Media-icmal 22.01.20

Çaylarda suyun səviyyəsinin azalması, banklarn real sektoru maliyyələşdirə bilməməsinin səbəbləri, kirayə mənzillərin qiymətləri ətrafında müzakirələr və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Çaylarda sululuğun səviyyəsi

“Azərbaycan” qəzetində isə “Respublika çaylarında suyun səviyyəsi azalıb” sərlövhəli məqalədə Azərbaycan çaylarında suların səviyyəsi dəyərləndirilir.

Müəllif  Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Departamentinə istinadən deyir ki, hazırda Böyük Qafqazın Quba-Xaçmaz bölgəsindən axan Vəlvələçay çayında sululuq ongünlük normadan çox olmaqla normanın 120, Kiçik Qafqazın ərazisindən axan Kürəkçay və Zəyəmçayda sululuq ongünlük normadan çox olmaqla normanın 160, Lənkəran-Astara bölgəsindən axan Lənkərançay, Vəşərüçay və Viləşçayda isə sululuq ongünlük normadan çox olmaqla normanın 120-200 faizini təşkil edir.

Bununla yanaşı müəllif vurğulayır ki, yanvarın 21-də Kür çayının Qıraqkəsəmən məntəqəsində suyun səviyyəsində 7 santimetr azalma müşahidə olunub. “Hazırda məntəqədə su sərfi saniyədə 100 kubmetr təşkil edir ki, bu da ongünlük normadan az olmaqla onun 64 faizinə bərabərdir”, - bildiriblər.

Müəllif əlavə edir ki, bununla yanaşı Qanıx çayının Əyriçay məntəqəsində suyun səviyyəsində 1 santimetr azalma qeydə alınıb.

Müəllifin deməsinə görə, hazırda məntəqədə su sərfi saniyədə 27 kubmetrə bərabərdir, bu da ongünlük normadan az olmaqla normanın 40 faizini təşkil edir.

Yazı müəllifinin deməsinə görə, azalma bununla bitmir, belə ki, Araz çayının Qıvraq məntəqəsində suyun səviyyəsində 2 santimetr azalma müşahidə olunub.

Müəllifə görə, hazırda məntəqədə su sərfi saniyədə 106 kubmetr təşkil edir ki, bu da ongünlük normaya yaxın olmaqla normanın 76 faizinə bərabərdir.

Müəllif əlavə edir ki, Kür çayının aşağı axınında suyun səviyyəsində azalma qeydə alınıb. Belə ki, suyun səviyyəsi Kür çayının Surra məntəqəsində 2 santimetr azalaraq 407, Şirvan məntəqəsində 6 santimetr azalaraq 233, Bankədə 3 santimetr azalaraq 180, Salyan məntəqəsində isə dəyişməyərək 182 santimetr olub.

Məqalə müəllifi deyir ki, Araz çayının Novruzlu məntəqəsində isə suyun səviyyəsi 1 santimetr azalaraq 139 santimetr təşkil edib.

Banklar real sektoru maliyyələşdirə bilmir?

“Oxu.az” saytında isə “Bankların real sektoru maliyyələşdirməsi üçün nə etməli?” sərlövhəli məqalə oxumaq olar, Sayt bankların real sektoru maliyyələşdirilməsi sahəsində iqtisadçı-ekspert Pərviz Heydərovun düşüncələrinə yer verib.

P.Heydərov yada salır ki, bu yaxında prezident İlham Əliyevin yanında keçirilən 2019-cu ilin yekunlarına dair müşavirədə Mərkəzi Bankın (AMB) sədri Elman Rüstəmov bildirib ki, 2018-ci ildən ölkədə ümumi pul siyasətinin  yumşaldılması siyasəti yürüdülür.

Ekspert deyir ki, uçot dərəcəsinin tədricən endirilməsi 2019-cu ildə də davam etdirilib və  faiz dərəcələri aşağı salınıb, hazırda sözügedən göstərici 7,5 faizdir, 2015-2016-cı illərdə 15 faizə qaldırılmışdı. Yəni, iki dəfə bundan yüksək səviyyədə idi.

AMB sədri əlavə edib ki, son iki il ərzində xüsusən biznes kreditləri üzrə dərəcələr də 5 faiz (16 faizdən 11-ə) endirilib. 

Bundan irəli gələrək müəllif deyir ki, bu zaman real sektorun banklar tərəfindən niyə maliyyələşdirilməməsi önə çıxır.

P.Heydərov həm də yada salır ki, dövlət başçısı İlham Əliyev 2019-cu ilin oktyabrında müşavirədə də bank sektorunun iqtisadiyyatın artımına, real sektorun inkişafına kömək göstərmədiyini, son illər istehlak kreditlərinin artmasını da  vurğulamışdı.  “…İndi də mənə məlumat verilir ki, yenə də bu meyllər artır, iqtisadiyyatın real sektoruna yox, yenə də istehlaka, yəni istehlak mallarının alınmasına kreditlər verilir. Əgər bu, davam edərsə, yenə də bir neçə ildən sonra xoşagəlməz problemlərlə üzləşə bilərik”, -  prezident bildirib. 

Müəllifin deməsinə görə, kreditləşmə keçən il artıb (16 faiz), o cümlədən, biznes kreditlərinin verilməsi genişlənib, təsərrüfat subyektlərinə ötən il verilən kreditlər 11 faiz yüksəlib ki, istehlak kreditləri, yəni əhaliyə verilən kreditlər üzrə isə 20 faizdən çox olub.

İqtisadçıya görə, keçən il dövriyyədə olan pul kütləsinin həcmi 24 faizdən çox artaraq banklara 2 milyard manatdan çox vəsait verilib, amma bu fonda qeyd olunan rəqəmlər qaneedici sayılmaz. P.Heydərov ölkəyə kifayət qədət pul kütləsinin daxil olmasına baxmayaraq, təsərrüfat subyektlərinə verilən kreditlərin cəmi 11 faiz artımasının aydın olmadığını bildirir.

Müəllifə görə, səbəb heç də yeni deyil, belə ki, uçot dərəcəsinin aşağı salınması bütövlükdə banklar üzrə ümumi faiz dərəcələriylə uzlaşmır, yəni son iki ildə uçot dərəcəsi iki dəfə aşağı salınır, amma kredit faizi 16 faizdən 11 faizə olmaqla cəmi 5 faiz enir.

İqtisadçıya görə, bunlar qaneedici rəqəmlər deyil, yəni, bütün bunlar bank sektorunun iqtisadiyyatın real sektorunu dəstəkləməsi üçün faktiki zəif göstəricilər hesab edilir, üstəlik istehlak kreditlərinin sürətlə artması təhlükəli tendensiya ola bilər.

Ekspert deyir k, ən vacib məsələ uçot dərəcəsini endirdikcə özəl banklar tərəfindən verilən kreditlər üzrə də faiz dərəcələrinin dərhal və daha yüksək həddə və hətta güzəştli kreditlərin səviyyəsinə qədər enməsidir və bu uzlaşmaya mütləq, nail olmaq gərəkir. 

Kirayə mənzillər: sosial, yoxsa biznes layihəsi?

“Marja.az”da isə diqqəti “Kirayə mənzillər sosial yox, biznes layihəsidir” – narazılıq” sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif  sonrası alınma ilə mənzillərin satışa çıxarılması barədə (kirayə mənzillər) V çağırış Milli Məclisin deputatı Vahid Əhmədovla söhbətləşir.

V.Əhmədov isə şərtlərin əlverişsiz olduğunu dilə gətirib: “Həqiqətən də qiymətlər aztəminatlı, evsiz əhali üçün əlçatan deyil. İlkin ödəniş üçün 7 min manat çox böyük məbləğdir. Əgər bu evlər faizsiz verilirdisə, ilkin ödəniş də az olmalı idi. İndiki şərtlər daxilində sosial təminatı zəif olan insanlar kirayə mənzil sahibi ola bilməyəcəklər. Ona görə də məsələyə baxmaq lazımdır”.

  İqtisadçı Natiq Cəfərli bildirib ki, kirayə mənzillər sosial layihə olaraq təqdim edilmişdi: “Əvvəlcədən deyirdilər ki, kredit faizləri hesablanmayacaq.

Amma ilkin məlumatlar açıqlanarkən məlum oldu ki, mənzillərin satışı faizsiz elan olunsa da faizlər əvvəlcədən hesablanaraq, ümumi qiymətin üzərinə gəlinib. Ona görə də qiymətlər çox yüksəkdir”.

N.Cəfərli deyir ki, normalda kirayə şərtlərilə satışa çıxarılan mənzili nağd şəklində 3 dəfə ucuz qiymətə almaq olar, cəmi 300-dən yuxarı sayla məhdudlaşan mənzillər ciddi sosial layihəyə çevrilə bilməyəcək.

Ekspert əlavə edir ki, fors-major situasiyalarda bütün məsuliyyət və əziyyət alıcının üzərinə qoyulur, bunlar  nəzərə alındıqda kirayə mənzil layihəsi sosial layihə olmaqdan çıxır və biznes layihəsi sosial layihə adı altında cəmiyyətə sırınır.

N.Cəfərli vurğulayır ki, sosial şəbəkələrdə gedən müzakirələr də insanların narazılığını göstərir, açıqlamalarla bu layihəyə ümid edənlərin ümidləri puça çıxdı.

Ekspert birmənalı olaraq deyir ki, bu layihə sosial layihə olmaqdan çıxıb və kommersiya layihəsinə çevrilib: “Bu da onu deməyə əsas verir ki, dövlətin balansında olan, satışı birbaşa nağd şəklində həyata keçirilən mənzillərin bu şəkildə baha satılmasına qərar verilib. Sanki sosial layihə biznes layihəsinə çevrlib. Təəssüf ki, layihənin indidən uğursuz olduğunu demək mümkündür”.

İlkin açıqlanan məlumatlara görə, kirayə üsulu ilə satılacaq mənzillərin sayı 331-dir. Mənzillərin 208-i Bakı şəhəri, Nizami rayonu, M.Abbasov küçəsində (“Neftçilər” və “Qara Qarayev” metro stansiyalarının yaxınlığında), 40-ı Bakı şəhəri, Xətai rayonu, Gəncə prospektində, 58-i Abşeron rayonu, Xırdalan şəhəri 21-ci məhəllədə, 25-i Sumqayıtda yerləşir.