Media-icmal

"Azəri-Çıraq-Günəşli" (AÇG) enerji yataqlarının işlənməsinin yeni mərhələsi, Xıdırlı kəndində qaz olmaması, avtomobil istehsalı ətrafında müzakirələr, ölkə gündəminə baxış və s. məsələlər bugünkü (29 aprel, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

AÇG yataqlarının işlənməsinin növbəti mərhələsi

"Azərbaycan" qəzeti "Azəri-Çıraq-Günəşli" yataqlarının işlənməsinin növbəti mərhələsi başlayır" sərlövhəli məqalədə bu yataqlarda görülən işləri

(http://www.azerbaijan-news.az/view-166827/A%C3%87G-yataqlar%C4%B1n%C4%B1n-i%C5%9Fl%C9%99nm%C9%99sinin-n%C3%B6vb%C9%99ti-m%C9%99rh%C9%99l%C9%99si-ba%C5%9Flay%C4%B1r) dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, "Azəri-Çıraq-Günəşli" (AÇG) yataqlarının işlənməsinin növbəti mərhələsi "Azəri-Mərkəzi-Şərqi" layihəsi təsdiqlənib. "AÇG-nin işlənməsi üzrə Rəhbər Komitə tərəfindən təsdiq olunmuş 6 milyard dollarlıq bu layihəyə yeni dəniz platforması və gündə 100 min barel neft hasilatı təmin edəcək qurğular daxildir. Platformanın istismar müddəti ərzində 300 milyon barel neftin çıxarılması proqnozlaşdırılır. İlk hasilata 2023-cü ildə başlaması gözlənilir".

Onun fikrincə, bu 2017-ci ildə AÇG üzrə hasilatın pay bölgüsü sazişinin (HPBS) 2049-cu ilin axırına qədər uzadılmasından sonra ilk böyük investisiya qərarıdır.

Müəllifin deməsinə görə, layihə üzrə tikinti işlərinə bu il başlanılması, 2022-ci ilin ortalarına qədər davam etməsi, tikinti prosesinə yerli işçi qüvvəsinin, o cümlədən inşaat işlərinin ən qızğın dövründə işə 8 min nəfərin cəlb olunması nəzərdə tutulur.

Məqalə müəllifi bu layihənin ölkənin iqtisadi həyatında yeri ilə SOCAR prezidenti Rövnəq Abdullayevdən sitat gətirir: "Əlimizdə olan bütün bu imkanlar yeni "Azəri-Mərkəzi-Şərqi" platformasının məhz ölkə daxilində Azərbaycan mütəxəssisləri tərəfindən tikilməsi və quraşdırılması üçün şərait yaratmışdır. AÇG çərçivəsində 3 milyard bareldən çox əlavə neftin hasil olunmasını gözləyirik. Bu strateji qərar Azərbaycanın enerji təchizatçısı kimi regional və dünya bazarlarında mövqelərinin daha da güclənməsinə təkan verəcək".

Müəlifin deməsinə görə, yeni layihə ilə bağlı AÇG-nin operatoru olan BP şirkətinin baş icraçı direktoru Bob Dadli isə bildirib: "Birgə fəaliyyətimizin ötən 25 ili ərzində uğurlu tərəfdaşlığımız Azərbaycan xalqının dünya səviyyəli aktivlərini xalq üçün böyük mənfəətə çevirmişdir. AÇG-nin gələcəyi həmin irsin üzərində qurulacaq və növbəti 25 ilin də eyni cür parlaq olmasını təmin edəcək".

Yazı müəllifi deyir ki, yeni layihə çərçivəsində dənizin təxminən 140 metr dərinliyində, mövcud "Mərkəzi Azəri" və "Şərqi Azəri" qurğuları arasında yeni 48 şaxtalı hasilat, qazma və yaşayış platforması quraşdırılacaq.

Müəllifin deməsinə görə, platformadan əldə olunacaq neftin və qazın Səngəçal terminalına qoşulan mövcud AÇG-2 ixrac kəmərinə ötürülməsi üçün yeni yataqdaxili sualtı boru xətləri də inşa ediləcək.

Müəllif deyir ki, hazırda AÇG-də 8 dəniz platforması - 6 hasilat və 2 emal, kompressiya, suvurma və kommunal məqsədli platforma fəaliyyət göstərir, hasil edilən neft və qaz Səngəçal terminalına ötürülür və yeni "Azəri-Mərkəzi-Şərqi" layihəsinin başlanğıcı məhz "əsrin müqaviləsi"nin 25-ci ildönümünə təsadüf edir.

Cəmi 5 kilometr o yanda...

"Moderator.az"da isə "Salyan rayonunun Xıdırlı kəndinə hələ də qaz çəkilməyib..." (http://www.moderator.az/news/268717.html) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif kəndə qaz çəkilməməsinin səbəblərinin sakinlərlə müzakirə edir.

Müəllifin deməsinə görə, Salyan rayonunun Xıdırlı kəndinin sakinləri hələ də qış aylarında evlərini, məktəblərini baha qiymətə aldıqları odun vasitəsilə qızdırırlar. Bu haqda kənd sakinləri məlumat veriblər. "İşıqlarımız, şükür Allaha, son illər yaxşı yanır. 4-5 il əvvəl su da çəkilib. Ancaq Xıdırlıda hələ də təbii qaz yoxdur. Ümumiyyətlə, kənddə sovet dövründə də qaz olmayıb. Qışda yanacaq sarıdan çox əziyyət çəkirik. Qış ərzində oduna 300 manatadək pul veririk. Çoxuşaqlı ailələr, körpə uşaqları olanlar isə yanacağa, azı, 400-500 manat xərcləyir, İlboyu çay, xörək üçün qaz balonu almağa da xeyli pul gedir".

Müəllifin deməsinə görə, kənd sakinləri Salyan Rayon İcra Hakimiyyətinə, rayondan seçilən deputata müraciət etsələr də hələ ki, bir nəticə yoxdur.

Həm də kənd sakinlərinin firkincə, məsələnin məsuliyyəti əsasən "Azəriqaz"ın boynundadır. "Maraqlısı odur ki, qonşu Kürsəngi kəndində, Ələt qəsəbəsində qaz var. Ən başlıcası və təəccüblüsü isə odur ki, Xıdırlıdan cəmi 5 km. məsafədə qaz quyusu, qaztəmizləmə aqreqatları var, qonşu kəndlərə də qaz oradan gedir, ancaq hansı səbəbdənsə bizim kəndə verilmir... ", sakinlər bildirirlər.

Müəllif vurğulayır ki, rayon mərkəzindən 45 km. məsafədə yerləşən, 3500-ə yaxın əhalisi olan Xıdırlı kəndinin sovet dövründən bəri problemləri çox olub.

Yazı müəllifi sakinlərə istinadən vurğulayır ki, müstəqillik illərində kəndin su sistemi də sıradan çıxıb, yalnız 2013-cü ildə Xıdırlıya yeni su kəməri çəkilib.

Sonda isə oxuyuruq: "Ümid edirik ki, müvafiq hökumət qurumları Xıdırlı kəndinin problemləri ilə daha yaxından maraqlanacaq və bu kənd də tezliklə mavi yanacaqla təmin olunacaq".

Üçqat ziyan olan "avtomobil sevdası"-iddia

"Yeni Sabah.az"da isə Azərbaycanda maşın istehsalı multfilmdir" sərlövhəli (https://yenisabah.az/xeber-azerbaycanda-masin-istehsali-multfilmdir) məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanda avtomobil istehsalı və onun nəticələrini iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə müzakirə edir.

"Azərbaycan hökuməti ölkədə avtomobil yığmaq sevdasına düşəndə dəfələrlə xəbərdarlıq etmişdik ki, bu addım ölkədən valyuta çıxışını ciddi artıracaq, büdcəyə üç qat ziyan vuracaq". Bunu iqtisadçı eskpert N.Cəfərli "Yeni Sabah"a açıqlamasında bildirib.

N.Cəfərli avtomobil istehsalı adı ilə ölkəyə vurulan ziyan barədə isə deyir: "Əvvəlcə büdcədən pul ayırıb maşınyığan sex tikərək adını zavod qoydular. Sonra yığılan avromobilləri büdcədən pul ayıraraq dövlət qurumlarına aldılar. Daha sonra isə zavoda daxil olan büdcə puluna dollar alıb İrana verdilər".

İqtisadçı rəsmi məlumatlara istinadən bildirir ki, bu ilin yanvar-mart ayları ərzində Azərbaycanın İranla ticarət dövriyyəsinin həcmi 230,637 mln. dollar təşkil edib: "Bu, ötən ilin yanvar-mart ayları ilə müqayisədə 162,235 mln. dollar və ya 3,4 dəfə çoxdur. Azərbaycanın İranla ticarət dövriyyəsindəkı həcmin 11,007 mln. dolları ixracın, 219,631 mln. dolları isə idxalın payına düşüb. Nəticədə cənub qonşumuzla ticarət dövriyyəsində 208,624 mln. dollar mənfi saldo yaranıb ki, bu da daha əvvəlki ilin ilk rübü ilə müqayisədə 152,404 mln. dollar və ya 3,7 dəfə çoxdur".

Ekspert iddia edir ki, ancaq təkərinin havası yerli olan Neftçala avtomobilləri ölkədən, daha döğrusu dövlət büdcəsindən (maşınların alıcısı hökumət qurumlarıdır) təqribən 250 mln. manatı alıb, dollara çevirərək İrana verib.

"Bunların maşın "istehsalı" da multfilmdir, ixracları da - 3 aya İrana cəmi 11 mln dollarlıq, yəni, aya 3,6 mln. dollar mal satılıb", - ekspert bu sahədəki ticari əlaqələrin Azərbaycan üçün xeyirli yox, ziyanlı oldğunu belə ifadə edir.

İslahatlara mane olan qüvvələr var?

"Azpolitika.info"da isə "Artıq gecdir, saziş yaxınlarda imzalanacaq

(azpolitika.info/?p=510530) sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir.

Müəllif ölkə gündəmini Milli Məclisin İqtisadiyyat, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü, deputat Vahid Əhmədovla dəyərləndirir.

V.Əhmədov öncə Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında imzalanması gözlənilən sazişin ölkəyə əhəmiyyətindən, inkişafa səbəb olacağından danışır,

V.Əhmədov iddia edir ki, bu sazişin imzalanmasına mane olan qüvvələr var və bu qüvvələrin arasında Ermənistan və Rusiyanın adlarını çəkir: "Əlbəttə, istər Rusiya olsun, istər Ermənistan, istərsə də inkişaf etməyimizi istəməyən digər ölkələr olsun. Onlar istəməz ki, Avropa İttifaqı ilə normal əlaqələrimiz olsun, ərazi bütövlüyümüz məlum sazişdə öz əksini tapsın. Çünki rıçaq kimi bu məqamlardan istifadə edirlər. Ancaq hesab edirəm ki, artıq gecdir, cənab Məmmədyarovun (xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov nəzərdə tutulur-red.) dediyi kimi, sazişin 90 faizi uzlaşdırılıb, digər 10 faizi də razılaşdırılacaq".

Ölkə daxilində islahatlar barədə danışan deputat iddia edir ki, buna da mane olmaq istəyən maraqlı qüvvələr var: "Elə qüvvələr var ki, onlar vəzifələrini itirmək istəmir, maraq dairələrindən nələrinsə çıxmasını arzu etmirlər".

V.Əhmədov vurğulayır ki, mane olmağa çalışan qüvvələr başa düşməlidir ki, bu, artıq hərəkatdır və onun qarşısını almaq mümkün deyil.

Komitə üzvü parlamentdə də islahatların gedəcəyini gözlədiyini deyərək, 2020-ci il Milli Məclis seçkilərindən sonra islahatların başlaya, müəyyən dəyişikliklərin ola biləcəyini söyləyir.

V.Əhmədov hesab edir ki, hazırda parlament normal fəaliyyət göstərir, fikirlərini azad ifadə edə bilirlər, dövlət və xalqın mənafeyi parlamentdə müdafiə olunur. "Bəzən söz-söhbətlər gəzir ki, yeni parlament seçkiləri ola bilər. Açığı, buna ehtiyac görmürəm. Vaxtı gələndə, yəni, 2020-ci ildə parlament seçkiləri keçiriləcək".

Deputat vaxtından əvvəl parlament seçkilərinin keçirilməsi üçün hər hansı zərurətin olmadığını vurğulayır.

İçərişəhərdə Qala divarları ilə bağlı məlumatlara toxunan deputat deyir ki, Qala divarlarına bitişik hər hansı bir obyekt tikintisindən söhbət gedə bilməz. "İçərişəhərdə müəyyən iaşə obyektləri ola bilər və bu, normaldır. Amma Qala divarlarına toxunmaq olmaz. Qala divarları bizim tariximizdir və onu qoruyub saxlamaq da bizim vəzifəmizdir",- V.Əhmədov mövqeyini belə ifadə edib.