Media-icmal 17.05.2017

İV İslam Həmrəyliyi Oyunlarında ölkə idmançılarının qələbələr qazanmasında dövlət rəhbərliyinin rolu, çörəyin bahalaşa bilməsi, Beynəlxalq Bank ətrafındakı durumun təhlili, özəl sektorun problemləri bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Qələbələrin təşkilatçısı

"Azərbaycan" qəzeti "İlham Əliyev Azərbaycanın İslamiada zəfərinin baş müəllifidir" (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=122240) sərlövhəli məqalədə İV İslam Həmrəyliyi Oyunları qaliblərinin dili ilə bu zəfərlərin qazanılmasında dövlət başçısı İlham Əliyevin rolunu dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, atletlər bu oyunlarda qələbələrin qazanılmasında prezidentin böyük dəstəyini birmənalı vurğulayırlar.

Yarışların qaliblərindən Elxan Məmmədov deyir ki, dövlət başçısı İlham Əliyevin oyunları izləməsi idmançılara böyük ruh verib və yarışlara daha məsliyyətlə yanaşmağa səbəb olub.

Atlet Ağarzayev isə yarışların qalibi kimi dövlət himinin sədaları ilə ən yüksək pilləyə qalxmağın qürurverici olduğunu deyir.

Bu yarışlarda iki dəfə qızıl medal sahibi olan Talas Bence qələbəsinə görə etimadı doğrultduğunu bildirərək Azərbaycan Gimnastika Federasiyasının rəhbərliyinə təşəkkürünü ifadə edir.

Qızıl medal sahibi Anastasiya İbrahimli, bu qələbəyə görə məşqçilərinə və Azərbaycan Ağır Atletika Federasiyasının rəhbərliyinə təşəkkürünü ifadə edir və məşqlərə hər cür şərait yaradıldığını nəzərə çatdırır.

Atlet Məmmədəli Mehdiyev qalib olaraq deyir ki, ev sahibi kimi yarışlara çıxmaq ikiqat məsuliyyətlidir, çünki hər səhvinə güclü təəssüf, hər uğuruna güclü dəstək alırsan.

M.Mehdiyev isə qazandığı uğurda Cüdo Federasiyasının da payı olduğunu deyir.

Son olaraq müəllif deyir ki, qazandıqları zəfərlərin sevinc hisslərini bölüşən idmançılar qətiyyətlə vurğulayırlar ki, Azərbaycanın İslamiada zəfərinin baş müəllifi dövlət başçısı İlham Əliyevdir: "Hər zaman idmançılara diqqət və qayğı göstərən prezidentin İslam Həmrəyliyi Oyunlarında da atletlərimizin parlaq qələbələrinin əldə olunmasında böyük dəstəyi var. Dövlət başçısının yarışları izləməsi, idmançılarımıza şəxsən medalları təqdim etməsi atletlərimizi daha qürurlandırır".

Gələcək nəslin pulları borca gedir

"Exo" qəzeti "Azərbaycan hökuməti Beynəlxalq Bankı nə üçün xilas etməyə səy göstərir?" sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=59512) adı çəkilən bank ətrafında durumu ekspert Əkrəm Həsənovla müzakirə edir.

Müəllif Beynəlxalq Bankın müflis olması ilə bağlı Nyu-York məhkəməsinə üz tutması haqda xəbərin təkcə maliyyə müəssisəsinin kreditorlarını yox, bütün cəmiyyəti silkələdiyini bildirir.

Müəllif deyir ki, bütün yerli və xarici KİV-lər bunu "sonun əvvəlinin başlanması" kimi dəyərləndiriblər.

"Bir çox KİV-lər və ekspertlər əminliklə bəyan edirlər ki, bu, Beynəlxalq Bankın iflasıdır, amma belə deyil. Bank iflasın bir addımlığında idi, hökumət bu maliyyə institutunu xilas etmək prosesinə qoşulub. Bankın məlumtına görə, qurum 2016-cı ili 1,740 milyard manat ziyanla başa vurub. Halbuki, bu bankın Nizamnamə kapitalı 1,241 milyard manatdır".

Ekspert arada 500 milyon manatın haradasa "itdiyini" və bundan irəli gələrək bankın kreditorlar qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirə bilməməsini müəssisənin vergi ödəyici qabiliyyətli olmaması kimi dəyərləndirir.

Ə.Həsənov rəsmi məhkəmə qərarı olmadığı üçün bankı müflis saymağın əsassız olduğunu söyləyir: "De-fakto bank müflis olub, amma rəsmi təsdiq üçün məhkəmə qərarının olması zəruridir, amma belə qərar yoxdur, həm də məhkəmə artıq bankı müflis olmuş elan etməyəcək. Dövlət bankın 3,3 milyard dollarlıq borcunu öz üzərinə götürür, bununla da baxmayaraq ki, ziyan 1,740 milyard dollardır, 2 milyard dollardan çox gəlir əldə edəcək".

Ə.Həsənov Londonda bankın kreditorlarının gözlənilən yığıncağında həm də qurumun borclarının dövlətə ötürülməsinə razı olub-olmamaq sualına cavab veriləcəyini bildirir.

Ekspert hesab edir ki, hamı bunu dəstəkləyəcək, çünki dövlətə inam banka olan inamdan çoxdur, bundan sonra bank özəlləşdiriləcək, buna görə də bankn iflasından söhbət belə gedə bilməz.

Beynəlxalq Bankın xilas olunmasına dövlətin çalışmalarını Ə.Həsənov bu bankın əsas səhmdarının dövlətin özünün olması ilə əlaqələndirir.

Ə.Həsənov deyir ki, dövlət bankın bütün borclarına görə yox, yalnız fiziki şəxslərin və xarici böyük bankların borclarınıa görə öhdəliyi öz üzərinə götürür və hesab edir ki, dövlət bu addımı atmasa idi imicinə ağır zərbə enirdi.

Ekspertə görə, bundan irəli gələrək dövlət borc məsələsini öz üzərinə götürüb və bu borclar Neft Fondunun hesabından ödəniləcək, bu isə gələcək nəslin pullarının xərclənməsi deməkdir.

Çörək bahalaşa bilər...

"Yeni Müsavat" qəzeti "Azərbaycanda çörək bahalaşa bilər" sərlövhəli məqalədə (http://musavat.com/news/azerbaycanda-corek-bahalasa-biler_438580.html) bəhs olunan mövzu ilə bağlı durumu ekspertlərlə araşdırır.

Müəllif dünya bazarında ərzaq buğdasının bahalaşdığını, 2016-cı ildəki 122,8 dollardan 2017-ci ildə 137 dollara yüksəldiyini və bunun taxıl idxal edən ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda çörəyin və s. un məmulatlarının qiymətinə təsir edəcəyini bildirir.

Ekspert Vahid Məhərrəmov rəsmi rəqəmlərə istinadən ölkədə əkin sahələrinin 60-70%-nin taxıl bitkilərinin əkini üçün istifadə olunduğunu, dövlətin hər hektara görə 90 manat subsidiya verdiyini desə də bu addımların taxıl idxalından asılılığı aradan qaldırmadığını bildirir: "Ölkənin cəmi 1,4 milyon ton ərzaq buğdasına ehtiyacı olsa da bu tələbat tam idxalın hesabına ödənilir, baxmayaraq ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi ölkədə 1,800 milyon ton buğdanın istehsal olunduğunu iddia edir. Hər il Azərbaycana 1,4-1,6 milyon ton buğda idxal olunur və bu buğda əsasən Rusiyadan idxal edilir".

V.Məhərrəmov deyir ki, texnika, gübrə vəsaitlərinin alınmasına baxmayaraq, taxılçılıq sahəsində geriləmələr müşahidə edilir.

Ekspert Rəşad Həsənov da ölkəyə idxal olunan taxıl məhsullarının məhz un məmulatları istehsalına yönəldildiyini bildirir: "Bu isə onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycanda əsasən un məmulatları idxal olunan buğdadan asılıdır. Buğdanın isə qiyməti dünya bazarında artırsa, son nəticədə təbii ki, ölkə daxilində də qeyd etdiyimiz məhsulların qiymət artımı baş verməlidir. Xüsusilə də hazırda mövsümün sonu hesab olunduğu üçün bu məhsulların qiymətlərində artımlar daha sürətlə müşahidə olunur. Bütün bunları nəzərə alaraq deyə bilərik ki, təxminən bir neçə ay ərzində unun qiymətində artım baş verəcək".

Ekspert hesab edir ki, idxal qiymətləri kəskin artarsa, çörəyin qiymətinin bahalaşması qaçılmaz ola bilər.

R.Həsənov bunu da bildirir ki, yerli istehsal olan taxıl öz keyfiyyət göstəricilərinə görə heç bir halda ərzaq məhsullarının istehsalına uyğun olan standartlara cavab vermir: "Bu səbəbdən Azərbaycanda taxıl məhsullarının böyük bir qismi idxal mənşəlidir və ölkədə bu sahədə məhsuldarlıq səviyyəsi də aşağıdır, iqlim səbəbindən Azərbaycanda keyfiyyətli taxıl yetişdirmək mümkün deyil".

Neftə arxayin olmayın

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Xoş olmayan meylləri necə aradan qaldırmaq olar?" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

(http://www.novoye-vremya.com/w92108/.../#.WRs7K2iLTIU).

Müəllif özəl biznes problemlərini müzakirə edir və sənaye istehsalının kiçilməsini və əsas kapitala investisiya azalmasının ixtisarlara və işsizlərin artmasına səbəb olacağını deyir.

Müəllif rəsmi rəqəmlərə istinadən ölkə iqtisadiyyatında 1milyon 515,8 min nəfərin çalışdığını, bunun 2016-cı il ilə müqayisədə 15 min nəfər çox olduğunu bildirir.

Məqalədə belə məqama diqqət yetirilir ki, özəl sektorda işləyənlərin sayı 17,2 min nəfər artsa da bu sahədən gedənlər də çoxalır: "Bir zamanlar isə əksinə idi, indi özəl sektor inkişaf edə bilmir, buna səbəb isə ölkəni, o cümlədən kiçik və orta biznesi iflic hala salan iqtisadi böhrandır. Bununla bağlı bütün ölkədə, eləcə də paytaxt Bakıda nə qədər kommersiya obyektləri bağlanıb".

Müəllif biznes obyektlərinin fəaliyyətlərini dayandırmaları səbəbləri sırasına manatın devalvasiyasını, xarici valyuta qıtlığını, əhalinin gəlirlərinin kəskin şəkildə azalmasını, dövriyyənin azalmasını da əlavə edir.

Yazı müəllifi orta və kiçik biznesin inkişafını iqtisadi və maliyyə böhranına qarşı mübarizə üsullarından biri adlandırır və ölkə rəhbərliyinin iş adamlarının fəaliyyətinə qanunvericilik səviyyəsində şərat yaratdığını, amma bununla belə özəl biznesdən gedənlərin sayının çox olduğunu bildirir.

Müəllif bu düşüncədədir ki, məmur aparatı qərarların icrasına mane olmaq üçün daim imkanlara malik olub, ölkə rəhbərliyinin qərarlarını öz istədiyi kimi təfsir edə bilib və nəticədə bundan hamı əziyyət çəkir: "Bununla yanaşı kiçik və orta biznesdəki istənilən neqativ proses bütünlükdə ölkədəki biznes mühitinə təsirini göstərir. Bu, eləcə həm ölkədə fəaliyyət göstərən xarici investorlara, habelə Azərbaycanın qeyri-neft sektoruna maliyyə yatırmaq istəyən potensial iş adamlarına təsirsiz ötüşmür".

Yazi müəllifi neftin qiymətinin yüksələcəyinə, ölkəni böhrandan xilas edə bilmək üçün hər şeyin buna hesablanması kimi düşüncələrin ciddi olmadığını deyir və bundan da irəli gələrək özəl biznesdən gedişlərin qarşısının alınmasını əsas məsələ adlandırır.

Müəllif deyir ki, ilk növbədə korrupsiya, inhisar və məmur özbaşınalığından uzaq biznesin formalaşdırılması bu sahədən gedişlərin qarşısını ala bilər, ÜDM-in həcminə müsbət təsir göstərər, bütünlükdə özəl sektora və ölkə iqtisadiyyatına etibarı yüksəldər.