Media-icmal 27.08.19

Azərbaycanın idxal-ixrac əməliyyatları, təhsil haqlarının hissə-hissə ödənilməsi qərarına necə riayət olunması, bina tikintisində tələblərə əməl edilməsi və s. məsələlər bugünki (27 avqust 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Yenə də müsbət saldo

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsində saldo yenə də müsbətdir" sərlövhəli məqalədə ölkənin ixrac-idxal uğurlarını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanın xarici ticarət saldosu həmişə olduğu kimi yenə də müsbətdir, ölkədə aparılan iqtisadi islahatlar idxal-ixracın strukturuna da, coğrafiyasına da müsbət təsir edir.

Yazıda vurğulanır ki, bu ilin yanvar-iyun aylarında Azərbaycanın hüquqi və fiziki şəxsləri 117 ölkədəki tərəfdaşları ilə ticarət əməliyyatları aparıb, 103 ölkəyə məhsul ixrac olunub, 164 ölkədən mal idxal edilib.

"Gömrük orqanlarında qeydiyyatı aparılmış, lakin gömrük rəsmiləşdirilməsi tam başa çatdırılmamış ixrac olunan xam neft və təbii qazın statistik qiymətləndirilmiş dəyəri nəzərə alınmaqla 6 ayda xarici ticarət dövriyyəsi 16866,2 milyon dollar, o cümlədən ixracın dəyəri 9850,6 milyon dollar, idxalın dəyəri 7015,6 milyon dollar təşkil edib. Nəticədə 2835 milyon dollarlıq müsbət ticarət saldosu yaranıb", deyə müəllif bildirir.

Məqalə müəllifi deyir ki, 2018-ci ilin birinci yarısı ilə müqayisədə xarici ticarət dövriyyəsi faktiki qiymətlərlə 15,2, idxal 50,5 faiz artıb, ixrac 1,4 faiz azalıb, real ifadədə isə dövriyyə 6,5, o cümlədən idxal 19,6, ixrac 0,4 faiz artıb.

Müəllif Dövlət Gömrük Komitəsinə istinadən xarici ticarət dövriyyəsinin 86,6 faiz olmaqla İtaliya, Türkiyə, Rusiya, Çin, İsveçrə, Almaniya, Hindistan, İsrail, İspaniya, ABŞ, Kanada, Ukrayna, Fransa, Çexiya, Gürcüstan, Birləşmiş Krallıq, İran, Avstraliya və Portuqaliyanın payına düşdüyünü deyir.

İsveçrə, Rusiya, Türkiyə, Çin, ABŞ, Kanada, Almaniya, İran, Ukrayna, Avstraliya, İtaliya, Fransa, Qazaxıstan, Birləşmiş Krallıq, Yaponiya, Belarus və s. isə Azərbaycanla münasibətdə idxalda öndə olan ölkələr sırasındadır.

Müllifə görə, idxalın əsas hissəsini bir sıra ərzaq malları, müxtəlif təyinatlı avtomobillər, mebel, sement və s. təşkil edir.

Müəllifin sözlərinə görə, ixracın əsasında isə xam neft, təbii qaz, neft məhsulları, meyvə-tərəvəz, kimya sənayesi məhsulları, içkilər və s.dayanır.

Müəllifə görə, qeyri-neft-qaz məhsullarının istehsalının artması nəticəsində onların çəkisi ixracın strukturunda da artıb, başqa sözlə, bu ilin birinci yarısında qeyri-neft-qaz məhsullarının ixracı keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə faktiki qiymətlərlə 15,7, real ifadədə isə 11,1 faiz artıb.

Qeyri-neft-qaz məhsulları üzrə ixracın dəyərində Rusiyaya, Türkiyəyə, Gürcüstana, İsveçrəyə, İtaliyaya, Ukraynaya, Yunanıstana, İrana, Çinə və Almaniyaya göndərilmiş malların payı üstünlük təşkil edib.

Tələbələrə "qərarı göstərin" tələbi

"Modern.az"da isə "Bəzi rektorlar Təhsil Nazirliyinin qərarını qulaqardına vururlar - qalmaqal" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycan Təhsil Nazirliyinin təhsil haqlarının hissə-hissə ödənilməsi barədə tapşırığına necə əməl olunması barədə təhsil sahəsi üzrə ekspert

Kamran Əsədovla söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, təhsil naziri Ceyhun Bayramov bir müddət öncə ali təhsil müəssisələrinin rəhbərlərinə tapşırıq verib:

"Təhsil Nazirliyinin kollegiyasının qərarına əsasən, ali təhsil müəssisələrinin rəhbərlərinə tapşırılsın:

Ödənişli təhsil alan tələbələrin təhsil haqlarının təhsil aldığı müddətdə yarımilliklər üzrə ödənilməsinə şərait yaratsınlar", deyə nazirin tapşırığında bildirilib.

Müəllifin dediyinə görə, bəzi universitet rektorları bu tapşırığa əməl etmək istəmirlər.

"Təhsil Nazirliyinin kollegiyası rektorlara tələbələrin təhsil haqqını hissə hissə ödəməyə imkan yaratmağı tövsiyə etsə də, buna riayət edilmədiyi barədə siqnallar gəlir". Ekspert Kamran Əsədov bunu "modern.az"a bildirib.

"Ayıb olsun sizə ki, təhsili bazara çevirmisiniz. İnsanların maddi imkanı olsa, tam şəkildə ödəyər", deyə eskpert bu hala münasibət ifadə edir.

K.Əsədovun sözlərinə görə, bir neçə universitetin məsul şəxsləri onlara müraciət edən tələbələrdən rəsmi sənəd istəyərək, "Təhsil Nazirliyinin qərarını göstərin" tələbi ortaya qoyublar.

"Bunu 17 yaşlı vətəndaşdan tələb etmək ayıbdır, plan yerləriniz 2 qəbul kampaniyası ilə güclə dolub. Hətta tam şəkildə belə dolmayıb", deyə K.Əsədov əlavə edir.

Ekspert deyir ki, tələbə onsuz da təhsil haqqını ödəyəcək, amma indi tam şəkildə imkanı çatmır, yarısını indi, yarısını da yanvar ayında ödəsin.

"Baxıram ki, mənə daxil olan 100-dən çox müracət bu mövzudadır ki, universitetlər təhsil haqqını hissə-hissə ödənişə imkan vermirlər", deyə ekspert vurğulayır.

Son olaraq isə K.Əsədov bəhs olunan sahə üzrə Türkiyədəki münasibəti nümunə gətirir: "Türkiyə universitetlərinin həm təhsil haqqı bizdəkindən dəfələrlə azdır, həm də onlar tələbəyə təhsil haqqını nəinki iki dəfəyə, hətta üç dəfəyə ödəmək imkanı verirlər".

Normativlərə uyğun tikilməyən binalar

"Axar.az"da isə "Bakıda təhlükəli binalar: problem yaşanacaq" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif paytaxt Bakıda binaların bəzən tikinti normativlərinə uyğun tikilməməsini və problemlər yaratmasını əmlak üzrə ekspert Elnur Fərzəliyevlə müzakirəyə çıxarır.

Müəllif deyir ki, Bakını tikinti bumu bürüyüb, paytaxtda hündürmərtəbəli yaşayış evləri, inzibati binalar inşa edilir, lakin çox vaxt tikinti normaları gözlənilmir.

Müəllifin sözlərinə görə, belə binalardan biri də Ziya Bünyadov prospekti ilə İ.Dadaşov küçəsinin kəsişməsində yerləşən iki yeni hündürmərtəbəli yaşayış binasının arasında inşa edilən tikilibdir. "İki bina arasında inşa edilən tikili ilə qonşu binalar arasında təxminən 40-50 santimetr məsafə var. Bu binanın hansı tikinti normalarına əsasən inşa edildiyi maraq doğurur", deyə müəllif bildirir.

E.Fərzəliyev "axar.az"a bildirir ki, tikinti işi aparılan zaman tikinti normalarına riayət edilməlidir, hər bir mənzilin normal havalanması, günəş işığının mənzillərə paralel düşməsi, nəmişlik və rütubət kimi problem yaranmaması kimi normativlərə riayət etməlidirlər.

Ekspertin sözlərinə görə, qanun 1 hektar ərazidə bir bina tikməyə icazə verir, bir bina da təxminən 15-20 min kvadrat metrdir, binanın sağı, solu, önü, arxası olmalıdır.

E.Fərzəliyevin dediyinə görə, bir binanın hündürlüyü 30 metrdirsə, ona yanaşı olan binalarla arasında məsafə minimum 45 metr olmalıdır, bu, təhlükəsizlik, fövqəladə hal baxımından da əhəmiyyətlidir.

Ekspertə görə, Bakı şəhərində indiyə qədər tikilən binaların böyük əksəriyyətində normativlər kobud şəkildə pozulub: "Binalar elə vəziyyətdə tikilib ki, nə vaxtsa binalardan biri qəzalı olduğu üçün sökülməli olsa, problem yaşanacaq. Qəzalı binanın söküntüsü zamanı digər sağlam bina da zərər görəcək.

Bütün bunlar nəzərə alınıb, iş aparılmalıdır. Bəli, bir-birinə bitişik halda olan bir neçə blokdan ibarət binalar var. Lakin onlar bitişik olduğu üçün burada heç bir problem yoxdur, ancaq yanaşı tikilən binalar arasında məsafə olmalıdır".

Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin mətbuat katibi Ramiz İdrisoğlu isə sayta bildirib ki, sözügedən ərazidə aparılan tikinti kompleks kimi layihələndirilib: "Nərimanov rayonu, Ziya Bünyadov prospekti ilə İ.Dadaşov küçəsinin kəsişməsində yerləşən çoxmərtəbəli çoxgirişli yaşayış binaları yanaşı yerləşdirilməklə kompleks kimi layihələndirilib. Binaların tikintisi mərhələli formada aparılıb ki, hazırda​ növbəti, sonuncu girişin inşası layihəyə əsasən davam etdirilir. Qeyd edək ki, kompleksə Ziya Bünyadov prospekti və İ.Dadaşov küçəsindən salınan 3 avtomobil və piyada giriş yolu, həmçinin həyət daxildir".