Media- icmal 22.11.19

Azərbaycanda islahatların dərinləşməsi, iqtisadçıdan müştəri-bank münasibətlərində qanunvericiliyə dəyişiklik çağırışları, elektrik istehlakçılarının qış qayğıları və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

Dərinləşən islahatlar

“Azərbaycan” qəzeti “İqtisadi sabitləşmə və dərin islahatlardan sürətli inkişaf dövrünə” sərlövəhli məqalədə ölkədə islahatların səbəbləri və mahiyyətini dəyərləndirir.

“İqtisadiyyatımızın yeni inkişaf strategiyası üzərində işləyirik, bu proses başlanmışdır. Bu prosesə qabaqcıl beynəlxalq mütəxəssislər, alimlər cəlb ediləcək ki, yeni inkişaf strategiyamız uğurlu olsun və gözəl nəticələrə gətirib çıxarsın. Bu günə qədər görülmüş işlər bunun üçün gözəl zəmin yaratdı”, deyə müəllif yazıya dövlət başçısı İlham Əliyevdən sitatla başlayır.

Müəllif deyir ki, dövlət başçısı bu il hələ ilk rübün sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasda qarşıdakı dövr üçün islahatların idarəetmə sahəsində aparılmasına böyük ehtiyac olduğunu vurğuladı.

Müəllifə görə, 2019-cu ildən başlayan islahatların əsas hədəfi Azərbaycanı müasir və gələcəkdə inkişaf etmiş ölkəyə çevirmək, mövcud olan nöqsanları aradan qaldırmaq, vətəndaşları narahat edən problemləri tamamilə gündəlikdən çıxarmaq, daha güclü, qüdrətli dövlət qurmaqdır.

Yazı müəllifi hesab edir ki, bu il başlanan, iqtisadi, sosial və aqrar sahələrdə aparılan islahatlar Azərbaycana əlavə maliyyə resursları gətirdi, bu resurslar sosial islahatlar üçün real zəmin yaratdı.

“Təkcə bu il 4 milyon 200 mindən çox insan sosial paketlə əhatə olundu, minimum əməkhaqqı, minimum pensiya əhəmiyyətli dərəcədə artdı. Minimum əməkhaqqı təxminən 2 dəfə, minimum pensiya 70 faizdən çox, müavinətlər 2 dəfə çoxaldı. Bu il orta əməkhaqqı 35 faiz yüksəldi”, deyə müəllif nəticələri təqdim edir.

Müəllif özü isə əlavə edir ki, son 16 il ərzində ölkə iqtisadiyyatı 3 dəfədən çox artıb, yoxsulluq təxminən 50 faizdən 5 faizə düşüb, bu ilin 9 ayında qeyri-neft sənayesi 15 faizdən, kənd təsərrüfatı 7 faizdən çox artıb.

Müəllifə görə, islahatın bu mərhələsi struktur dəyişikliklərilə yanaşı, kadr islahatlarını da şərt kimi irəli sürür, Azərbaycanda siyasi və iqtisadi islahatlar vəhdət təşkil edir, kadr islahatları da ümumi islahatların tərkib hissəsidir.

Müəllifə görə, kadr islahatlarının məqsədlərindən biri də gənclərə daha geniş imkanlar yaradaraq, həm təcrübə toplamaları, həm də gələcəkdə öz işləri ilə ümumi işə töhfə verə bilmələridir.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: “Göründüyü kimi, cənab İlham Əliyevin yeni inkişaf konsepsiyası əsasında böyük uğurlar qazanan Azərbaycan tarixinin ən qüdrətli dövrünü yaşayır. İslahatlar davam edir, infrastruktur layihələri icra olunur. Bununla həm xalqın rifah halı yaxşılaşır, həm də Azərbaycanın beynəlxalq miqyasda nüfuzu yüksəlir”.

Bank qanunvericiliyinin dəyişdirilməsi çağırışı - ekspert

“Redaktor.az”da isə “Banklar niyə müştərini "yükləyir"? -Vətəndaşı qorumayan qanun dəyişməlidir” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bağlanmış banklarda öhdəliyi olan Azərbaycan vətəndaşlarının  hüquqlarının tam qorunması üçün qanunvericiliyə dəyişiklik edilməsi zərurəti haqda iqtisadçı alim, “İqtisadi və Sosial İnkişaf” Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramovla söhbətləşir.

V.Bayramov hesab edir ki, müflisləşmiş banklar ilə bağlı vətəndaşları narahat edən məsələlərdən biri də əmanət və kredit öhdəliklərinə fərqli yanaşmanın tətbiq olunmasıdır:

“Son aylar bu məsələ ilə bağlı İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinə (CESD) müraciətlər daha çox qorunmayan əmanətlərin kredit öhdəlikləri ilə əvəzlənə bilməsi ilə əlaqədardır. Bəzi vətəndaşların müflisləşən bankların birində 10 522 dollar əmanəti, 13 800 manat isə kredit öhədliyi olub, hər iki öhdəlik eyni bankda olub.

Kredit götürülən zaman əmanət məbləği nəzərə alınaraq borclanma rəsmiləşib, bank müflis olub. Əmanət qorunmayan olduğundan geri qaytarılmır, əksinə, kreditə faizlər hesablanmaqda davam edir. Vətəndaş öz əmanətini ala bilmir, amma ondan kredit ödəmək tələb olunur”.

V.Bayramov deyir ki, müflisləşmiş bank rəhbərliyi vətəndaşın əmanətini rahatca və əksər hallarda şəffaf olmayan şəkildə xərcləsə də, onu qaytarmağa məsul deyil, amma vətəndaş öz vacib xərclərini ödəmək üçün kredit götürsə də, onu əmanəti ilə əvəz edə bilmir.

Ekspertin fikrincə, bu, vətəndaşın pulunu xəcləyən müflisləşmiş bank rəhbərliyinin heç bir məsuliyyətinin olmaması deməkdir, amma vətəndaş kredit öhdəliyindən azad olunmur: “Bu da birbaşa qanunvericilikdəki boşluqla bağlıdır. Vətəndaşın pulunu xərcləyən bank hər hansı öhdəlik daşımırsa, bu halda vətəndaş ona borclu olan banka niyə pul qaytarmalıdır? Halbuki, qanunvericilik təkmilləşdirilməli və hər iki öhdəliyin müqayisə edilərək əvəzlənməsinə imkan verməlidir. Mövcud qanunvericilik müflis olan banklarda vətəndaşdan daha çox bank rəhbərlərinin maraqalarını müdafiə etdiyindən, onun dəyişdirilməsinə ehtyac var. Təklif edirik ki, fiziki şəxslərin öhədlikləri və eləcə də ona olan öhdəliklərin əvəzlənməsinə imkan yaradılsın. Belə ki, bank müflis olan zaman vətəndaşın bankda 17 877 min manat əmanəti olubsa və banka kredit borcu 13 800 manat olubsa, o zaman kredit xətti bağlanmalı və vətəndaşa 4087 manat ödəməyə imkan verən qanunverici dəyişiklik həyata keçirilməlidir. Eyni zamanda, bu əvəzləmələr banklar üzrə deyil, fiziki şəxslər üzrə aparılmalıdır. Belə ki, vətəndaşın bir müflis olan bankda əmanəti, digərində kredit öhdəliyi varsa, onların da əvəzlənməsinə imkan yaradılmalıdır”.

Elektrik limitinə yenidən baxmaq olar - deputat       

“Modern.az”da isə “Deputat hökuməti işıq limitinə yenidən baxmağa çağırdı: “Buna əsaslar var!” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif əhaliyə verilən elektrik limitinə təkrar baxılması ilə bağlı deputat Fəzail Ağamalı ilə söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, payız-qış mövsümlərində əhalinin elektrik enerjisinə artan tələbatı həm də ödənişlərin yüksəlməsinə səbəb olur, ona görə də əksəriyyət işıq limitinə yenidən baxılmasını zəruri sayır.

Deputat “modern.az”a bildirib ki, işıq limitinə yenidən baxılması üçün kifayət qədər iqtisadi əsaslar var: “Məsələ qaldırılanda vətəndaşların, seçicilərin mənə ünvanlanmış müraciətlərinə əsaslanmışdım. Doğrudur, etirazlardan sonra qazın limitinə baxıldı, amma işıq limitinə yox. Tarif Şurası addım atdı, amma hesab edirəm ki, bu, yetərli deyil. İşıq limitinə baxılmasını aktual hesab edirəm”. 

Deputat deyir ki, bu baxışlar üçün əsaslar var, İqtisadiyyat Nazirliyi əhalinin sosial rifahı naminə bu məsələyə də diqqətlə yanaşaraq limitə yenidən baxılması ilə bağlı addımlar atacaq: “Bu limit tamamilə ləğv, yaxud başqa bir şəkildə icra edilə bilər. Qaz və işıq istehsal dəyərindən baha satılır: Araşdırmalarımda gəldiyim nəticə belədir ki, qazın və işığın istehsalının maya dəyəri 3-3,5 qəpik civarındadır. Maya dəyərilə satış arasında xeyli fərq var. Bu üzdən də tariflərə yenidən baxılması zəruridir”.

Müəllif deyir ki, “Azərişıq” ASC-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Tanrıverdi Mustafayev isə “modern.az”a bildirib ki, işıq limitnə yenidən baxılması təmsil etdiyi qurumun səlahiyyətində olan məsələ deyil: “Biz icraçı qurumuq. Qanun-qayda nəyi diqtə edirsə, biz də onu icra edirik. Tarifləri Tarif Şurası müəyyən edir. Tərəfimizdən işıq limitinə baxılması üçün müraciət edilməyib, buna səlahiyyətimiz də yoxdur”.

Xatırladaq ki, qaz və işıqla bağlı limit 2016-cı ildən tətbiq edilib. Aylıq elektrik enerjisi istehlakı 300 kilovat-saatadək olan istehlakçılar üçün ödəniş 7 qəpik, aylıq istehlak həcminin 300 kilovat-saatdan çox olan hissəsi üçün isə 11 qəpik müəyyənləşdirilib.

Eləcə də, təbii qazın pərakəndə satış tarifi əhali üzrə illik istehlak həcmi 2200 kubmetrədək olan istehlakçılar üçün 10 qəpik, illik istehlak həcminin 2200 kubmetrdən çox olan hissəsi üçün isə 20 qəpik müəyyən olunub.