Media-icmal 21.04.20

“Azərbaycan” qəzeti “Prezidentdən xalqa növbəti möhtəşəm dəstək” sərlövhəli məqalədə koronavirus pandemiyasına və onun təsirlərinə qarşı mübarizəni dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, bu virusa qarşı qabaqlayıcı tədbirlər alan dövlətlərdə müsbət dinamika özünü göstərir və Azərbaycan da belə dövlətlərdən biridir.

“Ölkədə artıq koronavirusdan sağalanların sayının yoluxanların sayından çox olması onu göstərir ki, görülən qabaqlayıcı tədbirlər effektiv nəticələrini verir. Ancaq buna baxmayaraq, hökumət daha müsbət dinamikanın əldə edilməsi üçün aprelin 20-dək elan edilən karantin rejiminin müddətini daha 2 həftə uzatdı”, deyə müəllif bu sahədə ümumi vəziyyəti nəzərə çatdırır.

Daha sonra müəllif qeyd edir ki, karantin dövründə işsiz qalan insanların sosial durumunun yaxşılaşdırılması, muzdla işləyənlərin əməkhaqlarının dövlət tərəfindən ödənilməsi həyata keçirildi və maliyyə tutumu 2,5 milyard manat olan bu sosial dəstək proqramı hazırlandı.

Müəllif deyir ki, pandemiyadan ən çox zərər çəkən sahələrdə işləyən insanların əməkhaqlarının əhəmiyyətli hissəsi dövlət tərəfindən qarşılandı, bu kateqoriyaya 300 min nəfərdən çox vətəndaş aid idi.

Müəllif əlavə edir ki, 300 minə yaxın mikrosahibkarın da maliyyə vəziyyətinin təmin edilməsi üçün dövlət böyük maliyyə vəsaiti ayırdı.

Yazı müəllifinin sözlərinə görə, pandemiyanın bilavasitə təsir etdiyi fəaliyyət sahələri üzrə vergi ödəyicilərinə, mikrosahibkarlıq subyektlərinə, eləcə də bütün sahibkarlıq subyektlərinə vergi güzəştləri nəzərdə tutulur.

Müəllifə görə, bu sırada dövlət işsiz vətəndaşların sosial müdafiəsini də nəzərə alaraq, 600 min vətəndaşa aprel-may ayları olmaqla bu kateqoiya şəxslərin hər birinə 190 manat birdəfəlik müavinət ödəyəcək.  

“Yeni Sabah.az”da dərc olunan “Azərbaycanda qida böhranı gözlənilmir” sərlövhəli məqalədə müəllif ölkədə ərzaq sahəsindəki vəziyyəti iqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli ilə dəyərləndirir.  

Müəllif öncə koronavirus pandemiyası fonunda dünya iqtisadiyyatında ciddi durğunluq yarandığını, qida sektorunda problemlərin olması ilə bağlı xəbərdarlıq olunduğunu bildirir.  

Müəllif əlavə edir ki, bir sıra ölkələr artıq taxıl, qarğıdalı və düyü kimi məhsulların daxili tələbatdakı rolunu əsas gətirərək ixracı dayandırıb, bu isə idxal ölkələrində qida çatışmazlığı yarada bilər. 

Ekspertin sözlərinə görə, ərzaq idxalçısı olan ölkələr var ki, belə risk gözləməlidirlər, Azərbaycan da buna hazır olmalıdır.

İqtisadçının sözlərinə görə,  Azərbaycan ərzaq buğdasının 40 faizindən çoxunu idxal edir, bəzən də yerli tələbatın 45 faizi idxal edilir: “Çox təəssüf ki, Azərbaycanda statistika reallığa söykənmədiyindən bunu tam dəqiqləşdirə bilmirik, bəlkə də həcm daha çoxdur. Digər ərzaq məhsulları da Azərbaycanda idxal edilir. Bu idxalda problemin yaşanması ölkə daxilində ərzaq qıtlığının yaranmasına şərait yarada bilər. Amma hazırda belə bir problem yoxdur”. 

A.Nəsirli bildirib ki, ölkənin bir neçə aylıq taxıl ehtiyatı var. Əsasən, taxıl ehtiyatını qeyd etmək istəyirəm, çünki taxıl strateji məhsuldur.

Ekspertə görə, payızadək Azərbaycanda ciddi problemlər yaranmayacaq, amma bu ilin payızında bəzi ərzaq mallarına tələbat arta bilər ki, bu da qiymət bahalanmasına səbəb ola bilər.

Onun fikrincə, ilk növbədə  ölkə iqtisadiyyatının idxaldan asılılığı azaldılmalıdır ki, bu cür problemlər yarananda daxili iqtisadiyyatımızda problemlər yaranmasın, odur ki, yerli tələbatın ödənilməsində yerli istehsalın xüsusi çəkisinin artırılması strateji əhəmiyyət daşıyır.

“Azadlıqinfo.az”da isə “Neft qiyməti hara qədər ucuzlaşa bilər?” sərlövhəli məqalədə müəllif neft bazarındakı vəziyyət və Azərbaycana mümkün təsirləri barədə iqtisadçı-ekspert Məhəmməd Talıblı ilə söhbətləşir.

Müəllif öncə ona diqqət çəkir ki, yuxarı neft qiymətləri uzun müddət avtoritar rejimləri gücləndirib, üstəlik belə hökumətlər neft bazarındakı yüksək qiymətləri bazarın gerçəkliyi yox, iqtisadi idarəçiliklərinin uğuru kimi cəmiyyətə sırımağa çalışıblar: “Amma bir balaca neft qiymətlərindəki enişlər zəif iqtisadi konstruksiyaya malik ölkələrdə xarici şoklar yaşatdı”.

Ekpert deyir ki, hazırda neftin bir bareli 21 dollardır, bu qiymət sonuncu dəfə 2001-ci ildə özünü göstərib, amma 2011-ci ildə bareli 104 dollar olan bahalı neft bazarı artıq yoxdur.

Ekspertin sözlərinə görə, dünyada neftə tələb 75 milyon barelə qədər enib, yəni 25 faiz aşağı düşüb və bu ara neftə tələb 25 faiz enibsə, o zaman neft qiymətlərinin 50 faizdən çox enməsi sualı meydana çıxır.

İqtisadçıya görə, neft bazarının əsas oyunçusu olan OPEK üzvlərinin görüşlərində yaranan fikir ayrılıqları da neft qiymətlərinə izsiz keçmir.

Ekspert deyir ki, OPEK-in neft hasilatını azaltmaq yolu ilə belə qiyməti qaldıra bilməyəcək, üstəlik neft hasilatını bundan artıq azaltmaq da mümkün deyil. Neftin qiymətinin yüksəlişi hasilatı azaltmaqla yox, istehlakı artıqmaqla mümkün ola bilər. Ona görə də ən azı yaxın 6 ayda neft qiymətləri üçün artım gözləmək çətin olacaq, biz aşağı qiymətli neft iqtisadiyyatına hazır olmalıyıq.

“Azpolitika.info”da isə “Neft Fondu üçün dilemma: ehtiyatları qoruyaq, yoxsa xərcləyək?” sərlövhəli məqalədə müəllif bəhs olunan mövzu ilə bağlı deputat Vahid Əhmədovla danışır.

Müəllifin sözlərinə görə, mövzunun aktuallaığı onunla bağlıdır ki, Dövlət Neft Fondunun aprelin 16-da yaydığı açıqlamaya görə qurumun aktivləri ilin əvvəlindən 2 milyard dollar azalaraq 41 milyard 349 milyon dollara bərabər olub.

Müəllif hesab edir ki, neft bazarındakı hazırkı durum Fondun ehtiyatları ilə bağlı suallar yaradır, neft bahalaşmasa ehtiyatların sürətlə xərclənəcəyi təhlükəsi var.

Deputat Vahid Əhmədova görə, vəziyyətdən çıxmaq üçün xüsusi karantin rejimi tədricən müəyyən qədər yumşalmalı, bir sıra müəssisələrin fəaliyyətinə icazə verilməlidir.

V.Əhmədov əlavə edir ki, karantin başladıqdan sonra iqtisadiyyatda enmələr var, neftin qiyməti aşağıdır, kiçik və orta sahibkarların fəaliyyətinə icazə verilməli, şəhərlərə gələn məhsulların bazarlara çıxmasına şərait yaradılmalıdır.

Deputata görə, ümummilli məsələ üçün ehtiyatlardan xərcləmək olar, amma hamısını yox, odur ki, bəzi yumşalmalara gedilməli, bəzi müəssisələr işə salınmalıdır.