Media-icmal 28.05.2016

Ölkədə Respublika Günü, hökumətə hesabat tələbi, təhsildəki aşağı göstəricilər, ölkənin pul-maliyyə siyasətinin tənqidi bugünki medianın aparıcı mövzusudur.

Müstəqillik mübarizəsi olmayıbmı?

“Azərbaycan” qəzeti 28 may Respublika Günü ilə bağlı keçmiş prezident Heydər Əliyevin və indki prezident İlham Əliyevin birgə fotoları fonunda “Tarixin ən mötəşəm Azərbaycanı” sərlövhəli məqalə ilə çıxış edir. Məqalə bu tarixə daha çox iqtidar bucağından baxış təsiri bağışlayır. 

Məqalədə 1918-ci il mayın 28-də Tbilisidə Azərbaycan müstəqilliyinin təməli olan “İstiqlal Bəyannaməsi”nin elan olunması vurğulanır. Azərbaycan Demokratik Respublikasının mövcud olduğu 1918-1920-ci illərdə siyasi fəaliyyət istiqamətlərinə toxunulur: “Demokratik dövlət quruculuğu, iqtisadiyyat, mədəniyyət, təhsil, hərbi quruculuq sahələrində atılmış addımlar Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 23 aylıq fəaliyyətini əks etdirən əsas istiqamətlərdir”.

Daha sonra məqalədə Heydər Əliyevin sovet dönəmində, yəni 1969-cu ildə Azərbaycan rəhbərliyinə gətirilməsiyer yer alır. Baxmayaraq ki, 1920-ci il aprelin sonlarından 1991-ci ilin oktyabrına kimi Azərbaycan sovet işğalında olub, amma müəllif H.Əliyevin ölkə rəhbəri olduğu 1969-82-ci illər haqda elə düşünmür: “Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyinin birinci dövrünü haqlı olaraq ölkəmizin intibahının, gələcək müstəqilliyinin təməlinin qoyulduğu dövr adlandırırlar”.

Məqalədə Azərbaycan milli istiqlalı uğrunda mübarizə və bərpa dövrü olan 1988-1992-ci illər üzərindən sükutla keçilir.

1993-2003-cü illər H.Əliyevin prezidentlik dövrü belə qiymətləndirilir: “Heydər Əliyevin dühası, qüdrəti və zəngin dövlətçilik təcrübəsi xalqımızı vahid milli ideya ətrafında birləşdirdi. Beləliklə, müstəqil Azərbaycan dövləti ulu öndərin şah əsəri kimi dünya birliyində özünün layiqli yerini tutdu”.

Məqalədə 2003-cü ildən bu yana davam edən İlham Əliyevin prezidentlik fəaliyyəti təhlil edilir və müəllif bu dövrlə bağlı oxuculara aşağıdakı qənaəti təqdim edir: "Prezident İlham Əliyevin dövlətimizin milli maraqlarını bütün sahələrdə inamla təmin etməsi Azərbaycanın müstəqilliyinin daha da möhkəmlənməsinə, əbədi və sarsılmaz dövlətçiliyimizin daha da qüdrətlənməsinə xidmət edir".

Hökumət hesabatı da olacaqmı?

“Azadlıq” qəzeti “Bəs, hökumət nə vaxt hesabat verəcək?” adlı məqalədə hakimiyyəti maliyyə hesabatı verməyə çağırır. Buna səbəb isə partiyalarla bağlı qanuna partiyaların ildə bir dəfə Mərkəzi Seçki Komissiyasına maliyyə sənədi təqdim etməsi dəyişkliyinin nəzərdə tutulması ilə bağlıdır. YAP-çı deputat Siyavuş Novruzpv belə sənədi dövlət büdcəsindən maliyyələşən və ya maliyyələşməyən bütün partiyalırın təqdim etməsinin nəzərdə tutulduğunu bildirir. 

Bununla bağlı məqalədə vəzifəli şəxslərin gəlir deklorasiyası təqdim etmələri haqda 2005-ci ildə qanun qəbul edildiyi, amma indiyə kimi bu qanunun tətbiq olunmadığı xatırladılır. Bu haqda məqalədə oxuyuruq: “Niyə bu qanun tətbiq edilmir? Niyə məmurlar gəlirləri haqda ictimaiyyətə məlumat vermirlər? Niyə dövlət başçısı İlham Əliyev gəlirlərini açıqlamır? “Panama kağızları” sənədlərində hakim ailənin adı hallanır, niyə bu faktlara münasibət bildirmirlər?”

Eyni zamanda məqalədə metropolitenin keçmiş rəisi Tağı Əhmədovun MTN generalı Akif Çovdarova verdiyi 3 milyon manat faktı diqqətə çəkilir. Müəllif bu mənada hökumətə xitab edir: “23 ildir ki, bu hökumətdən hesabat tələb edirik, nəticə isə sıfırdır. Hökumətin iradəsi varsa, özünə əmindirsə, yuxarıda sadaladığımız korrupsiya faktlarının hesabatını versin və bunu gözləyirik”. 

Nəticə aşağı, bəs səbəb?         

“Yeni Müsavat” qəzeti keçən ilki məzunların 10 min nəfərdən çoxunun qəbul imtahanlarında 9-199 bal toplaması kimi göstəricini təhsil ekspertlərilə müzakirə edir.

Ekspert Etibar Əliyevə görə, bu, orta məktəbdə təhsilin keyfiyyətilə bağlı məsələdir, amma nəticələr bu qədər də faciəvi olmamalı idi.

Keçmiş təhsil naziri Firudin Cəlilov isə nəticələri belə dəyərləndirir: “Bu, olduqca dəhşətli göstəricilərdir. Yəni,  bizim təhsilin hansı vəziyyətə düşməsini göstərir. Bu, zəncirvari dövr edir. Savadsız şagirdlər buraxılır, savadsız müəllim yetişir, bu savadsız müəllim də gedib yeni savadsız şagirdlər yetişdirir”.

Təhsil Şurasının sədri Əkbər Ağayev isə bunun səbəbini təhsil metodu kimi kurrikulumda görür və onun fikrincə, ən yaxşı təhsil metodu müəllimin özünün təyin etdiyi metoddur. Ə.Ağayev həmçinin orta məktəblərdə buraxılış nəticələrinin ürərkaçan olmadığını deyib və səbəbəi tətbiq edilən metodda görür: “Kurrikulum deyilən bu tələblər toplusunun hazırlanmasında iştirak edənlərin əksəriyyəti pedoqoji prosesi bilmir”.

Bu yolla böhran keçməz

“Bizim yol” qəzeti “Manat qıtlığı yaratmaqla böhran keçməyəcək” sərlövhəli yazıda ekspert Oqtay Haqverdiyevlə ölkənin pul-maliyyə və bank sistemindəki durumu araşdırır. 

Ekspert ölkədə manat qıtlığı yaradılmasını Mərkəzi Bankın inflyasiyanın qarşısını almaq və manatı sabit saxlamaq siyasəti hesab edir. Onun düşüncəsinə görə, indiki məzənnə manatın əsl məzənnəsi deyil, manat sərbəst buraxıldığı halda da fəsadları ola bilər: “Manat sərbəst baurxılsa inflyasiya səviyyəsi qalxar, əhalinin həyat səviyyəsi çox aşağı düşər. Belə halda sosial problemlər yaranar”.

O.Haqverdiyev indiki durumun yaranmasına səbəb kimi iqtisadiyyatdakı disharmoniyanı göstərir: “Əgər bizim harmonik, rəqabət qabiliyyətli iqtisadiyyatımız olsaydı indiki acınacaqlı duruma düşməzdik, vəziyyətdən daha yüngül itki ilə çıxardıq. 4 ayın nəticələrinə görə, ölkə iqtisadiyyatı 4,5% azalıb. Bu da iqtisadiyyatın hələ də neftdən asılı olması deməkdir”.

Ekspert düzgün olmayan maliyyə siyasətinin ehtiyatları “əritdiyini” deyir və bank sistemində ciddi problemlər yaratdığını bildirir. Onun fikrincə, ilk növbədə bank sistemini probemlərdən xilas etmək lazımdır: “İndi elə vəziyyət yaranıb ki, bank öz problemini həll etməyə çalışır və iqtisadiyyat yaddan çıxıb. Kredit qoyuluşları azaldılır, inflyasiyanın qarısını almaq üçün manat qıtlığı yaradılır. Amma nəzərə almırlar ki, maliyyəni yaradan da elə iqtisadiyyatdır. Odur ki, ölkədə bank sisteminə münasibət dəyişdirilməlidir”.