Media-icmal 16.04.21

Kasıblığın müəyyəm edilməsi indikatorları, bir yazının taleyi, 9 gün öncə yaradılmış şirkətin tenderi udması müəmması, din xadimindən Ramazan ayında qiymət bahalığına qarşı çağırış və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındaır...

“Yenisabah.az” saytında  “Kasıblığı ölçən ən vacib indikator - qazancın 25 faizdən çoxu ərzağa xərclənirsə...” sərlövhəli məqalədə maddi vəsaitlərin hansı sahələrə xərcənməsinin nəticələri dəyərləndirilir.

Müəllifin sözlərinə görə, bu ilin yanvar-mart aylarında pərakəndə ticarətdə 9 milyard 525 milyon manat pul xərclənib, bu vəsaitin 4 milyard 429 milyon manatını sırf ərzağa, 549 milyon manatını spirtli içki və tütün məmulatlarına, 514 milyon manatını yanacağa, əczaçılıq məhsulları və tibbi ləvazimatlara isə 216 milyon 100 min manat xərcləyib.

Müəllifə görə, kasıblığı ölçən ən vacib indikatorlardan biri əhalinin ərzağa xərclədiyi vəsaitdir.

Tanınmış iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli isə deyir ki, əgər əhali qazncının 20-25 faizdən çoxunu ərzağa xərcləyirsə, deməli o ölkə kasıbdır.

O, belə paralel aparır ki, 100 il öncə ABŞ-da əhali gəlirinin 50-60%-ini ərzağa xərcləyirdi, indi isə bu rəqəm 10,5% təşkil edir.

Məsələnin mahiyyəti budur ki, ölkə əhalisi kasıbdır, ərzağa, dərmana, yanacağa, kommunal xərclərə qazancın 70-75%-i xərclənirsə, təhsilə, mədəniyyətə, kitaba, teatra xərcləyə vəsait qalmır və buna görə də inkişaf da edə bilmir.

“Bizimyolinfo.az” saytında  “Biz o yazını saytdan sildik, vicdanınıza düşən ləkəni kim siləcək?” sərlövhəli məqalədə müəllif baş vermiş hadisəni anladır.

Müəllif deyir ki. saytda Gəncədə məktəb direktorunun koronavirusdan vəfat etməsindən yazılıb. Mərhum direktorun qızının sözlərinə görə, modul tipli xəstəxanada anasını düzgün müalicə etməyiblər, bu barədə dövlət başçısına da müraciət edib, səhv müalicə anasının vəfat etməsinə səbəb olub.

Amma yazı dərc olunduqdan sonra məlumatı verən xanım redaksiyaya zəng edərək işdən çıxarılacağını deyərək yazının saytdan götürülməsini istəyib: “Görünür ki, vəfat etmiş direktorun yaxınlarına təzyiqlər var. Ya da başqa bir iş var burada. Ya TƏBİB təzyiq edir, ya Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti, ya Təhsil Nazirliyi, ya da hüquq-mühafizə orqanları. Ya da elə hamısı. Kim təzyiq edir – bilmirik”, deyə müəllif bildirir.

“Deyək ki, mövzunun həssaslığını, dünyadan köçmüş adamla bağlı olduğunu, şikayətçinin israrlı xahişlərini, həmçinin şikayətçiyə təzyiq ehtimalını nəzərə alaraq, biz o xəbəri sildik. Bəs o vicdanlara düşən ləkəni kim siləcək?! Onu da silə bilmərik axı”, deyə müəllif yazının səhifədən silinməsini diqqətə çatdırır.

Müəllif təzyiq göstərənləri təxmin edərək onlara xitabən deyir ki, bu qədər insanların üstünə gedilməz, təzyiqləri dayandırın, bunu edənlərin kimliklərini araşdırın.

“Yeniavaz.com” saytında “9 gün əvvəl şirkət yaradıb Dəmir Yolundan 45 min manatlıq tender udan kimdir? – müəmma” sərlövhəli məqalədə müəllif baş vermiş prosesdən bəhs edir.

Məsələnin mahiyyəti bundan ibarətdir ki, “Meduza FN” MMC 2021-ci il martın 3-də dövlət qeydiyyatına alınıb. Müəllif deyir ki, Mərkəzi Dəmir Yol Xəstəxanası tender müsabiqəsini 2021-ci il martın 29-da elan edib. Cəmi 9 gün (iş günü) əvvəl yaranan və 45 min manatlıq tenderin qalibi olan MMC Bakı şəhəri, Xətai rayonu, Rəşid Bağırov, ev 28/3 ünvanında qeydiyyatdadır.

Daha sonra müəllif yada salır ki, “Dövlət satınalmaları haqqında" Qanunun 6-cı maddəsində malgöndərənlərin (podratçıların) ixtisasına dair tələblər yer alıb.

Həmin maddənin 6.2.1-ci bəndində açıq şəkildə yazılır ki, satınalma müqaviləsinin icrasını təmin etmək üçün müvafiq sahədə peşəkarlığın, təcrübənin, texniki və maliyyə imkanların, işçi qüvvəsinin, idarəetmə səriştəsinin, etibarlığın olması lazımdır: “Tender müsabiqəsindən cəmi 9 gün əvvəl yaranan bu şirkətin hansı peşəkarlığa və təcrübəyə sahib olacağı aydın deyil”, deyə müəllif  mövqe ifadə edir.

“Moderator.az” saytında “Xüsusən Ramazan günlərində süni qiymət artımı etmək böyük günahdır… - Hacı Şahin” sərlövhəli məqalədə Ramazan ayında süni qiymət artımına yol verilməsi pislənilir.

Müəllif deyir ki, son dövrlərdə onsuz da mütəmadi qiymət artımı olur, Ramazan ayı başladıqda, ya Ramazan ayının bayramına az qalmış qiymətlərin bahalaşmasının səbəblərini bəzən əhaliyə izah etmək olmur.

“Bu da təəssüf doğuran haldır, çünki dünyanın bir çox ölkələrində müqəddəs təqvimlər dovrü, eləcə də dini və milli bayramlarda həm hökumət, həm də iş adamları tərəfindən geniş qiymətləndirmə kampaniyaları həyata keçirir”, deyə müəllif bildirir.

Məqalədə vurğulanır ki, bu günlərdə Dağıstan müftisi iş adamlarına orucluq günləri və Ramazan bayramı ərəfəsində ərzaq qiymətlərini qaldırmamaları barədə müraciət edib.

QMİ-nin səlahiyyətli nümayəndəsi, din xadimi Hacı Şahin bildirib ki, həm ötən ilki Ramazan və Qurban bayramları ərəfəsində, eləcə də bu il Ramazan öncəsi xütbə və media vasitəsilə çıxışlarımda bir din xadimi olaraq sahibkarlara qiymətlərin qaldırılmamasıyla bağlı müraciətləri olub. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin fətvalarında da bu mövzuda tövsiyələr edilib.

Elə indi də fürsətdən yararlanaraq bir daha deyirəm ki, bütün dövrlərdə, xüsusən də mənəvi aylar, müdəddəs dini və milli bayram günlərində, o cümlədən Ramazan dövründə, möminlərin oruc tutduğu günlərdə süni qiymət artımına getmək böyük bir günahdır: “Bu, Allah qatında da günahdır, elə dünyəvi qanunlarla da qadağan olunan, məsuliyyət yaradan bir əməl sayılır. Ona görə də çalışmalıyıq ki, belə fürsətlərdən mənfi mənada yararlanmayaq. Çalışmalıyıq ki, insaflı olaq. Çünki “insaf dinin yarısıdır” deyiblər”.