Media-icmal 23.06.2016

Ölkənin investisiya üçün cəlbedici olması, ölkədə cinayətkarlığın artması səbəbləri, Aİ ilə imzalanması gözlənilən sazişə münasibət bugünkü medianın mövzusudur.

İnvestisiya cəlbediciliyi fəlsəfəsi

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycan investisiyalar üçün çox cəlbedici ölkədir” sərlövhəli məqalə ilə sərmayə sahiblərini ölkəyə investisiya yatırmağa inandırmağa çalışır.

Müəllif investorlara ölkədə hər hansı problemin olmadığını bəyan edir və ölkədə davamlı inkişafın təmin olunduğunu vurğulayır. “Cənab İlham Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi altında ölkədə işsizlik probleminin həlli, yeni sosial infrastruktur obyektlərinin - təhsil, mədəniyyət, səhiyyə, rabitə müəssisələrinin qısa müddət ərzində tikilərək istifadəyə verilməsi, yeni yolların, su, qaz, elektrik, rabitə xətlərinin çəkilişi son nəticədə Azərbaycan vətəndaşının mədəni-intellektual səviyyəsinin yüksəlişinə, mənəvi-əxlaqi dəyərlərin cəmiyyətimizdə əsas meyara çevrilməsinə xidmət edir”.

Müəllif ölkədə korrupsiyaya qarşı da mübarizə getdiyini  bildirərək “ASAN-xidmət”-i bu sahədə Azərbaycanın brendi kimi dəyərləndirir.

Müəllifə görə, yeridilən siyasət davamlı inkişafın təminatıdır. “Dünyada maliyyə və iqtisadi böhranın yeni mərhələyə keçdiyi bir şəraitdə Azərbaycanda sistemli və düzgün koordinasiya olunmuş preventiv tədbirlər nəticəsində bütün makroiqtisadi parametrlər üzrə inkişaf təmin edilib”.

Müəllif bu ilin əvvəlində azad sahibkarlıq sahəsində imzalanmış bəzi fərman və sərəncamları nümunə gətirərək bu sahədə ciddi dönüş yaradıldığı, bürokratik əngəllərin aradan götürüldüyünü deyir. Məqalədə ölkənin investisiya üçün cəlbedici olması həm də aşağıdakı arqumentlərlə əsaslandırılır: “Qlobal iqtisadiyyatda cərəyan edən proseslərin yaratdığı yeni çağırışlara, Azərbaycanın yerləşdiyi regionda geosiyasi gərginliyin artmasına baxmayaraq, ölkə iqtisadiyyatının artımı, büdcə- fiskal dayanıqlığı təmin edilib. Bu da respublikada iqtisadi sahədə həyata keçirilən siyasətin kifayət qədər praqmatik olduğunu və reallıqlara əsaslandığını, detallarına qədər uzaqgörənliklə düşünüldüyünü təsdiq edir.

Üçüncü devalvasiya gözlənilir

“Azadlıq” qəzeti “Ölkə üçüncü devalvasiyaya hamilədir” sərlövhəli məqalədə ekspert Azər Mehtiyevlə ölkənin maliyyə durumunu araşdırır.

Ekspert qeyd edir ki, məhz 2015-ci ilin fevral və dekabr aylarında da manat özünü möhkəmləndirirdi, amma sonunda bu yol özünü doğrultmadı.

Onun firkincə, həmin səhv indi də təkrar edilir və ekspert düşüncələrini belə bölüşür: “Hələ ölkəyə iri neft pulları gələndə manatı möhkəmləndirmək səhv siyasət idi. İndi isə “holland sindromu”nun bütün əlamətləti özünü Azərbaycanda göstərir”.

Ekspert deyir ki, manatın möhkəmləndirilməsinin əsas səbəbi neft pulları idi, bu pullar ölkəyə daxil olur, dollar manata çevrilir,  odur ki, dövriyyəyə əlavə manat  kütləsi buraxmağa ehtiyac yaranırdı.

A.Mehtiyev deyir ki, neftin qiyməti ucuzlaşdığı dövrdə ölkəyə dollar gəlmədi, əhali də əlindəki pulları dollara çevirməyə başladı. Ekspert deyir:“Bu da ciddi bir devalvasiyaya gətirib çıxardı. Bu gün manatla bağlı durum arzu ediləndən çox uzaqdır. İndi iqtisadi sabitlik yaransa da bunun əsasında iqtisadiyyatın üclənməsi və ölkəyə külli miqdarda dolların gəlməsi dayanmır. Sadəcə, iqtisadi fəallıq çox aşağıdır”.

A.Mehtiyevə görə, neft ölkəyə gətirən mənbə olaraq qalır, manatın taleyi də hələ ki neftdən aslıdır və manat hazırda iqtisadiyyatın kiçildilməsi hesabına sabitdir. 

İşsizlik cinayət stimuluna dönəndə

“Exo” qəzeti ölkə üçün aktual olan işsizlik probleminin insanları cinayətə təhrik etməsini ekspertlərlə araşdırır.

“İşsızlik Azərbaycanda insanları cinayətə təhrik edir. Ona görə də ölkədə daha çox yeni iş yerləri açmaq zərurətdir. Aydındır ki, insanlar maaşsız və gəlirsiz qalıbsa, yeni iş tapa bilmirsə, nəticədə cinayətə gedərək soyğunçuluq və oğurluq edəcək”. Bunu qəzetə şərhində ekspert Kamil Səlimov bildirir və məsələnin faktoloji mahiyyətilə bağlı deyir: “Narkocinayətlə bağlı saxlanılanlardan 754 nəfəri işsizlərdir. Bu gün insanları ixtisar çərçivəsində dövlət sektorunda işdən azad edirlər, dövlət aparatını ola bilər ki, daha 50% azaltmaq lazımdır, amma eyni zamanda da ixtisar sayı qədər də  yeni iş yerləri yaradılmalıdır”.

Onun fikrincə, işsiz insanların cinayətkara dönməməsi üçün ictimai qurum və fondlar bu problemin  həllində maraqlı olmalıdırlar, əks halda cəmiyyət geniş tərkibli cinayət şəbəkəsilə üz-üzə qalacaq. Cinayətkarlığın artması ilə bağlı ekspert həm də cəmiyyətə xəbərdarlıq  edir: “Böhran illərində cinayətkarlıq təkcə artmır, həm də sürətlə artır. Bununla yanaşı işsiz cinayətkarların da payı əhəmiyyətli dərəcədə artır. Bunu belə də hesab etmək olar ki, işsizlik cinayət törətmək üçün “stimul”a dönür”.

Avropa Ittifaqı ilə sazişdən gözləntilər

“Novoye Vremya” qəzeti “Aİ ilə strateji saziş bizə nə verir?” sərlövhəli məqalədə avqustun 6-da Avropa Parlamentində müzakirəyə çıxarılacaq  sazişi təhlil edir.

Müəllif  bunu Aİ ilə münasibətlərdə yeni mərhələ kimi dəyərləndirir. “Bu saziş Aİ ilə münasibətləri genişləndirməyə, dərinləşdirməyə və möhkəmləndirməyə imkan verəcək”. Müəllifə görə,  Aİ ilə danışıqlar təhlükəsizlik məsələləri də daxil olmaqla,  siyasi, ədliyyə və insan hüquqları, iqtisadiyyat və sosial-humanitar  məsələlər, ticarət kimi dörd istiqamət üzrə aparılır.   

Bütünlükdə isə müəllif sənədin maiyyətini belə izah edilir: “Bu sənəd hüquqi yox, daha çox energetika sahəsi çərçivəsində Aİ ilə əməkdaşlığı genişləndirməyə yönəldilən proqram və ya fəaliyyət planıdır. Yeni sənəd Aİ bazarı əmtəələrinin Azərbaycana gətirilməsi üçün Azərbaycan qanunvericilik prosedurlarının beynəlxalq standartlara yaxınlaşdırılmasını nəzərdə tutur. 

Amma müəllifə  görə,  bu sənədin imzalanmasının Aİ ilə münasibətlərdə hər şeyi Azərbaycanın xeyrinə dəyişəcəyinə nikbin də yanaşmır: “Sazişin imzalanmasından sonra Aİ-nın öz bazarlarını Azərbaycan istehsalçılarının üzünə açacağına ümid etmək sadəlövhlük olardı. Birincisi, Azərbaycan istehsalı rəqabətə davam gətirməyəcək. İkincisi, bizim əmtəələri Avropada heç kim gözləmir. Sənəd bir ayrı məsələdir, real iqtisadi proseslər tamam ayrı. Odur ki, Aİ strateji saziş imzalanmasında atılacaq istənilən addım ölkənin və onun xalqının maraqları ilə uzlaşdırılmalıdır”.      

İdxaldan asılılıq oliqarx məmurların maraqlarına uyğundur

“Aqrar sahə həyəcan siqnalı verir, ölkədə kənd təsərrüfatı sistemli qaydada dağıdılıb, məhv edilib. Toxumçuluq, damazlıq sıradan çıxarılıb.Əkin sahələrinin strukturu sistemsiz olduğu üçün primitiv əkinçilik fəaliyyətini xatırladır. Aqrar sahə üzrə ekspert Valeh Məhərrəmli kənd təsərrüfatınını durumunu ”“Bizim Yol” qəzetinə belə şərh edir.

O, bu durumun ölkənin gələcəyinə yaxşı  heç nə vəd etmədiyini söyləyib. Bitkiçilik və heyvandarlıqda istehsal göstəriciləri ən aşağı həddə endirilib, ölkəyə əksər qida məhsulları xaricdən gətirilir, idxaldan asılılıq oliqarx məmurların maraqlarına uyğundur. “Buğda, ət, süd, tərəvəz, kartof, bitki yağı, çay, şəkər və s. məhsulların idxalda xüsusi çəkiləri artıb”.

V.Məhərrəmli kənd təsərrüfatı məsullarının ixracının kəskin azalmasını ən pis hal sayaraq bu azalmaların 53-82% arasında dövr etdiyini bildirir. Ekspertə görə, belə göstəricilər hökumətin bu sahədə qeyri-peşəkarlığını göstərir.