Media-icmal 16.04.18

Azərbaycanda prezident seçkilərinin nəticələrinə fərqli baxış, ölkədə devalvasiya gözləntisinin səbəbləri və s. bugünkü (16 aprel, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Demokratiyanın növbəti təntənəsi

"Azərbaycan" qəzeti "Prezident seçkiləri Azərbaycanda demokratiyanın növbəti təntənəsi oldu" sərlövhəli məqalədə aprelin 11-də keçirilmiş prezident seçkilərini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, aprelin 11-də keçirilən prezident seçkiləri ölkənin demokratiya yolu ilə inamla irəliləməsinin təsdiqidir: "Bu mühüm siyasi hadisə bütün parametrləri ilə Azərbaycanın siyasi tarixinə demokratik və azad seçkilərdən biri kimi düşdü. Seçkinin nəticələri dünyanın nüfuzlu siyasi dairələri, o cümlədən populyar xarici KİV tərəfindən də yüksək qiymətləndirildi".

Müəllif vurğulayır ki, Mərkəzi Seçki Komissiyası seçkilərin gedişini nümunəvi təşkil edib, təbliğat mərhələsində söz və sərbəst toplaşmaq azadlıqlarına məhdudiyyət qoyulmayıb.

Yazı müəllifi deyir ki, seçkilərdə 8 nəfər prezidentliyə namizədin mövqelərini əhaliyə çatdırmaları üçün bərabər şərait təmin edilib.

Aprelin 11-də səsverməyə gəlincə, müəllif deyir ki, səsvermə azad, ədalətli və şəffaf keçirilib, buna uyğun da nəticələr elan edilib: "Seçkinin qalibi - Azərbaycan Respublikasının fəaliyyətdə olan prezidenti, Yeni Azərbaycan Partiyasının sədri İlham Əliyev oldu. O, seçicilərin 86 faizinin etimadını qazandı. Bu o deməkdir ki, səsvermədə iştirak etmiş seçicilərin 3 milyon 397 min 664 nəfəri səsini cənab İlham Əliyevə verib".

Bu seçkiləri 894 nəfər xarici müşahidəçinin də izlədiyini deyən müəllif müşahidəçilərin də ölkənin demokratiya yolu ilə inkişafının şahidi olduqlarını bildirir: "Seçkini müşahidə edən xarici müşahidəçilər öz rəylərində, açıqlamalarında səsvermənin şəffaf keçirildiyini və ölkəmizin demokratiya yolu ilə inkişaf etməsinin şahidi olduqlarını birmənalı şəkildə bəyan etdilər".

Müəllif bu seçkilər barədə xarici KİV-lərdə məqalələrin dərc edilməsini seçkilərin nəticələrinin obyektiv olmasının təsdiqi kimi vurğulayır.

Yazı müəllifi deyir ki, prezident seçkiləri uğurla başa çatıb, nəticələr bütün beynəlxalq siyasi dairələr tərəfindən yüksək qiymətləndirilib.

Müəllif deyir ki, bütövlükdə bu seçki Azərbaycanda demokratiyanın növbəti təntənəsi olub, xalq azad və ədalətli şəkildə öz seçimini edərək ölkədə son 15 ildə həyata keçirilən uğurlu siyasətin davamına səs verib.

Saxta seçki iddiası

"Azadlıq.info" da isə "Seçki korrupsiyası" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif aprelin 11-də ölkədə keçirilmiş prezident seçkiləri və bu fondakı prosesləri müzakirəyə çıxarır.

Yazı müəllifi seçkilərin saxta olduğunu iddia edir və seçkilərin nəticəsini xalqın qələbəsi yox, indiki iqtidarın xalq üzərində qələbəsi kimi dəyərləndirir.

Müəllif iddia edir ki, bu seçimlə indiki hakimiyyətin xalqı "xoşbəxt gələcəyə" aparması tezisi əsassızdır, yalandır, belə ki, Azərbaycan mövcud siyasət nəticəsində Güney Qafqazın ən kasıb ölkəsinə dönüb: "BMT göstəricilərindən də göründüyü kimi, doğal resursları aşıb-daşan Azərbaycan doğal resursları yox yerində olan başqa Güney Qafqaz ölkələrindən - Gürcüstanla "Ermənistan"dan - qat-qat geri qalır. Azərbaycan yalnız iqtisadi baxımından deyil, təhsil, səhiyyə sistemlərinin çöküşü baxımından da darmadağın durumdadır. Bircə fakt: yaşayış minimumunun 130 manat olduğu Azərbaycanda müəllimin, həkimin aylığı 200 manatdır, pensiyalar da eləcə. Bu isə yurddaşları rüşvətə sürükləməyə yönəlmiş addımdır".

Yazı müəllifi deyir ki, təkcə neft satışından ölkəyə 350 milyard dollar pul daxil olsa da hakimiyyət ölkə üçün faydalı olan heç nə etmədi, hakimiyyətin yaratdığı zavodların heç biri faəliyyət göstərmir, vəziyyətin ağırlığı üzündən gənclər arasında intiharlar artır.

Müəllif vurğylayır ki, hər dəfə seçkilər öncəsi hakimiyyətin dəyişəcəyi, dövlət başçısının korrupsiya, rüşvətdən uzaq komanda formalaşdıracağı kimi informasiyalar yayılır ki, bu da əsassızdır.

Müəllifə görə, hakimiyyətin özünün ortaya atdığı belə informasiyalar xalqda 25 ildir ki, hakimiyyətdə olan iqtidara növbəti dəfə ümid yaratmaq məqsədinə xidmət edir, amma bu komandanın mahiyyəti dəyişə bilməz.

Müəllif iddia edir ki, əslində bu yanaşmalar bir məqsədə, iqtidarın bütün üsullarla hakimiyyətdə qalmaq istəyinə xidmət edir.

Yazı müəllifi iddia edir ki, dövlət müəssisələrinə seçkilərə bir ay qalmış irihəcmli, daha sonra isə bir həftə qalmış kiçikhəcmli vəsaitlər ayrılması özü də rüşvət, korrupsiya mahiyyətli olub.

Müəllif daha bir iddia olaraq ortaya qoyur ki, bu sırada bəzi müxalifətyönlülər də "seçki rüşvəti"nə bulaşıblar və seçki barədə indiyə kimi danışmamaları da bunun nəticəsidir.

Devalvasiya gözləntisi...

"Novoye Vremya" qəzetində "Əhali yeni devalvasiyadan ehtiyatlanır, hələlik buna əsas yoxdur" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkədə devalvasiya gözləntilərini dəyərləndirir.

Yazı müəllifi manatın devalvasiyasından üç il keçdiyini, dollara nisbətdə məzənnənin sabitləşdiyini və bu sabiltiyin hələlik davam etdiyini bildirir.

Müəllif deyir ki, məzənnə sabitliyinə baxmayaraq, devalvasiya ilə bağlı ölkədə bəzən ajiotaj yaşanır və bu günlərdə əhali banklara gedərək xarici valyuta almaq istəyib, buna səbəb kimi yeni devalvasiyadan ehtiyatlanmalarını göstəriblər.

Müəllif əhalinin devalvasiya gözləntilərilə bağlı isə iqtisadçılara istinadən bildirir: "Bir çox iqtisadçılar belə hesab edirlər ki, narahatlığa əsas yoxdur. Manatın məzənnəsinə təsir edən amillər onun sabit səviyyədə qalmasını təmin edir. "Manat-dollar" məzənnəsi inzibati tədbirlər vasitəsilə qorunur, belə ki, ölkədə milli valyutanın "üzən məzənnə"si yoxdur. Bundan əlavə, neftin qiymətinin sabit qalması da manatın məzənnə sabitlyinə müsbət təsir göstərir".

Daha sonra isə müəllif manatın məzənnəsində dəyişiklik ola biləcəyi ehtimalını da istisna etmir və buna səbəb kimi ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin il ərzində dolların uçot səviyyəsinin iki dəfə qaldırlmasını nəzərdə tutmasını göstərir.

Müəllifə görə, dolların uçot səviyyəsinin qaldırılması dolayısı ilə neftin qiymətinə, neftin qiyməti isə manatın məzənnəsinə təsir edir: "Neftin qiyməti azacıq endiyi halda dollara nisbətdə manat 10-15% dəyər itirməklə dollar 1,80-1,85 səviyyəsinə qalxa bilər. Amma yenə də hər şey dünyanın "qara qızıl" trendindən asılıdır. Bununla belə, unutmaq olmaz ki, keçən il ilə müqayisədə manat avroya nisbətdə 20% dəyər itirib".

Müəllif vurğulayır ki, Mərkəzi Bankın (MB) valyuta müdaxiləsilə manat ancaq dollara nisbətdə sabit qalıb, neftin qiyməti endiyi halda isə dünyada iqtisadi durum dəyişəcək və MB bu vəziyyətə uyğun dəyişiklikləri etməli olacaq, bununla belə devalvasiya ehtimalı qalmaqda davam edir.

Müəllif ilk iki devlvasiyanın nəticələri barədə danışaraq deyir ki, bu zəruri məhsulların qiymətlərinin bahalaşmasına səbəb olub, baxmayaraq ki, hökumət məzənnəni inzibati yolla sabit saxlamaqda davam edir, amma gələcəyə baxışda nikbinlik yoxdur.

Müəllif isə perspektivə baxışda ekspertlərə istinadən deyir ki, məzənnəni inzibati yolla saxlamaq səmərəsiz olacaq, MB-nin elan etdiyi kimi birrəqəmli yox, ikirəqəmli inflyasiya gözləntiləri var, yalnız ciddi islahatlar mümkün sosial gərginliyi aradan qaldıra bilər.