Media-icmal 27.09.19

Azərbaycanın beynəlxalq imici, avtomobil təmiri bazarında vəziyyət, minimum əməkhaqqından gəlir vergisinin tutulmaması və s. məsələlər bugünkü (27 sentyabr, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Yüksək beynəlxalq imic

"Azərbaycan" qəzeti "Etibarlı tərəfdaş, səmimi müttəfiq" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanın beynəlxalq sistemdəki yerini və rolunu dəyərləndirir.

Müəllifə görə, dövlətin beynəlxalq münasibətlər sistemindəki yeri və imici ilə bağlı siyasi, iqtisadi uğurları, vətəndaşların sosial rifahı dünyadakı nüfuzunun müəyyən edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır və bu mənada müstəqil və qətiyyətli siyasi kursuna görə Azərbaycana ehtiramla yanaşırlar.

Müəllif deyir ki, hələ 25 il öncə "əsrin müqaviləsi" -neft kontraktları imzalananda Azərbaycan müstəqilliyin ilk addımlarını atır, xaosdan sabitliyə doğru irəliləyirdi: "Ancaq Heydər Əliyevin başlatdığı müdrik siyasət dünyanın iri neft şirkətlərini Xəzərin neft yataqlarının işlənilməsinə cəlb etdi. Və bu tarixi hadisə həm respublikamızın müstəqilliyinin möhkəmlənməsində, həm dünyada tanınmasında, həm də inkişafı istiqamətində ilk və uğurlu addım oldu" deyə ölkənin müasir imicinin səbəbini göstərir.

Müəllif yürütdüyü siyasətə, qəbul etdiyi qərarlara görə Azərbaycanı müstəqil, Ermənistanı isə vassal dövlət adlandırır və deyir ki, 1994-cü ildə "əsrin müqaviləsi"ndən sonra Azərbaycan Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-qaz kəmərlərinin çəkilişinə nail oldu.

Yazı müəllifi deyir ki, bu mənada Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu, İlham Əliyevin layiqincə davam etdirdiyi çevik və qətiyyətli siyasət Azərbaycana qarşı çıxan bütün qüvvələrin niyyətlərini puç, planlarını darmadağın etdi.

Daha sonra müəllif Azərbaycanın kosmik dövlətə çevrilməsini, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunu açmasını, "Cənub" qaz dəhlizinin rəsmi açılışını, neft sahəsində kontraktların daha 30 il uzadılmasını diqqətə çatdırır.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycanın nüfuz və söz sahibi olmasının ən başlıca səbəbi yeritdiyi müstəqil siyasətdir, beynəlxalq miqyasda qazandığı yüksək etimadın kökündə həm də ölkəmizin etibarlı siyasi və iqtisadi tərəfdaş olması, dünyanı narahat edən hər bir məsələdə qətiyyətli və prinsipial mövqe tutması, sülhə və əmin-amanlığa layiqli töhfələr verməsi dayanır.

Müəllif əlavə edir ki, Ermənistanı çıxmaq şərtilə Azərbaycanın, bütün region dövlətləri ilə münasibətləri olduqca yüksək səviyyədədir və onların əksər qismi ilə həm də strateji xarakterli əlaqələrdir, dövlət başçıları arasında mövcud olan şəxsi dostluq münasibətləri ölkələr arasında bütün istiqamətlər üzrə əlaqələrin inkişafına olduqca mühüm təsir göstərir.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: "Bütövlükdə prezident İlham Əliyevin uğurlu diplomatik gedişləri Azərbaycanın beynəlxalq mövqelərini davamlı olaraq gücləndirir. Bu siyasətin nəticəsi olaraq dünya birliyi Azərbaycana böyük hörmət və rəğbətlə yanaşır".

Necə olur ki, bu Gürcüstanda...

"Marja.az"da isə "Bizim bazarda 700 manata satılır, Gürcüstanda isə 220 manatadır" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanda avtomobillərin ehtiyat hissələri bazarı və təmiri sahəsində mövcud olan vəziyyət, eyni zamanda ehtiyat hissələrinin qiymətləri barədə ekspert Elməddin Muradlı ilə söhbətləşir.

E.Muradlı Azərbaycanda "Mercedes", "Hondai", "Kia" modellərinin möhkəmliyinə və uzunömürlülüyünə görə xüsusilə yaxşı satıldığını deyir.

Ekspertə görə, əksər alıcılar "Hondai" və "KİA" avtomobillərindən şikayət edirlər, şikayətlər də bu avtomobillərin ən çox mühərrikindəki problemlərlə bağlıdır, təqribən 10 ildən sonra avtomobillər xeyli xərc aparırlar.

E.Muradlı deyir ki, "Nissan" avtomobilləri dözümlü olsa da ehtiyat hissələri xeyli bahadır: "Bəzən "Nissan" avtomobili üçün bir detalı almaq istəyəndə satıcılar bildirirlər ki, bu detal tək deyil, digər detallarla birlikdə komplekt halda satılır. Bu zaman qiymət daha da baha olur. Eyni halı "Subaru" avtomobillərinə də aid etmək olar. Bəzən ustalar "Subaru"nun bir şamını dəyişmək üçün mühərrikin sökülməli olduğunu qeyd edirlər".

Ekspert iddia edir ki, hazırda ehtiyat hissələri ilə bağlı çox ciddi problemlər var, bu da bu sahədə bazara xeyli zay məhsulun daxil olması ilə bağlıdır.

E.Muradlı deyir ki, devalvasiya səbəbilə təzə ehtiyat hissəsi almağa gücü çatmayan əhali ikinci əl ehtiyat hissəsi almağa, yəni "ölüxanalar"a üz tutdu və bu zaman təzə ehtiyat hissələrinin satışı ilə məşğul olan şəxslər vəziyyətdən çıxmaq üçün həmin ehtiyat hissələrinin dublikatını gətirməyə başladılar. Bu dublikatlar isə çox zaman xarici ölkələrdə zavodda deyil, hər hansı bir sexdə istehsal olunur".

Ekspert deyir ki, bazarda bunun qarşısını almaq üçün ciddi nəzarət mexanizmi olmalı, səhv qoyulmuş və ya keyfiyyəsiz detala görə qəza hadisəsi baş verəndə avtomobilə, yaxud sürücüyə dəyən ziyanı həmin ehtiyat hissəsini satan mağaza ödəməlidir.

E.Muradli deyir ki, son dövrlərdə Azərbaycanda avtomobil ehtiyat hissələrinin qiymətində artım var, keçən il ilə müqayisə aparsaq qiymətlərdə 15-20% yüksəlmə olduğunu görə bilərik.

Ekspertə görə, hətta elə detal var ki, keçən il 100 manata satılırdısa, bu gün onun qiyməti 170-180 manatdır" və bu ehtiyat hissələrinin baha olmasının səbəbkarı alverçilər deyil, gömrük rüsumlarının baha olması ilə bağlıdır.

"Əgər Gürcüstanda 20 manata satılan detal Azərbaycanda 120 manata satılırsa burada əsas rolu gömrük rüsumlarının yuxarı olması oynayır... Necə olur ki, "Mercedes"in alın şüşəsi bizim bazarda 700 manata satılır, Gürcüstanda isə 220 manatadır?! Amma avtomobillərin idxal gömrük rüsumu aşağı düşsə əhali daha təzə maşın almaqda maraqlı olar. Amma bu gün bu, mümkün deyil, Çünki Gürcüstandan 10 min manata aldığın maşın üçün əlavə olaraq 10 min manat da gömrük rüsumu ödəməlisən".

Ekspert ölkədə ehtiyat hissələrinini istehsal olunmamasından şikayət edərək təkər almaq üçün Dubaydan ölkəyə işlənmiş təkər gətirildiyini vurğulayır, eyni zamanda digər avtomobil təmiri məntəqələri ilə müqayisədə servislərdə qiymətlərin daha baha olduğunu bildirir.

Ekspert: gəlir vergisi tutlmasın

"Fed.az"da isə "Minimum əməkhaqqı gəlir vergisindən azal edilsin- ekspertdən təklif " sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Sayt iqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramovun minimum əməkhaqqından tutulan gəlir vergisi ilə bağlı düşüncələrinə yer verib.

V.Bayramov minimum əməkhaqqından gəlir vergisi tutulmaması təklifini irəli sürür.

İqtisadşı deyir ki, bu aydan ölkəmizdə minimum əməkhaqqı 250 manata çatdırılsa da, həmin məbləğ minimum olsa da belə gəlir vergisinə cəlb olunmaqdadır. Belə ki, mövcud qanunvericiliyə əsasən qeyri-neft və qeyri-dövlət sektorunda çalışmayan və güzəştli kateqotiyaya düşməyən işçi ilə 250 manatlıq əmək müqaviləsi bağlanıbsa ona ödənilən pul daha az olur.

"Qanunvericiliyə əsasən, həmin əməkhaqqından 7 manat (250 manat-200 manat) x 14 faiz) - gəlir vergisi, 7,50 manat ((250 manat x 3 faiz) - sosial ayırma və 1,25 manat (250 manat x 0,5 faiz) - işsizlikdən sığorta tutulur. Bu zaman işçiyə ödəniləcək məbləğ 234,25 (250 manat -7 manat- 7.50 manat -1.25 manat) manat olur. Deməli, minimum əməkhaqqı məbləğinə uyğun müqavilə bağlayan işçi 250 manat deyil, 234 manat 25 qəpik alır".

V.Bayramov sosial ayırmaların həyata keçirilməsi işçinin pensiya təminatı üçün vacib olduğundan sosial ödənişləri anlaşılan adlandırır, amma onsuz da minimum əməkhaqqından alınan gəlir vergisinin büdcədə ciddi paya malik olmadığını vurğulayır.

Bundan irəli gələrək iqtisadşı hesab edir ki, minimum əməkhaqqının gəlir vergisindən azad edilməsinə ehtiyac var və bu baxımdan fiziki şəxslərin gəlir vergisindən azad olunan hissənin 200 manatdan 300 manatadək artırılması daha məqsədəuyğun olardı.

Ekspertə görə, Vergi Məcəlləsində vergidən azad olunan məbləğ minimum əməkhaqqı ilə əlaqələndirilməyib.

"Qeyri-neft və qeyri-dövlət sektorunda çalışan və aylıq maaşı 8 min manatdan az olanların növbəti 7 il müddətində belə güzəştlərdən istfidə etdiyini nəzərə alsaq o zaman digər sektorlarda vergidən azad olunan məbləğin artırılmasına ehtiyac var. Bu, minimum əməkhaqqı səviyyəsində maaş alan vətəndaşın daha çox əməkhaqqı almasına səbəb olar", -ekspert vurğulayır.