Media-icmal 20.11.20

Ölkədə COVİD-19 pandemiyasına qarşı mübarizə, distant təhsildə keyfiyyətsizliyin səbəbləri, Dağlıq Qarabağ məsələsinə baxış, Ermənstanın Azərbaycana təzminat ödəməsinin mümkünlüyü, ATƏT-in Minsk Qrupunun “özünü dirçəltmək” istəməsinə münasibət və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındaır.

“Azərbaycan” qəzeti  “Koronavirusu yox etmək öz əlimizdədir!” sərlövhəli məqalədə artıq bir ilə yaxındır ki, davam edən COVİD-19 pandemiyasına qarşı aparılan mübarizəni dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, dünya tibb elmi koronavirusa qarşı peyvənd axtarışına başlayıb, amma hələ ki buna qarşı peyvənd yoxdur.

Müəllifin deməsinə görə, ABŞ-ın “Moderna” şirkəti ekspertlərinin hazırladığı peyvəndin sonuncu sınaq zamanı səmərəliliyinin 94,5% təşkil etdiyi məlum olub. Amma hələ ki bu vaksinin kütləvi istehsalı yoxdur, hətta olduğu halda belə ona məhdudiyyət tətbiq ediləcək. 

Müəllif rəsmi mənbələrə istinadən deyir ki, artıq dünyada COVID-19 infeksiyasına yoluxanların sayı 56 milyonu ötüb. Belə ki, indiyədək 56 500 421 nəfər koronavirusa yoluxub, 1 353 376 nəfər bu virusdan dünyasını dəyişib. Hazırda dünyada 16 milyon nəfərə yaxın aktiv koronavirus xəstəsi var.

Müəllif təəssüflə bildirir ki, son vaxtlar Azərbaycanda da yoluxma sayı artır, ən yüksək yoluxma  53,5% olmaqla paytaxt Bakıdadır, hələ də bu təhlükəli bəlaya qarşı laqeyd yanaşan, karantin qaydalarına əməl etməyən insanlar çoxdur.

Müəllifə görə, qeydə alınan hər bir yeni xəstəlik halı yoluxma zəncirinin daha da uzanması deməkdir. Hər bir yeni xəstə ətrafında olan onlarca insanın virusa yoluxmasına səbəb ola bilər və bunu yalnız məsuliyyətli davranaraq bu zənciri qıra və əvvəlki həyatımıza qayıda bilərik.

“Redaktor.az” saytı “Hazırda onlayn tədris çox keyfiyyətsizdir”  –təhsil eksperti” sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda distant təhsilin keyfiyyətsizliyindən bəhs edilir.

Distant təhsillə bağlı mövcud vəziyyəti isə Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvü, təhsil eksperti Kamran Əsədov şərh edir. 

K.Əsədov deyir ki, distant təhsil qanunla nəzərdə tutulurdu, bu məsələ Azərbaycan qanunvericiliyində də yer alır, amma 11 il ərzində bu istiqamətdə ölkədə heç bir addım atılmayıb. Çünki ehtiyac yox idi, hərkəs ənənəvi formada tədris prosesində iştirak edirdi. Amma 2020-ci ildə bütün dünyanı pandemiya bürüdü və Azərbaycanda da yoluxma sayının qarşısını almaq məqsədilə tədris prosesi mart ayından dayandırıldı, dərslər onlayn sistemdə keçirilməyə başlandı”.

Ekspert deyir ki, ümumilikdə ölkənin 4447 orta ümumtəhsil məktəbində 1 milyon 600 min nəfərdən çox şagird təhsil alır və onların 440 min nəfəri paytaxt Bakıdadır.

Onun deməsinə görə, regionlarda qalan 1miyon 200 nəfərdən şagirdin  əksəriyyətinin planşet və ya kompüterləri yoxdur, İnternet imkanları məhduddur və distant təhsildə bir keyfiyyətsizik səbəbi bununla bağlıdır..

Məqalədə distant təhsilin keyfiyyətsizliyinə daha bir səbəb kimi müəllimlərin informasiya kommunikasiya texnologiyasına zəif yiyələnməsi göstərilir. Yazıda vurğulanır ki, orta ümumtəhsil məktəblərində 151 min müəllim çalışır ki, onlardan 37%-nin yaşı 65-ın üzərindədir, bu yaşda müəllimlərin texniki resurslardan istifadə imkanları məhduddur.

“Hazırda Azərbaycanda həyata keçirilən onlayn tədrisin və təhsilin keyfiyyəti çox aşağıdır, hətta keyfiyyətsizdir. Çünki lazımi resurs və avadanlıqlar yoxdur. Həmçinin ali təhsil müəssisələrində də bu problemlər var”.

Onun fikrincə bu, işlər 2020-ci mart ayından bəri görülməsi vacib olan işlər idi, amma çox təəssüf ki, bunların heç biri yerinə yetirilməyib”.

“Yenisabah.az”  saytı isə “Bu qədər qan töküldükdən sonra Azərbaycan...” sərlövhəli məqalədə  müəllif  bəzi ölkələrin artıq mövcud olmayan Dağlıq Qarabağdakı respublikanı tanımaq istəməsi və bunun ətrafında cərəyan edəcək hadisələri dəyərləndirir.

Müəllifin deməsinə görə, siyasi şərhçilər iddia edirlər ki, Fransa və Niderland Avropa İttifaqını Dağlıq Qarabağdakı qondarma respublikanın müstəqilliyini tanımağa məcbur edirlər.

Müəllif əlavə edir ki, buna cavab olaraq son günlər Azərbaycanın da Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin (ŞKTC)  müstəqilliyini tanıyacağı ilə bağlı fikirlər səslənir.

Yazi müəllifi vurğulayır ki, bununla bağlı hətta ölkə ŞKTC prezidenti Erkin Tatarın Azərbaycana səfərinin gözlənildiyi barədə də məlumatlar yayılıb.

Deputat Sabir Rüstəmxanlı isə hesab edir ki, Fransanın və ya digər hər hansı ölkənin hansı addım atmasından asılı olmadan Azərbaycan Şimali Kiprin müstəqilliyini tanıya bilər: “Şimali Kipr neçə ildir ki, müstəqil bir dövlətdir. Amma Dağlıq Qarabağ heç vaxt bu şəkildə mövcud olmayıb. Sadəcə, Azərbaycan Respublikası öz daxilində 1923-cü ildə Dağlıq Qarabağa muxtariyyət verdi. Amma 1988-ci ildə onun Ermənistana birləşmə iddiası ortaya atıldıqdan sonra muxtariyyət hüququ tamamilə itirildi. Hazırda elə bir vilayət yoxdur. Bu qədər qan töküldükdən sonra Azərbaycan təzədən ona hər hansı status verə bilməz”, - deputat bildirib.

O deyir ki, bir ovuc adam özləri üçün nəsə düşünüb belə bir qondarma dövlət yaratmaq istəyirdi, müharibə bu məsələni ləğv etdi, hazırda heç belə bir söhbət də yoxdur.

“Moderator.az” saytı isə “Əgər ermənilər bu təzminatı ödəyə bilməsə, Zəngəzuru və digər ərazilərimizi qaytarsın...” sərlövhəli məqalədə müəllif Ermənistanın işğalında olmuş Azərbaycan ərazilərinə vurduğu ziyanın ödənməsindən  bəhs edilir.

İqtisad elmləri doktoru Əli Əlirzayev deyir ki, erməni tərəf bu ziyanı ödəməlidir və dəymiş zərər indiki qiymətlərlə hesablanmalıdır.

“Ermənilərin otuz il ərzində torpaqlarımıza vurduğu zərər hesablanacaq və bunun cavabını verəcəklər. Rayonlarımız tamamilə dağıdılıb və mən təklif edərdim ki, dəymiş zərər indiki qiymətlərlə hesablansın. Bu, külli-miqdarda pul demkdir”.

İqtisadçı deyir ki, ermənilərin bunu hansı şəkildə ödəyə biləcəyini gələcək göstərəcək. Əgər ermənilər bu təzminatı ödəyə bilməsə, təklif edərdim ki, əvəzində Zəngəzuru və digər ərazilərimizi geri qaytarsın. Adətən cavabdeh tərəf təzminatı ödəyə bilməyəndə bu onun əmlakına yönəldilir”.

“Müsavat.com” saytı isə “ABŞ və Fransanın “suyu bulandırmaq cəhdləri: Ermənistanı intihara sürükləmək istəyirlər” sərlövhəli məqalədə Ermənistanın 44 gün davam etmiş İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrini və noyabrın 10-da imzalanmış bəyanatın tələblərini tanımaq istəməməsinin hansı perspektivə yol açacağını dəyərləndirir.  

Müəllif deyir ki, Azərbaycan hərb mərhələsində böyük uğur qazandı, indi Ermənistan bu nəticələri inkar edərsə bu, bütün savaş potensialını və dövlət resurslarını itirmiş Ermənistanın bir coğrafi subyekt kimi sonu olar.

Müəllifə görə, Cənubi Qafqaz uğrunda davam edən beynəlxalq savaşın əsas müəyyənləşdirici ölkəsi artıq Azərbaycandır, bu regionda hər şey Azərbaycanın hərbi-siyasi iradəsindən asılıdır.

Bu hərbi qələbədən sonra  ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri Moskvada “Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli yolları”nı müzakirə etmək niyyətindədirlər, amma bu, artıq gecikmiş niyyətdir: “Axı, son 30 ildə bu ölkələrin – ABŞ, Fransa və Rusiyanın Dağlıq Qarabağ problemini həll etmək üçün hər cür imkanları var idi. Amma o imkanların heç birindən doğru-düzgün istifadə edilmədi”, - müəllif bildirir.

Müəllif əlavə edir ki, elə belə mövqeyə görə bu qrupun 30 ilə həll edə bilmədiyini Azərbaycan Ordusu cəmisi 44 gün ərzində reallığa çevirdi.

Müəllifə görə, bu qrup artıq fəaliyyətini dayandırmalı ikən bunu etmir, mövcud situasiyanı dəyişməyə, Ermənistanın imzaladığı kapitulyasiya sənədindən qaynaqlanan prosesin ləngidilməsinə cəhd göstərirlər, həmişəki kimi qeyri-səmimilik edirlər.

Müəllifin fikrincə, ABŞ və Fransanın narahatlığı Ermənistanın imzaladığı kapitulyasiya sənədindən sonra Cənubi Qafqaz regionunda yaranmış yeni situasiya ilə birbaşa bağlıdır.

Ermənistanın kapitulyasiya sənədi həm də Minsk Qrupu həmsədrləri formatını əhəmiyyətdən salıb, bununla da ABŞ və Fransanı oyundankənar vəziyyətdə qoyub. İndi münaqişə bölgəsində bütün məsələlər məhz həmin sənədin bəndlərinə uyğun şəkildə həll olunur.

Müəllif hesab edir ki, indi Türkiyə Cənubi Qafqaz regionunda cərəyan edən geopolitik proseslərin birbaşa iştirakçısıdır, elə ABŞ və Fransanı qıcıqlandıran əsas faktor da məhz bu reallıqdır.

Son olaraq isə müəllif deyir ki, ABŞ və Fransanın yenidən fəallaşmaqla, “suyu bulandırma” cəhdləri tamamilə yersizdir, yaxın gələcəkdə hər hansı bir nəticə verəcəyi qətiyyən inandırıcı deyil.