri barədə bildirişlər göndərməyə başladı ki, bunun da heç bir hüquqi əsası yoxdur”, ekspert belə deyir.  

X.Məmmədova görə, hüquqi sənədlərə malik daşımaz əmlak sığortaya cəlb edidliyi halda bazarda 100 min manat artım ola, sənədsiz tikililər məsələsi həllini tapdıqdan sonra isə bu rəqəm bir az da böyüyə bilər.

Ekspert sığorta şirkətlərinin bazara yeni məhsulları ilə girə bilmələri və sığortadakı bərpa istehsal sahəsindəki biznesin canlana bilməsi suallarına da aydınlıq gətirir.  

Ekspertə görə, bu sığorta şirkətləri üçün çox vacibdir, belə ki, sığorta şirkətləri bir çox icbari sığorta ilədaha ox məşğuldurlar: “Söhbət avtomobillərin sığortasından gedir, burada vəziyyət çox acınacaqlıdır. Demək olar ki, şirkətlər həmin sığorta növündən xeyir götürmür. Daşınmaz əmlakın sığortası isə kifayət qədər gəlirli sığorta növlərindən biridir.  “Bu işlə məşğul olduqca onların vəziyyəti sabitləşəcək, zərərdən gəlirə doğru keçməyə başlayacaqar.Vətəndaşlarla maarifləndirmə işi aparsalar, maraq yarada bilsələr, bu, əlavə sığorta məhsullarının və yeni sığorta növlərinin də ortaya çıxmasına səbəb olacaq.