Media-icmal 27.01.2017

Dövlət başçısı İlham Əliyevin əhalinin Cocuq Mərcanlı kəndinə qayıtması barədə sərəncamı, ölkədə təhsilin və demokratiyanın səviyyəsi, manatın sürətlə  dəyərdən düşməsi bugünkü medianın aparıcı mövzusudur. 

“Böyük Qayıdış”ın startı

“Azərbaycan” qəzeti “Heydər Əliyevin düşməndən geri aldığı kəndə İlham Əliyev qayıdışı təmin etdi” sərlövhəli məqalədə 2016-cı ilin 2-5 aprel döyüşlərində azad edilən Cəbrayıl rayonunun  Cocuq Mərcanlı kəndinə əhalinin qayıda bilməsi barədə dövlət başçısı İlham Əliyevin bu günlərdə imzaladığı sərəncam dəyərləndirilir.(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=114664) .

Müəllif  bu günün neçə vaxtdır ki, gözlənildiyini deyir və artıq gerçəyə döndüyünü bildirərək bunu “böyük qayıdış”a start verilməsi adlandırır: “Həmişə inanmışıq ki, ulu öndər Heydər Əliyev Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edəcək!
Bu gün də əminik ki, Heydər Əliyevin başa çatdıra bilmədiyi işləri prezident İlham Əliyev uğurla davam etdirərək gözlənilən və istənilən nəticəyə nail olacaq!”

Məqalədə deyilir ki, abadlıq işlərinin aparılması üçün prezidentin Ehtiyat Fondundan ilkin olaraq dörd milyon manat ayırılıb.

Müəllif hesab edir ki, bu “Qayıdış”ın əsası 1993-cü ildə keçmiş president Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı ilə mümkün olub. Yazı da 1994-cü ildə Horadiz qəsəbəsi və 22 kəndin azad edildiyi xatırladılır.

Müəllif məqalədə 2-5 aprel döyüşlərinin başlanması tarixçəsinə, Azərbaycan ordusunun hücumlarına, təmas xəttində yaşayan nülki əhaliyə dəyən ziyanlara toxunur. Eyni zamanda bu döyüşlərin Ermənistan ordusu barədə yaradılan “güclü ordu” mifini dağıtdığını bildirir.

Yazıda qarşı tərəfin ərazilərdən çıxarılması və insanların qayıdışı obrazlı olaraq belə dəyərləndirilir: “Gedənlər heç də geri dönmək niyyətində deyillər, çünki yaxşı bilirlər ki, indi yaşadıqları torpaqların sahibi var və əsl sahiblər qayıdacaqlar, artıq qayıdırlar! Prezident İlham Əliyevin 24 yanvar tarixli sərəncamı isə həmin qayıdışın başlanğıcı, ilkidir!”.

Məqalədə bu qayıdışın zamanla  qarşı tərəfin nəzarətində olan bütün ərazilərə yayılacağı deyilir və buna “Qayıdışın mübarək, Azərbaycan!” münasibəti ifadə edilir.

Ölkəyə təhsilsiz cəmiyyət hədəsi

“Exo” qəzeti “Azərbaycanın taleyi təhsilsiz cəmiyyətin əlinə keçə bilər” sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=554930) ölkədə təhsilin səviyyəsi ekspertlərlə müzakirə edilir.

“Müasir tələblərə cavab verməyən, təhsilin keyfiyyəti sıfır həddində olan universitetlərdə kadr islahatları ilə məşğul olmaq lazımdır. Gənclərin daha çox hissəsinin ali təhsil almaları diqqətdə saxlanmalıdır. İnkişaf etmiş ölkələrdə gənclərin 70%-i ali təhsillidir, bizdə isə bu heç 20%-ə də çatmır, daha dəqiq haradasa 17% deməkdir. Bu məsələdə Avropadan  4 dəfə geri qalırıq. Azərbaycanda  universitetlərin sayı azalsa ölkənin taleyi təhsilsiz cəmiyyətin əlində olacaq”. Bunu qəzetə ekspert Şahlar Əsgərov bildirir.

Onun fikrincə, ali məktəblərin rəhbərlikləri təhsil sistemini tənəzzülə aparır, buna qarşı ciddi mübarizə getməlidir və ölkədən “beyin axınıi”na yol verilməməlidir. Ş.Əsgərovun fikrincə, ölkəni əsasən peşəkarlar tərk edir, hansı ki, bu insanlar ölkədə təhsil sisteminin səviyyəsini qaldıra bilərdilər.

Ekspert Məlahət Mürşüdlü isə hesab edir ki, maddi-texniki, pedoqoji kadr çatışmazlığı olan universitetlər ləğv olunmalıdır: “Hökumət bu məsələyə diqqət yetirməlidir, belə ki, təhsil sistemindəki islahatlar gözlənilən faydanı vermir. 

Bu universitetlər hər il gənc mütəxəssislər yetişdirirlər, amma onlar işverənlərin tələblərinə cavab vermirlər. Məzunların problemləri daha çox biliklərlə bağlıdır və buna görə də onların çoxu ölkənin əmək bazarında yerlərini tapa bilmirlər”.

M.Mürşüdlü deyir ki, belə kadrlara xaricdə də ehtiyac yoxdur, odur ki, onlar “oyundankənar” duruma düşürlər. Ekspert belə duruma görə məsuliyyətin ilbəil savadsız kadrlar buraxan universitet rəhbərliklərinin üzərinə düşdüyünü bildirir.

“Bu tələbələrin çoxu təhsil almaq üçün pul ödəyiblər, amma nəyə? Odur ki, zəif olan universitetlərin tələbələrinin daha güclü maddi-texniki, kadr ehtiyatı olan universitetlərə köçürülməsi olmalıdır, əks halda savadlı kadr yetişdirmək məsələsi sual altına düşür.

Demokratiyanın təminatı: islahatlar və müstəqil məhkəmə

“Novaya Vremya”  qəzeti  “Demokratiyaya görə Azərbaycan yenə tənqid olundu” (http://www.novoye-vremya.com/w80137/.../#.WIrEGhuLTIU) sərlövhəli məqalədə müəllif ölkədə demokratiyanın səviyyəsini dəyərləndirir. 

Müəllif deyir ki, «The Economist Intelligence Unit» beynəlxalq təşkilatı 165 ölkə arasında demokratiyanın səviyyəsinə görə  Azərbaycanın 148-ci yeri tutduğunu bildirir və bu Afrika ölkələrilə bir sırada olmaq deməkdir. 

Məqalədə xatırladılır ki, indeksin tərtibi zamanı seçki prosesi və plüralizm, vətəndaş azadlıqları, hökumətin fəaliyyəti, ölkənin siyasi həyatında əhalinin iştirakı, siyasi mədəniyyət kimi kateqoriyalar əsas götürülür.

Müəllif məsələyə öz baxış bucağından yanaşaraq deyir ki, insan haqları ilə bağlı Azərbaycanda hər şeyin qaydasında olduğunu və tənqid üçün əsas olmadığını düşünmürük və ölkədə insan haqlarının yaxşılaşdırılmasına ehtiyac var.

Müəllif hesab edir ki, dünyada demokratiyanın genişlənməsində maraqlı olan güclər buna davamlı, gündəlik iş kimi baxmırlar: “Ancaq özlərinə aid olanda bu məsələ yada düşür, odur ki, bu güclərin Azərbaycanda demokratiyanın güclənməsini istəmələri inandırıcı görünmür”. 

Məqalədə Azərbaycanda demokratik institutları inkişaf etdirməyin vacibliyi xüsusi olaraq vurğulanır. Müəllif hesab edir ki, demokratiya dəyərləri ümumbəşəri dəyərlərdir və inkişafına ehtiyac var.

Müəllifə görə, Azərbaycan öz milli maraqlarını düşünməlidir, həm də demokratik cəmiyyəti inkişaf etdirməlidir: “Odur ki, insan haqları Azərbaycan üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bu haqların müadifəsinə isə ölkədə ancaq demokratik islahatlar aparılması ilə nail olmaq olar, müstəqil məhkəmə sistemi isə vətəndaşlarını hüquq və azadlıqlarının zəmanətçisinə çevrilər”.

Bu, məzənnə artımıdırmı?

“Müsavat.com” saytı “Dollar 2 manata yaxınlaşır - manat dəyərdən düşmə sürətini artırıb” sərlövhəli məqalədə bu ilin əvvəlindən başlayaraq manatın sürətlə dəyərdən düşməsini ekspertlərlə dəyərləndirir.

(http://musavat.com/news/iqtisadiyyat/dollar-2-manata-yaxinlashir-manat-deyerden-dushme-suretini-artirib_410663.html)

Müəllif ekspertlərə istinadən manatn dəyərdən düşməsi sürətinin artdığını və ekspertlərə istinadən bu prosesin iqtisadiyyata böyük problemlər yaradacağını deyir. Məqalədə xatırladılır ki, artıq dollar manata nisbətdə hələlik 1.90,52 səviyyəsində qərar tutub.

Ekspert Əkrəm Həsənov düşünür ki, Mərkəzi Bank dolların manata nisbətdə hansısa hədəfə çatmasını gözləyir: “Yəqin ki, dolları 2 manata çatdırmaq hədəfdədir. Bu nöqtədən sonra müəyyən sabitləşmə olacağını gözləyirəm. Buna qədər Mərkəzi Bank bu məzənnəni 1-2 qəpik artırırdı, son həftə isə artım 4 qəpik olub. Hamımıza da aydındır ki. Mərkəzi Bank istəsəydi buna yol verməzdi”.

Ekspertə görə, bu, bazara daha çox valyuta çıxarmaq deməkdir. Görünür, Mərkəzi Bank daha valyuta itkisinə getmək istəmir. Onun fikrincə, müəyyən həddə çatdıqdan sonra artım prosesi dayanacaq.

Ekspert Natiq Cəfərli isə dolların 1,90 həddini ötməsini tələskənlik adlandırıb: “Neft də kəskin düşməyib. Neçə vaxtdır ki, 55 dollar həddindədir, sizə nə olub ki, belə tələsirsiniz, bir günə də 5 qəpik məzənnə artar?”

Ekspertə görə, belədirsə Mərkəzi Bank məzənnənin inzibati olmasını elan etməlidir. Onun fikrincə, belə məzənnə artımı olmaz və bu, vətəndaşlarla oynamaqdır.