Media-icmal 18.07.19

İstirahət mərkəzlərində qiymətlər və ətraf mühitə münasibət, bazarlarda tərəvəzlərin qiymətləri, Aliment Fondunun yaradılmasının vacibliyi və s. məsələlər bugünkü (18 iyul, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Hər qarışı zəbt edilən Hacıkənd

"Azərbaycan" qəzeti "Hacıkənd: hər qarışı ictimai iaşə obyekti ilə zəbt olunmuş məkan" sərlövhəli məqalədə Hacıkənd meşələrində ictimai-iaşə obyektlərinin yaradılması, buradakı qiymətlər və ətraf mühitə vurulan ziyanı dəyrləndirir.

Müəllif deyir ki, təbiət qoynunda istirahət etmək sarıdan Gəncə və ətraf bölgələrdə yaşayan insanların bəxti gətirib, çünki şəhərin qızmar istisindən qurtulub sərin meşələrə üz tutmaq üçün cəmi yarım saat kifayət edir və həftəsonu istirahəti üçün Hacıkənd meşələrinə üz tutduqlarını bildirir.

Müəllif vurğulayır ki, inzibati baxımdan Hacıkənd qəsəbəsi Gəncənin, "Göygöl" Dövlət Qoruğu isə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin tabeliyindədir.

Müəllifin deməsinə görə, Hacıkənd meşələrində heç də hər şey gözoxşayan deyil, yolboyu irəlilədikcə görünən mənzərə təəssüf hissi oyadır: "Belə ki, oturub dincəlmək üçün meşədə bir kvadratmetr də olsun boş yer tapmadıq. Hara getdiksə, ya ailəvi istirahət mərkəzləri, ya da kafe və çayxanalarla rastlaşdıq", müəllif buradakı vəziyyəti nəzərə çatdırır.

Müəllif əlavə edir ki, məcburən ailəvi istirahət mərkəzlərinin birində oturmalı olublar, elə günorta naharı burada ediblər, amma qiymətlər baha olub: "Sonda deyilən hesab bizi təəccübləndirdi. Söylədilər ki, biz hələ insaflıyıq. Digər yeməkxanalarda bunun ikiqatını alırlar. Sözümüz yoxdur, bazar iqtisadiyyatıdır! Kim necə qiymət qoyur, öz işidir!".

Məqalədə vurğulanır ki, Hacıkənd meşələrində yeməkxana, çayxana əlindən tərpənmək olmur, hər tərəf ictimai iaşə obyektidir, üstəlik meşələri də qırırlar: "Kiçik bir ərazidə bu qədər yeməkxana olar?! Dedilər ki, meşələrdə ağacların qırılıb yerində obyekt tikilməsi üçün şərait yaradılmasına icazəni Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin nəzdində olan departament verir. Biz Hacıkənddə olarkən meşələrdə traktor səsi eşidilirdi. Görünür, bu proses bu gün də davam edir. Sual olunur, bu biabırçılıq nə vaxta kimi davam edəcək?".

Müəllif hesab edir ki, bu insanların istirahət məkanın əllərindən alınmasıdır, belə ki, hər ailənin qiymətləri od tutub yanan ailə istirahət mərkəzlərinə getmək imkanı yoxdur: "Bu yeməkxanalarda müştəridən kim neçə istəyir, onu da alır. Heç yeməklərin qiyməti barədə müştəriyə məlumat verən "menyu" da yoxdur! Ödənən pulun qəbzi verilmir,Bu isə o deməkdir ki, gəlirlər gizlədilir!"

Müəllif deyir ki, ərazidə antisanitariya hökm sürür, içməli su problemi yaşanır, bütün yeməkxanalar elektrik enerjisini Göygöl rayonun kəndlərinə gedən yüksək gərginlikli elektrik xəttindən götürürlər ki, bu da kəndlərdə yaşayan sakinlər üçün təhlükədir: "Təsəvvür edin ki, hər yeməkxanada 100 ədəddən çox lampa yanır, elektrik cihazları işləyir. Hacıkənddə isə təxminən 50-dək yeməkxana fəaliyyət göstərir. Bu o deməkdir ki, hər an qəza və açılmalar ola bilər ki, bunun da nəticəsində kəndlər işıqsız qalar".

Müəllifə görə, Hacıkənddə ictimai iaşə obyekti işlətmək üçün icazə veriləndə bağlanmış müqavilədə həmin ərazidə tikinti işlərinin aparılmamasını xüsusi qeyd etməlidir, ancaq icazə alan hər kəs həmin ərazidə elə işlər görür ki, tikinti işlərinə bərabər olur: "Hətta cəmi bir neçə sot üçün müqavilə bağlayan şəxs həmin ərazidə hektarla yer zəbt edir".

Müəllif deyir ki, meşə ərazisi birilliyə icarəyə verilsə də bəzi istirahət mərkəzləri böyük ərazi zəbt edərək çoxsaylı koteclər, yardımçı binalar tikiblər.

Son olaraq isə müəllif deyir ki, hər il minlərlə xarici turist bu ərazidə dincəlməyə üstünlük verir: "İndi sual olunur: Hacıkənddə hökm sürən bu xoşagəlməz vəziyyət ölkəmiz haqqında hansı təəssüratı yaradır?!".

Ucuzlaşma olacaqmı?- günün sualı

"Oxu.az"da isə "Pomidorun qiyməti niyə əl yandırır və nə vaxt ucuzlaşacaq? sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif son günlərin əsas müzakirə mövzularından biri olan tərəvəz məhsullarının, o cümlədən pomidorun qiymətinin bahalığı, ucuzlaşma ehtimalının ola bilməsi ilə bağlı iqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramovla söhbətləşir.

Müəllifin iddiasına görə, hazırda paytaxt bazarlarında və marketlərdə pomidorun bir kiloqramının qiyməti iki manata qədər yüksəlib. Bu, əvvəlki illərlə müqayisədə də xeyli bahadır.

Müəllif əlavə edir ki, hətta rayonlarda pomidorun bir kiloqramı 1,50 manatdır, bu da alıcıların narazılığına səbəb olur.

V.Bayramov "oxu.az"a açıqlamasında bildirib ki, yaxın bir həftə ərzində pomidorlar sahədən yığılaraq bazarlara çıxarılsa, qiymətlərin azalması müşahidə olunar: "Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi çalışmalıdır ki, sahədən yığılan pomidorların bazarda satışını təmin etsin. Çünki qiymət artımı sahə pomidorlarının bazara çıxarılmasının yubanması ilə bağlıdır. Nəzərə almalıyıq ki, istixana pomidorlarının bazara çıxarılması mərhələsi başa çatmaq üzrədir".

Ekspertin sözlərinə görə, adətət bu prosesdən sonra növbəti mərhələdə sahə pomidorları bazara çıxarılır və bununla da bazarda pomidorların aşağı qiymətə satışı təmin edilir, qiymət sabit saxlanılır, amma bu il yubanmalar var, bu da daha çox hava şəraiti ilə bağlıdır: "Bu baxımdan bazarda təklif azalıb və qıtlıq yaranıb. Təklifin azalması isə qiymətlərin artmasına gətirib çıxarıb. Çünki sahədə yetişdirilən pomidorların həcmi hələlik azdır. Bu da qiymətlərə təsir edir".

V.Bayramov xatırladır ki, 2017-ci ildə də belə oxşar hal baş verib, həmin vaxt istixana və sahə pomidorlarının bazara çıxarılması arasında bir interval olub, böyük fərq yaranıb, amma sahə pomidorlarının bazara çıxarılması ilə qiymətlər yenidən azalıb: "Bu baxımdan indi də eyni hal baş verə bilər. Güman olunur ki, yaxın günlərdə, böyük ehtimalla gələn həftədən etibarən sahə pomidorlarının bazara çıxarılması təmin oluna bilər. Bu zaman qiymətlərin azalması müşahidə olunacaq. Təklifin artması qiymətlərə təsir edəcək".

Ekspert bunu da əlavə edib ki, qiymətlərin dəyişməsi birbaşa, xüsusən də Xaçmaz, Tovuz və Qazax rayonlarındakı sahələrdə yetişdirilən pomidorların bazara çıxarılması zamanından asılı olacaq: "Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi və yerli icra hakimiyyəti orqanları sahədə yetişdirilən pomidorların daha qısa zamanda bazara çıxışını təmin etməlidir. Əsasən də nəqliyyat xidmətini və paytaxtdakı fermer bazarlarına çıxış imkanlarının artırılmasını təmin etməlidirlər".

İqtisadçı əlavə edib ki, digər tərəvəz məhsullarının da bazara çıxarılmasında yubanmalar baş versə, onların da qiymətlərində artım müşahidə oluna bilər.

Deputat: Söhbət 10 minlərlə uşağın sabahından gedir

"Ölkə.az"da isə "Rafael Cəbrayılov: "Cəzanı sərtləşdirmək çıxış yolu deyil" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif alimentlərin ödənməməsi, bundan çıxış yolları və Aliment Fondunun yaradılması barədə deputat Rafael Cəbrayılovla müzakirəni gündəmə daşıyır.

R.Cəbrayılov "Ölkə.az"a açıqlamasında deyir ki, tətbiq edilən inzibati tənbeh tədbiri və cəza törədilmiş inzibati xəta və cinayətin ictimai təhlükəlilik dərəcəsinə uyğun olmalıdır."İnzibati tənbeh və cəzanın ifrat dərəcədə sərtləşdirilməsi nəinki heç bir səmərə verməz, habelə, əks təsir göstərər. Bu hal alimentlə bağlı məhkəmə qərarlarının icrasına da aiddir".

R.Cəbrayılov deyir ki, alimenti ödəməyə maddi imkanı olmayan, işləməyən şəxsin barəsində daha sərt hüquqi tədbirlər görülsə də müsbət nəticə əldə olunmayacaq, əksinə ifrat hüquqi təzyiq başqa fəsadlar törədə bilər, belə ki, ifrat dərəcədə hüquqi təzyiq şəxsi yeni cinayət törətməyə (məsələn, oğurluq) sövq edə bilər: "Sözsüz ki, şəxs bu borcunu nə vaxtsa ödəyə biləcək, amma uşaq üçün zəruri olan həmin alimenti ondan dərhal almaq mümkün olmayacaq".

Deputat bunu da vurğulayır ki, uşağın gündəlik məişət problemləri, təhsili, tərbiyəsi, inkişafı isə gözləmir, odur ki, aliment uşağa vaxtında verilməlidir.

"Bunun üçün Dövlət Aliment Fondu yaradılmalı və həmin məbləğ vaxtında uşağa ödənilməli, sonra isə Aliment Fondu tərəfindən bu məbləğ reqres iddia qaydasında cavabdehdən alınaraq fonda bərpa edilməlidir".

Deputat deyir ki, söhbət bir və ya bir neçə uşağın hüququnun qorunmasından getmir: "Nəzərə alsaq ki, son vaxtlar boşanmalar və buna uyğun olaraq da valideynlərinin biri ilə (adətən anası ilə) yaşayan uşaqların sayı çox artıb, onda məsələnin ciddiliyini daha aydın təsəvvür edə bilərik".

R.Cəbrayov vurğulayır ki, 10 minlərlə uşağın sağlam böyüməsi, normal qidalanması, tərbiyə və təhsil alması, layiqli vətəndaş olması üçün aliment vaxtında ödənilməlidir: "Onu da nəzərə almalıyıq ki, valideynlərindən biri ilə yaşayan uşaqlar "mənəvi natamamlıq sindromu"nu yaşamağa məhkumdurlar. Bu baxımdan da dövlət bu uşaqlara dəstək olmalıdır".

Deputat boşanmaların sayının sürətlə artaraq 2018-ci ildə rekord həddə çataraq 14857 olduğunu, bu ilin ilk 3 ayı ərzində 3972 boşanmanın qeydə alındığını deyir və bu rəqəmlərin aliment alan uşaqların sayı barədə təsəvvür yaratdığını diqqətə çatdırır.

Deputat hesab edir ki, bu uşaqların sayının çoxluğu alimentlə bağlı məsələnin nizama salınmasının vacibliyini daha da qabardır, sayı 10 minlərlə olan bu uşaqların hüquqlarının səmərəli şəkildə qorunmasi dolayısı ilə cəmiyyətin və xalqın mənafelərinin qorunması olar, çünki onlar xalqın sabahı və genefondun daşıyıcılarıdır.

Xatırladaq ki, ombudsman Elmira Süleymanova bu günlərdə mediaya açıqlamasnda Aliment Fondunun yaradılması haqqında qanun layihəsinin Milli Məclisə təqdim olunduğunu bildirmişdi.