Media-icmal 24.06.2016

İslahatların uğurluluğu, şəhərsalmada yeni normaların tətbiqi, manatın yeni devalvasiyaya uğraya bilməsi, turizm qiymətləri, Qarabağ münaqişəsinin həllilə bağlı danışıqlara münasibət, bazarlardakı bahalıq bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.              

İslahat uğurlarının “sirri”

“Azərbaycan” qəzeti “İslahatların uğuru” sərlövhəli məqalədə islahatların uğurlu alınması üçün “beyin mərkəz”lərinin yaradılmasını əsaslandırır və bu mənada müəllif prezident İlham Əliyevin bu ilin aprelində imzaladığı “İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin yaradılması və fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında” fərmanını nümunə göstərir.

Müəllifə görə, məsələyə belə yanaşma ilə ölkə iqtisadiyyatının inkişafı yeni - intellektual məcraya yönələcək, elmlə istehsalın qarşılıqlı münasibətləri genişlənəcək və bununla də elmlə istehsalat arasında olan sədd aradan götürüləcək.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda aqrar elmin inkişafının əsaslarını keçmiş prezident Heydər Əliyev XX əsrin 70-ci illərində qoyub. Belə ki, həmin zamanlar təsərrüfat vahidləri mütəxəssislərlə təmin edilirdi. Müəllifə görə, H.Əliyevin aqrar sahədə əsasını qoyduğu islahatları indi dövlət başçısı İlham Əliyev uğurla davam etdirir. Həm də bu məsələdə İ.Əliyevin müstəsna rolu xüsusi vurğulanır: “Ötən ilin “kənd təsərrüfatı ili” elan olunması, aqrar bölmənin xüsusi çəkisinin artırılması, ənənəvi kənd təsərrüfatı məhsullarının yetişdirilməsinin gündəmə gətirilməsi, xarici bazarlara yeni çıxışların axtarışı bilavasitə prezident İlham Əliyevin şəxsi təşəbbüsləridir”.

Müəllifə  görə, bütün işlər elmi əsaslarla aparılır, kənd təsərrüfatı sahəsindəki elmi-tədqiqat institutlarının araşdırmalarından faydalanırlar: “Bu islahatlar ölkədə aqrar sektorun simasını dəyişir, yeni texnologiya, innovasiyaların geniş tətbiqinə imkan yaradır. Əslində, bu islahatlar fermerlər və pay torpaq sahibləri üçün pilot layihələr rolunu oynayır, onların inkişafına ciddi təkan verir”.

Ölkə daxilində bu sahədə biliklərin paylanmasını, təcrübə mübadiləsini ən vacib addımlardan sayan müəllif  Kənd Təsərrüatı Nazirliyi və onun tabelyindəki elmi- tədqiqat institutlarına bu işə ciddi yanaşmaq” tövsiyəsi” verməyi də unutmur.

Yaxşısı Gürcüstandır

“Azadlıq” qəzeti yay istirahət mövsümü ilə bağlı ölkənin tuzim bölgələrində cari vəziyyəti araşdırır: “Şəki, Qax, Quba, Qusar, Lerik, Şamaxı, Qəbələ kimi bölgələrində 4 nəfərlik ailənin minimum istirahəti 2000 min manata başa gəlir. Bu bölgələrdəki otellərdən birində 1 həftə qalmaq yalnız səhər yeməyi daxil olmaqla bir nəfər üçün 500-700 manat vəsait deməkdir”. Qəzet belə yazır.

Qəzet yazır ki, “Qafqaz Qəbələ-Resort” otelində 15 iyun-31 avqust arasında 4 gecə üçün 690 manat ödəmək təklif edilir. Yəni, söhbət heç də 1 həftədən də yox, 4 gündən gedir.   

“Şamaxı Palace”otelində 1 həftə istirahət - 7 gecə 6 gün üçün 499 manat lazımdır. Bura ancaq səhər yeməyi və SPA daxildir.

Bakıətrafı kəndlərdən biri olan Bilgəhdə “Cumarriahhotel”də bir nəfərin birgünlük qalmasının qiyməti 235 AZN-dən başlanır, ta 410 AZN-ə qədər. Söhbət bir gecədən gedir.

Bu qiymətlərlə bağlı açıqlamadan sonra məqalədə deyilir: “Buna görə də bir çox yerli turistlər istirahıət üçün Gürcüstan variantına üstünlük verirlər”.

Məqalədə Gürcüstandakı qiymətlərə də toxunulur.  Sosial şəbəkələrdə elanını yerləşdirən turizm şirkətlərindən biri Kabuletidə 7 günlük istirahət üçün cəmi 190 manat elan verib. Iyul ayı üçün müştəri rezerv edir. 190 manata oteldə 6 gecə, 7 gün qalmaq, gündə üç dəfə yemək, otelin bütün xidmətlərindən istifadə etmək daxildir. Bu isə azərbaycanlı turist üçün əlavə və daha sərfəli istirahət təklifidir.     

Komitə sədri: “Hər 5 mənzıl havalanmır”   

“Exo” qəzeti Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin sədri Abbas Ələsgərovla şəhərsalmada yeni “pilot” layihələr barədə müzakirə aparır. Komitə sədri paytaxtda binaların büsbütün 16 və  daha yuxarı mərtəbəli tikilməsini məqbul hesab etmir: “Bu gün mənzil tikintisində başdanbaşa 16 və daha yuxarı mərtəbəli binlar tikilir ki, bu, ərazi planlaşdırılması zamanı yolverilməzdir. Tikinti aparılan ərazidə sıxlıq normanı dəfələrlə üstələyir ki, bu, sakinlərin təhlükəsizliyini təmin edə bilmir”.

Bununla yanaşı əsasən dəhliz tipli çoxmərtəbəli binalar tikintisinin geniş yayılması müəyyən məhdudlaşdırmalar hazırlamağı ortaya gətirdi. Çoxmərtəbəli blok-seksiyaları hər mərtəbədə 9 mənzil olmaqla dəhliz tikintisinə döndərmək nonsensdir. Burada hər 9 mənzildən 5-i havalana bilmir, hər mərtəbədə ümimi sahə 450 kv.metr yerinə  800 kv.metrdir ki, bu da ümimi normanı 2 dəfə üstələyir. Bundan irəli gələrək pilləkənlərin yerləşdirilməsi, liftdən istifadə normalara cavab vermir.

Binanın 3 mərtəbəsi qeyri-yaşayış obyektləri üçün nəzərdə tutulur ki, bu da 1 ha sahədə sıxlığı min nəfərdən yuxarı qaldırır ki, bu da normaları 2 dəfədən çox  üstələmək deməkdir. 

Devalvasiya, ya kursun qorunması?

“Novoye Vremya” qəzeti son vaxtlar manatın məzənnəsində baş verən dəyişiklikləri  “Vahid Əhmədov devalvasiyaya çağırır?” sərlövhəli məqalədə müzakirə edir. Məqalədə vurğu ağırlığı daha çox deputat Vahid Əhmədovun yumşaq devalvasiyanı dəstəkləməsi üzərinə qoyulur.  Müəllif  belə bir təəccüb ifadə edir ki, ölkənin maliyyə tənzimləyiciləri lap bu günlərə kimi üçüncü devalvasiyanın olmayacağını vəd edirdilər. İndi isə yumşaq devalvasiyanın baş verməsinə tərəf çıxırlar.

V.Əhmədov mövqeyini belə əsaslandırır: “Neftin qiyməti manatın məzənnəsinə ciddi təsir edir, iki həftədir ki, Mərkəzi Bank manatın yumşaq devalvasiyasını aparır, bu siyasət davam edərsə ilin sonuna manat real bazar dəyərini əldə edər, bu məzənnə 100 dolların 170 və ya 180 manata bərabər həddində ola bilməsidir”.

Bundan sonra isə müəllif bu sahədə gözlənilməzliklərin ola bilməsi kimi  düşüncəsinə yer verir. “ Düşünülübmü ki, manatın məzənnəsinə müdaxilə itirilsə bu hədd 2.50 manata  da bərabər ola bilər? Ardıcıl siaysət yürütməməsi nəzərə alınmaqla Mərkəzi Banka etibar etmək olarmı? Kim zəmanət verir ki, “yumşaq” devalvasiya əvəzinə ikinci devalvasiyada olduğu kimi kəskin sıçrayış olmayacaq?”  

Müəllifə  görə, indi Mərkəzi Bankın “yumşaq” devalvasiya aparmasından daha çox, Nazirlər Kabinetinin  dollara  münasibətdə manatın kursunun aşağı düşməsinin qarşısını almaq kimi səmərəli iqtisadi siyasətinin olmaması narahatlıq yaratmalıdır. Müəllif son olaraq deputat korpusunu manatın məzənnəsinin sabit saxlanması  imkanlarını axtarmamaqda, xalqın maraqlarının qayğısına qalmasına  vaxt və maraq göstərməməyə görə tənqid edir.  

Nəticəsiz danışıqlar məcrası

“Bizim Yol” qəzeti isə Rusiya prezidenti V.Putinin təşəbbüsü ilə iyunun 20-də Sankt-Peterburqda baş tutan Azərbaycan və Ermənistan dövlət başçları İlham Əliyev və Serj Sarkisyanın görüşünü ekspertlərlə şərh edir.

Şərhçi, professor Qulu Məhərrəmli müharibədənsə danışıqlar vasitəsilə addım- addım irəli getməyi daha məqbul sayır, amma bu danışıqların nəticə verəcəyinə inanmır: “Pis olan budur ki, biz yenidən nəticəsiz danışıqlar məcrasına gedirik”.

Q.Məhərrəmliyə görə, problemin mərhələli həlli Azərbaycan üçün məqbuldur. Və həm də Azərbaycanın xeyrinədir.

Politoloq Zərdüşt Əlizadə 5 rayonun Azərbaycana qaytarılmasını Rusiya üçün texniki məsələ adlandırır və problemin bununla qurtarmadığını deyir: “Əsas odur ki, Rusiya Dağlıq Qarabağı bölgəyə nəzarət aləti kimi saxlamaq istəyir. Rusiyanın məqsədi aydındır. Odur ki, Rusiya çalışacaq ki, məsələ həll edilməsin”.   

Z.Əlizadə münaqişənin həllini tapa bilməməsi üçün “Madrid prinsipləri”ndə də xeyli problemlərin olduğunu deyib. Dağlıq Qarabağın statusunun müəyyən olunması üçün referendum məsələsi, qalan iki rayonun nə zaman Azərbaycana qaytarılacağı kimi məsələlərin həlli müddətinin göstərilməməsini problem adlandırır.  

Bahalaşmanın üç səbəbi

“Yeni Müsavat” qəzeti isə bazarlardakı bahalığı ekspertlərlə müzakirə edir. “Bazarlardakı kəskin bahalaşmanın üç səbəbi” sərlövhəli məqalədə  müəllif bazarlarda 30-40% bahalaşmanın olduğunu bildirir. Bu bahalaşma pomidor-xiyarın, meyvənin qiymətlərində özünü göstərir. Meyvə satışında  qiymətlər 3 manatdan başlayıb 10 manata kimi arta bilir.

Ekspert Rəşad Həsənova görə, bu bahalaşmanın  səbəbləri aşağıdakılardır: “Yerli istehsal tələbatı ödəyə bilmir, Rusiya bazarlarına çıxış imkanlarının artmasıdır. Üçüncü səbəb isə manatın növbəti devalvasiyaya uğraya bilməsi ehtimalı ilə əlaqəlidir”.

Builki qiymətləri keçən il ilə müqayisə edən ekspert kəskin bahalaşma fərqinin yarandığiını bildirir.  Onun fikrincə, yuxarıda sadaladığı faktorlar bahalaşmanın əsas mənbələri olaraq qalmaqda davam edir.