Media-icmal

Heydər Əliyev Fondunun Azərbaycanı xaricdə təbliğ etməsi, tələbə krediti verilməməsi barədə mövqeyə ekspert baxışı, paytaxt və regionda tikinti işlərinin genişlənməsi səbəbləri və s. məsələlər bugünki (10 noyabr 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır ...

Heydər Əliyev Fondunun Azərbaycan təbliği

"Azərbaycan" qəzeti "Heydər Əliyev Fondu Azərbaycanı Almaniyada layiqincə təbliğ edir" sərlövhəli məqalədə

Fondun beynəlxalq aləmdə ölkəni tanıtmasını dəyərləndirir.

Müəllif Fondun və Azərbaycanın Almaniyadakı səfirliyinin birgə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunan sərgi açdığını və rəsmi qəbul keçirdiyini diqqətə çatdırır.

Yazı müəllifi deyir ki, Fond və səfirlik təmsilçiləri ilə yanaşı, Almaniya parlamentinin, hökumətinin, beynəlxalq qurumların və ictimai-siyasi dairələrin təmsilçiləri də Cümhuriyyət tarixinə dair sərgi ilə tanış olublar.

Müəllif deyir ki, səfir Ramin Həsənov çıxışında bugünki Azərbaycanı Xalq Cümhuriyyətinin varisi adlandırıb, ölkənin tərəfdar çıxdığı demokratiya, dünyəvilik, dini və mədəni müxtəliflik kimi dəyərlərin Xalq Cümhuriyyətindən miras qaldığını bildirib.

Müəllifin sözlərinə görə, sovet işğalı nəticəsində Cümhuriyyətin həyata keçməmiş ideyalarını ümummilli lider Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu daxili və xarici siyasət kursu reallığa çevrilir.

Məqalə müəllifi deyir ki, səfir iki xalq arasında münasibətlərin 200 illik tarixinə toxunaraq, elmi, mədəni və humanitar sahədə mövcud əməkdaşlıqdan danışıb: "Buna nümunə olaraq, Azərbaycanda alman irsinin təşviq olunmasını, Almaniyada azərbaycanlı gənclərin təhsil almasını, Bakıda Göte İnstitutunun açılmasını, Bakı və Mayns, Sumqayıt və Lüdviqshafen şəhərləri arasında mövcud olan "qardaşlaşma"ları, nüfuzlu Berlin Humboldt Universitetində Azərbaycan tarixi kafedrasının fəaliyyət göstərməsini qeyd edib".

Müəllifin sözlərinə görə, Bundestaqın deputatı, Almaniya-Cənubi Qafqaz parlament qrupunun sədri Yohannes Kars Cümhuriyyətin yaranmasının 100 illiyi münasibətilə Azərbaycanı təbrik edib.

Deputat deyib ki, Bundestaqdakı Cənubi Qafqaz parlament qrupunun Azərbaycanla bağlı iki ölkə arasında iqtisadi-mədəni əlaqələrin təşviqinə və

Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə töhfə vermək kimi iki prioriteti var.

Müəllif vurğulayır ki, çıxış edən digər natiqlər də Azərbaycan-Almaniya münasibətlərinin çoxcəhətli istiqamətləri barədə düşüncələrini ifadə ediblər.

Müəllif deyir ki, çıxışlardan sonra Cümhuriyyətə həsr olunan sənədli film göstərilib, tanınmış musiqiçilər Elçin Şirinovun, Şəhriyar İmanovun ifasında musiqi proqramı təqdim olunub.

İnsan, yoxsa kapital üstünlüyü dilemması

Modern.az da isə "Samir Şərifovun universitetlərimizə etimadı yoxdur - təhsil eksperti nazirin fikrini pislədi" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, təhsil eksperti Etibar Əliyevin bu tənqidi maliyyə naziri Samir Şərifovun 2019-cu ilin büdcə müzakirələri zamanı tələbə kreditlərinin verilməsinə qarşı çıxması ilə bağlıdır.

Müəllif vurğulayır ki, nazir bu kreditlərin verilməməsini gələcəkdə həmin vəsaitin geri qaytarılmasının sual yaratması ilə əlaqələndirib və rəsmi şəxsin bu çıxışı cəmiyyətdə və tələbə zümrəsində birmənalı qarşılanmayıb.

Təhsil sahəsi üzrə ekspert Etibar Əliyev isə modern.az-a deyib:

"Boloniya bəyannaməsinə üzv olan ölkələrin 90 faizində tələbə kreditləri verilir. Bu kreditləri çox kiçik - 1-3 faizlə verirlər və uzunmüddətli olur. Bu, o deməkdir ki, ölkənin bank sistemləri və yaxud maliyyə qurumlarının öz ali məktəblərinə etimadı var. Belə bir etimad mühiti yaradılıb. Həmin ölkələrdə düşünürlər ki, kredit alan məzunların böyük hissəsi nə vaxtsa işlə təmin olunacaq və aldıqları kretitləri kiçik faizlə geri qaytaracaqlar".

E.Əliyevin iddiasına görə, nazirin belə çıxış etməsi ölkə universitetlərinə etimadsızlıqla bağlıdır: "Maliyyə naziri Samir Şərifovun belə çıxış etməsi o deməkdir ki, universitetlərimizə bel bağlamır. Onların məzunlarının nə vaxtsa normal bir işlə təmin olunacaqlarına və həmin kreditləri hissə-hissə geri qaytaracaqlarına inanmır".

Ekspert isə tələbə kreditlərinin verilməsini vacib sayır, bununla bağlı "Maarifçi" Tələbə Kredit Fondu yaradıldığını, amma buradakı kreditlər ipoteka kreditlərinə oxşadığı, faizləri yüksək olduğu üçün tələbələrin ondan istifadə edə bilmədiklərini xatırladır.

E.Əliyev vurğulayır ki, tələbə yataqxanaları yox halındadır, təhsil haqlarının ödənişində problemlər var və bu problemlərin aradan qaldırılması üçün tələbə kreditlərinin verilməsi vacibdir: "Bu, bizim gələcək hədəfə doğru getməyimizdə müəyyən çətinliklər yaradacaq. Qarşımıza qoyulan əsas hədəf insan kapitalına doğru getməkdir. S.Şərifovun tələbə kreditlərinin əleyhinə çıxması insan kapitalının formalaşmasında müəyyən çətinliklər yaradacaq".

Ekspert hesab edir ki, tələbə kreditlərininin verilməsinə dövlət səxavətli yanaşmadı, əvəzində isə tələbələr həm təhsil haqlarının ödənilməsində, eyni zamanda digər məsələlərdə çox çətinliklər çəkirlər.

E.Əliyev deyir ki, bir çox varlı banklar bu prosesə aktiv şəkildə qoşulmalı, banklar indiki "soğan olsun, nağd olsun" prinsipindən geri çəkilməli, 4-5 ildən sonra kreditlərin geri qaytarılacağına etimad və inamla yanaşmalıdırlar.

Ekspert: Bu, müvəqqəti təzahürdür

"Turan.az"da isə "Ekspert: Səmərəsiz inşaat milyardlara başa gələcək" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif 2019-cu il büdcəsində sənaye və tikinti xərclərinin 6844.7 milyon manat təşkil edəcəyini bildirərək, bunu gələn il paytaxt və regionlarda sənaye və tikinti sahələrinin genişlənəcəyinin göstəricisi adlandırır.

Müəllif vurğulayır ki, artıq bir neçə 10 ildir ki, Bakıda tikinti işləri gedir, amma hələ də paytaxtın Baş planının olmadığını bildirir.

Müəllif xatırladır ki, Baş Planın hazırlanması üçün Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinə dörd milyon manat ayrılıb, 6 ay vaxt keçir, amma hələ də Baş Plandan xəbər-ətər yoxdur.

İqtisadçı Natiq Cəfərli isə "Turan"a bildirir ki, Azərbaycan büdcəsi hər il əsasən neftlə bağlı əməliyyatlardan alınmış vəsaitlə doldurulur: "Məmurların 5-6 il əvvəl neft qiymətləri yüksək olarkən neft kapitalının insan kapitalı ilə əvəz edilməsi və vəsaitin gələcək nəsillər üçün Neft Fondunda saxlanması zərurəti barədə bəyanatları söz olaraq qaldı".

Ekspert vurğulayır ki, daha sonra xərclər Fondun illik gəlirini üstələdi və 2019-cu ilin büdcəsində də eyni xətt görünür.

N.Cəfərli hesab edir ki, Neft Fondunun gəlirinin əsas hissəsi yenə xərclənəcək: "Büdcə vəsaitinin 50%-i Fonddan alınacaq, 15%-i də bilavasitə neftdən alınır, belə ki, bu, neft şirkətlərinin vergiləridir, büdcə vəsaitinin cəmi 35%-i qeyri-neft sektorundan alınacaq, amma dolayı yolla yenə neftlə bağlıdır. Məsələn, əksər hallarda tikinti-təmir işlərinin başlanğıc sərmayəsi neft pullarından götürülüb. Problem ondadır ki, ölkə iqtisadiyyatının neft vəsaitlərindən asılılığı çox yüksəkdir və getdikcə də artır".

Ekspert bildirir ki, gələn il yenə tikinti, evlərin və s. obyektlərin yenidən qurulması üçün böyük vəsait nəzərdə tutulub və bunu səmərəsiz adlandırıb.

N.Cəfərli vurğulayır ki, 2015-ci ildə neft kəskin ucuzlaşandan sonra ölkədə qeyri-neft sahəsinin inkişaf etdirilməsindən danışmağa başladılar, amma 2017-ci ildə neftin qiymətində nisbi artım başladıqdan sonra isə "unutdu"lar: "Elə həmin ildən tikinti-təmir işlərinə xərclər artırılıb, 2018-ci ildə xərclər təxminən 5 mlrd. manat təşkil edib, gələn il isə bu rəqəm 7 mlrd.-a çatacaq".

N.Cəfərliyə görə, hakimiyyət bununla iqtisadiyyatı canlandırmağa çalışır, çünki tikinti sektoru az maaşla olsa da, ən çox iş yeri yaradan sahədir və bu yolla hakimiyyət sosial gərginliyi azaltmağa, yeni iş yerləri açmağa və yeni iqtisadi inkişaf dalğası yaratmağa çalışır.

Ekspert deyir ki, bu 2003-2008-ci və 2009-2014-cü illərin köhnə modelinə qayıtmaqdır, yeganə fərq budur ki, o zaman hakimiyyət meqa layihələrə daha çox vəsait ayırırdı, indi isə vəsait kiçik, amma çoxsaylı layihələrə ayrılır.

N.Cəfərli hesab edir ki, bütün bu səylər sıfıra bərabər olacaq, çünki bu, əlavə fayda verməyən müvəqqəti təzahürdür, təmir-tikinti işləri və investisiya layihələri yalnız müvəqqəti iş yerləri yaradır.