Media-icmal 15.12.17

Azərbaycanın Qüds problemilə bağlı İstanbul sammitindəki mövqeyinin dəyərləndirilməsi, "Azərişıq"ın abonentləri hədələməsi, ölkədə rüşvətin səviyyəsi, mənəvi böhran məsələsi bugünkü (15 dekabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Müstəqil siyasi xəttin nümayişi

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycan islam həmrəyliyi prosesinə böyük töhfə verir" (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=136063) sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin bu günlərdəki İstanbul səfərini dəyərləndirir.

Müəllif xatırladır ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp dekabrın 6-da Qüdsü İsrailin paytaxtı elan edib, bu, dünyada və xüsusilə islam aləmində mənfi qarşılanıb və dekabrın 13-də İslam Əməkdaşlığı Təşkilatının (İƏT) İstanbulda fövqəladə sammiti çağırılıb.

Müəllif bu sammitdə İlham Əliyevin çıxışını Azərbaycan dövlətinin rəsmi mövqeyni ortaya qoyması adlandırır: "50-dək dövlət və hökumət başçılarının iştirakı ilə "Qüdslə həmrəylik üçün birlikdə hərəkət" devizi altında keçirilən zirvə toplantısında bu qətiyyətli çıxış cənab İlham Əliyevin islam həmrəyliyinə verdiyi dəyərin, töhfənin real təcəssümü idi. Dövlət başçısı "Biz hər zaman olduğu kimi, bu gün də Fələstin xalqının yanındayıq" fikrini səsləndirməklə bir daha tam müstəqil siyasət yürütdüyünü dünya birliyinə çatdırdı".

Müəllif deyir ki, Azərbaycan Fələstin-İsrail münaqişəsinin sülh yolu ilə, Şərqi Qüdsün Fələstin dövlətinin paytaxtı olmaqla iki dövlət prinsipi əsasında həllini daim dəstəkləyib.

Məqalədə xatırladılır ki, İ.Əliyev müxtəlif vaxtlarda Azərbaycanda Fələstin dövlətinə bağlı bir çox beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlərə ev sahibliyi edib.

Daha sonra müəllif Azərbaycanın islam həmrəyliyinə töhfələr verməsinə diqqət çəkərək 2017-ci ilin Azərbaycanda İslam Həmrəyliyi elan olunmasını, IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının Bakıda keçirilməsini bunun əyani sübutları adlandırır.

Müəllif deyir ki, sammitdə İ.Əliyev Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə də toxunub, Ermənistan tərəfin məscidlər və islam abidələri daxil olmaqla, bütün mədəni abidələri məhv etməsini xüsusi vurğulayıb: "Dünya müsəlmanları bilməlidirlər ki, müqəddəs məscidlərimizi dağıdan Ermənistan müsəlman ölkələrinin dostu ola bilməz".

İstanbul sammiti baxımından müəllif son 14 ildə dövlət başçısının xarici siyasət strategiyasının Azərbaycanı müasir beynəlxalq münasibətlər sisteminin fəal faktoruna çevirdiyini, bunun isə müstəqil Azərbaycanın dünya birliyindəki mövqelərini getdikcə daha da möhkəmləndirdiyini bildirir.

Ölkədə rüşvətin illik həcmi: 20-30 milyon manat

"Exo" qəzetində isə Azərbaycanda daha harada rüşvət alırlar" sərlövhəli (http://ru.echo.az/?p=65555) məqalə oxumaq olar.

Müəllif məişət səviyyəsində korrupsiya və rüşvətə qarşı mübarizədə müəyyən uğurların olduğunu desə də, tam aradan qaldırılmadığını bidirir.

"Bütün bunlara baxmayaraq, həyatımızın bəzi sahələri korrupsiyalaşmış olaraq qalır, yenə də hansısa arayış, hansısa icazə üçün rüşvət istəyirlər. Əgər ad çəkmək lazım gəlsə, demək olar ki, bələdiyyələr, icra hakimiyyətləri, pensiyaları rəsmiləşdirən, tikintiyə icazə verən strukturlar yenə də vətəndaşdan rüşvət tələb edirlər". Bunu isə qəzetə ekspert Nəriman Ağayev şərh edir.

Ekspert deyir ki, Azərbaycanda illik məişət rüşvətinin həcmini dəqiq söyləmək mümkün deyil: "Amma əhalinin əlində və bank depozitlərindəki maliyyə vəsaitinin həcmindən irəli gələrək deyə bilərik ki, bu, ümumi məbləğin 0,02%-i deməkdir. Ümumi məbləğ 10-12 milyard manat təşkil edirsə, bunun 0,02 faizi isə təqribən 20-30 milyon manata bərabərdir".

Müəllif xatırladır ki, bu günlərdə beynəlxalq miqyasda Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Günü qeyd edilib və BMT təmsilçiləri dünya korrupsiyasının durumunu və onun ziyanlarını açıqlayıblar: "BMT Xəbərlər Mərkəzi bildirib ki, dünyada rüşvətin həcmi 1 trilyon dollar təşkil edir, qlobal iqtisadiyyat korrupsiya nəticəsində daha 2,6 trilyon həcmində itkiyə məruz qalır".

Müəllif deyir ki, Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Fondu QHT-nin sədri Vasif Mövsümov isə BMT-nin dünyada rüşvət və korrupsiyanın həcmilə bağlı meyarlarının tərkibi məlum olsa idi, belə analoji hesablamanı Azərbaycanda da apramağın mümkünlüyünü bildirir: "Meyarlar açıqlanmadığına görə, belə analoji tədqiqat aparmaq və hansısa rəqəmi ortaya çıxarmaq problemdir".

V.Mövsümov deyir ki, son dəfə 2016-cı ildə ölkədə rüşvət sahəsində vəziyyəti dəyərləndirmək üçün sorğu keçiriblər, sorğunun nəticələrinə görə, könüllü rüşvət vermək faktı 20% azalıb və bu da görünür, əhalinin gəlirlərinin azalması ilə bağlıdır.

Fond sədri sorğulara istinadən ölkədə məişət korrupsiyasının da aşağı düşdüyünü deyərək bunun 2010-cü ildəki 54%-dən 2013-cü ildəki 33%-ə endiyi qənaətindədir və bunu da daha çox ASAN xidmətin fəaliyyətinin nəticəsi sayır.

Hərbə-zorba çıxış yolu deyil

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "Azərişıq" işıqları kəsəcəyilə hədələyir" (http://novoye-vremya.com/w114516/.../#.WjK5it9l_IU) sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda qış mövsümü qaz və elektrikin verilməsində fasilələrlə müşayət edilir: "Abonentlər belə hallarla məhz qışda qarşılaşırlar. Bunun səbəbləri isə çoxdur, hətta "Azərişıq" və "Azəriqaz" məmurları bu faktları gizlətmək istəsələr belə, səbəblərdən biri də qaz və elektrik enerjisi qıtlığıdır. Amma hansı səbəbdən olursa olsun, buna görə heç kəs məsuliyyət daşımır. Di gəl, elə ki borc ödənilmədi, "Azərişıq" birbaşa abonenti işığı kəsəcəyi ilə hədələyir və bu, həmişə baş verir".

Müəllif xatırladır ki, bu günlərdə "Azərişıq" yenə belə bir hədə xəbərdarlığı ilə çıxış edib.

Yazı müəllifi istehlak olunan elektrik enerjisinə görə pulun ödənilməsini vacib sayır, amma qarşı tərəfə xatırladır ki, qış qapının ağzını alıb və bu soyuqda elektrik verilməsini kəsmək olmaz.

Müəllif deyir ki, onsuz da Bakının bəzi rayonlarında istilik və su verilməsilə bağlı problemlər yaşanır.

Müəllif müəssisə, firma və şirkətlərin debitor borclarına gəlincə, deyir ki, burada söhbət kiçikhəcmli borclardan getmir və bəzən bu məsələlər məhkəmələrə qədər gedib çıxır.

Amma yazı müəllifi hansısa kiçik borclara görə vətəndaşın mənzilinin işığının kəsilməsini çıxış yolu saymır və borcun ödənilməsi müddətinin artırılmasını təklif edir: "Vətəndaşın vəziyyətinə baxmaq lazımdır, az maaş, pensiya üzündən güc-bəla ilə dolanır, bəzənsə hər hansı gəliri olmur. Digər tərəfdən, qaza, işığa, suya və s. xidmətlərə görə müəyyən edilən yüksək tariflər özünü doğrultmur. Odur ki, vətəndaşa qarşı sanksiya tətbiq olunanda məmurlar bunu düşünməlidirlər".

Müəllif xatırladır ki, "Azərişıq" neçə ildir ki, maliyyə çətinliklərindən danışır, baxmayaraq ki, elektrik enerjisinə görə tariflər yüksəldilib, irihəcmli dövlət investisiyaları yönləndirilib, beynəlxalq kreditlər cəlb edilib: "Əgər "Azərişıq"ın işi səmərəli deyilsə, o zaman bu vəsaitlərin hara xərclənməsi aydın deyil və həm də bu necə təşkilatdır ki, problemini sıravi vətəndaşların hesabına həll etmək istəyir".

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycan qonşu ölkələrə elektrik ixracatçısıdır, üstəlik, Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin etmək istəyir və bu fonda yerli istehlakçıların Yeni il ərəfəsində işıqlarının kəsilməsi hədəsilə məmurlar ölkəni beynəlxalq ictimaiyyətin gözündə əlverişsiz duruma salırlar.

Özünə xəyanətlə kifayətlənməyənlər

"Azadlıqinfo.az" da isə "Zamanın imtahanından "2" alanlar..." sərlövhəli məqalə (https://www.azadliq.info/208840.html) əhəmiyyət kəsb edir.

Müəllif ölkədəki ictimai-siyasi durumu "zaman -insan" fəlsəfi kontekstində dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, həqiqətən də heç kim zamanın imtahanından qaça bilmir və zaman hamının qiymətini dəqiq verir.

Müəllifə görə, çox adam sinəsinə döyərək özünü ziyalı, mübariz, nəcib insan kimi göstərə bilər, amma insanın əsl kimliyi "imtahanda çəkdiyi biletə" verdiyi cavabdan məlum olur.

Bu baxımdan müəllif obrazlı olaraq deyir ki, "Zaman müəllimi" aldatmaq, imtahanın cavabını başqasından köçürmək, tapşırıqla qiymət almaq mümkün deyil.

Müəllif vurğulayır ki, bu kontekstdə Azərbaycanda zamanın imtahanından kəsilənləri tez-tez görmək olur və onları belə dəyərləndirir: "Özünü ziyalı kimi təqdim edən xeyli adamın zülmət keşikçisi olduğu, özünü ləyaqətli kişi kimi təqdim edən xeyli adamın yaltaqlıq çempionu olduğunu, özünü vətənpərvər sayan xeyli adamın vətənə qənim kəsildiyini gördük".

Müəllif deyir ki, bir anlıq zaman imtahanından kəsilən, "sinifdə qalan" adamların cəmiyyətdəki çəkisinə nəzər salınsa, belələrinin cəmiyyətdə zərrə qədər çəkisinin qalmadığı və hələ xeyli adamın da "çəki itirməyə namizəd" olduğu bilinər.

Müəllif xatırladır ki, qarşıdan 2018-ci il, prezident seçkisi ili gəlir və bu ildə "zaman imtahanı"ndan kəsilməyə "namizəd" olanları belə təqdim edir: "Qarşıdan seçki ili gəlir. Yeni "minalar" partlayacaq, bəzi "ziyalı" qorxusuna təslim olub közərəcək, bəzi qələm adamları iyrənclik romanları yazacaq və.s. Belələrini cəmiyyətdə gözdən salan bilirsiz nədir? Belələri özlərinə xəyanət etməklə kifayətlənməyib, ləyaqətli adamlara çamur atmağa, cəmiyyəti çaşdırmağa, haqqı şərləməyə cəhd edirlər".

Məhz bu kontekstdən irəli gələrək müəllif deyir ki, şərin imtahanından "5" alanların, zamanın imtahanından "2" alması qanunauyğunluqdur və bu ölkə "sinifdə qalan" ziyalının, yazıçının, vəzifəli şəxsin yox, zaman imtahanından "diplom" almış ləyaqətli insanların sayəsində xilas olacaq.

Müəllifə görə, mənəvi intiharlar hələ davam edir, adam hesab etdiyimiz xeyli adamlar özünü "nəfsin kəndiri"ndən asmaqla məşğuldur.