Media-icmal 29.07.19

XV Avropa Yay Oyunları Festifalında Azərbaycan idmançılarının nəticələri, hərbi təyyarənin qəzaya düşməsinin səbəbləri, idxal mallarının daxil olmasına yubanmalarla bağlı cərimələr və s. məsələlər bugünkü (29 iyul, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

48 ölkə arasında 4-cü

"Azərbaycan" qəzeti "Yüksək nailiyyət: Azərbaycan 48 ölkə arasında 4-cü oldu" sərlövhəli məqalədə Azərbaycan idmanının iyulun 21-dən 27-dək Bakıda keçirilmiş XV Avropa Yay Oyunları Festfalında qazandığı nəticələri dəyərləndirir.

Müəllifə görə, bu yarışlara ev sahibliyi etməklə Azərbaycan daha bir yüksək təşkilatçılıq nümunəsini ortaya qoydu: "Bu Festival bir daha təsdiq etdi ki, Azərbaycan ən mötəbər beynəlxalq idman tədbirlərinin, idmanın müxtəlif növləri üzrə dünya və Avropa çempionatlarının, Dünya Kuboku və Qran-Pri yarışlarının keçirilməsində kifayət qədər böyük təcrübəyə malik bir ölkədir".

Müəllif vurğulayır ki, yeddi gün davam edən turnirdə 48 ölkədən 3900 atlet idmanın 10 növü üzrə mübarizə apardı: "İdmançılar 135 dəst medal uğrunda güclərini sınadılar. Mükafatçılara 300 qızıl, 300 gümüş, 330 bürünc medal təqdim edildi. Festival günlərində idman obyektlərində 3500-dən çox könüllü fəaliyyət göstərdi".

Müəllifə görə, Avropa Gənclər Olimpiya Festivalı gələcək çempionlar və olimpiya medalçıları üçün əsl sınaq meydanıdır.

Yazıda deyilir ki, Azərbaycan Avropa Gənclərinin Olimpiya festivallarında 1993-cü ildən təmsil olunmağa başlayıb, 1993-cü ildə Hollandiyadakı festifalda 1 qızıl və 2 gümüş medalla ümumi hesabda 17-ci olub. 1995-ci ildə Böyük Britaniyanın Bat şəhərində keçirilmiş növbəti festivalda cəmi 1 gümüş medal qazanılıb.

Müəllifin deməsinə görə, Azərbaycan milli komandası bu yarışlar üzrə festivallarda 1999-cu ildə, 2005-ci ildə də medallar qazanıb, ən yüksək nəticəyə isə 2007-ci ildə Serbiyanın paytaxtı Belqradda 7 qızıl medal qazanmaqla imza atıb, yarışda Azərbaycan ümumi komanda hesabında 6-cı yeri tutub.

Müəllif deyir ki, hər bir beynəlxalq yarışda Azərbaycanı layiqincə təmsil edən idmançılar bu Festivalda da bacarıqlarını nümayiş etdirdilər, gənc atletlərin uğurlu çıxışları sayəsində Azərbaycan 10-u qızıl, 7-i gümüş, 6-ı bürünc olmaqla 23 medal qazanaraq 48 Avropa ölkəsi arasında 4-cü oldu.

Məqalənin sonunda isə oxuyuruq: "Əminliklə deyə bilərik ki, bu uğur Azərbaycan idmançılarını daha mötəbər yarışlarda qələbə qazanmağa ruhlandıracaq və gənc atletlərimiz Azərbaycan bayrağını hələ çox zirvələrdə dalğalandıracaqlar".

Versiyalar çox deyil: nasazlıq və...

"Modern.az"da isə "Hərbi ekspert "MiQ-29"un qəzası haqda danışdı: "Versiyalar çox deyil" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

"MiQ-29-un qəzası ilə bağlı Müdafiə Nazirliyinin komissiyasının tədqiqatı, Hərbi Prokurorluğun istintaqı başa çatmadan qəzanın səbəbləri barədə konkret fikir söyləmək doğru olmazdı. Hadisədə, əlbəttə, ən təəsüfləndirici məqam, pilot p/l-nt Rəşad Atakişiyevin tapılmamasıdır. Əminəm o, sonacan təyyarəni xilas etməyə çalışıb və yəqin ki, katapult anını gecikdirib". Hərbi ekspert, ehtiyatda olan polkovnik-leytenant Nazim Bayram bunu bu il iyulun 24-də Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus MiQ-29 təyyarəsinin qəzaya uğraması barədə sosial şəbəkələrdə yazılanlara "modern.az"a münasibət bildirərkən qeyd edib.

N.Bayram sosial şəbəkələrdəki müzakirələrdə bəzi keçmiş hərbçilərin təyyarənin radio-elektron mübarizə (REM) vasitələri ilə sıradan çıxarıldığı barədə iddialarını təkzib edib və belə halın mümkünsüzlüyünü vurğulayıb.

Qəza ilə bağlı versiyalara gəlincə isə hərbi ekspert aşağıdakıları söyləyib:

"Versiyalar çox deyil - texniki nasazlıq, pilotun səhvi və daha az ehtimalla, pilotun səhhətində ani yaranmış problem. Doğrudur, pilot təcrübəli olub, ancaq qəzaya uğramış hərbi təyyarələrin pilotlarının çoxu təcrübəli olub. Ona görə təcrübə qəzanı istisna etmir, bəzi hallarda (Kostya kimi-həlak olanda) özünə arxayınlıq hissi yaradır".

Ekspert deyir ki, qəza texniki nasazlıqdan da ola bilər, ancaq o zaman pilot dispetçerlə əlaqə saxlamağa macal tapardı: "Müdafiə Nazirliyinin məlumatında deyilir ki, təyyarə ilə radioəlaqə bir anda kəsildi və radarlardan itdi. Düşünürəm, pilot hansısa manevri edəndə nəsə başqa cür gedib. Bu təyyarələrin katapultu dünyada ən etibarlı katapultlardan sayılır. Məncə, vaxtında katapult etsəydi, xilas ola bilərdi. Ancaq görünür ki, peşəkar şərəfi onu təyyarəni sonacan xilas etməyə çalışmağa sövq edib. Əlbəttə, bunlar versiyalardır".

İyulun 24-də saat 22.00 radələrində plana uyğun olaraq gecə vaxtı təlim-məşq uçuşları keçirən Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin MiQ-29 təyyarəsi ilə qəflətən rabitə əlaqəsi kəsilib və aviasiya vasitəsi radarlardan itib.

Müdafiə Nazirliyinin məlumatında deyilir ki, aviasiya qəzası nəticəsində hərbi təyyarə Xəzər dənizinə düşüb. Təyyarənin pilotu, polkovnik-leytenant Rəşad Atakişiyev hazırda itkin düşmüş sayılır.

Hərbi təyyarənin qəzaya uğraması ilə əlaqədar yaradılan əməliyyat qərargahında Müdafiə Nazirliyi, aidiyyəti dövlət qurumları və xidmətlərin nümayəndələrinin iştirakı ilə təxirəsalınmaz tədbirlərin həyata keçirilməsi davam etdirilir.

Belə çıxır ki, xarici ölkəni kreditləşdiririk?...

"Marja.az"da isə "Mal gətirmək adı ilə xaricə 4-5 milyard dollar pul köçürürdülər..." sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir.

Müəllif ölkəyə mal idxalı ilə bağlı şirkətlərin xaricə pul köçürmələri, amma malların gətirilməməsinə görə cərimələnmələri, buradan çıxış yolları barədə Mərkəzi Bankın (MB) rəhbəri Elman Rüstəmovla söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, son vaxtlar şirkətlərin Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının protokoluna əsasən məhkəmələr tərəfindən cərimələnməsi halları artıb və şirkətlər İnzibati Xətalar Məcəlləsinin (İXM) 430.4-cü bəndinə (avans yolu ilə ödənilmiş valyuta vəsaitinin müqabilində müəyyən edilmiş müddətdə (270 gün) müvafiq mallar idxal edilmədikdə, işlər görülmədikdə və ya xidmətlər göstərilmədikdə ödənilmiş valyuta vəsaitinin xaricdən geri qaytarılmamasına görə) əsasən cərimələnirlər.

Müəllifin deməsinə görə, vəzifəli şəxslər inzibati xətanın bilavasitə obyekti olmuş valyuta vəsaiti məbləğinin 10 faizindən 20 faizinədək, hüquqi şəxslər isə 20 faizindən 30 faizinədək məbləğdə cərimə edilirlər.

Müəllif deyir ki, MB İdarə Heyətinin qərarı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikasının rezidentlərinin xarici valyutada, habelə qeyri-rezidentlərin milli və xarici valyutada əməliyyatlarının aparılması Qaydaları"na görə, ödənişin aparıldığı gündən 270 gün müddətində malların ölkəyə idxalını təsdiq edən gömrük bəyannaməsi və ya idxal olunan xidmətlərin göstərilməsini təsdiq edən sənəd banka təqdim olunmalıdır.

Qaydaya görə, həmin müddətdə mallar idxal edilmədikdə qabaqcadan ödənilmiş avans məbləği geri qaytarılmalıdır, xaricə avans ödənişi ilə bağlı şirkət 270 gün ərzində banka sənəd təqdim etmədikdə bank Palataya məlumat verir, Palata da protokol ilə məhkəməyə müraciət edir.

Yazıda deyilir ki, yerli istehsalçı və idxalçı şirkətlər qaydalara dəyişikliklərin lazım gəldiyini deyirlər və bunu bir sıra malların ölkəyə daxil olmasının 270 gündən artıq çəkməsi ilə əsaslandırırlar.

MB sədri E.Rüstəmov "Marja"ya bildirib ki, Qaydalar böhran dövründə antiböhran tədbiri kimi qəbul edilmişdi və bunun real əsasları var idi: "Bizim hüquqi şəxslər tərəfindən güya xaricdən mal gətirmək adı ilə 4-5 milyard dollar pul köçürülürdü, amma mallar ölkəyə daxil olmurdu. Belə olan halda ödəmə balansında xarici ölkələrə təxminən 4-5 milyard dollarıq kreditimiz yaranırdı. Biz bunun qarşısını almaq üçün qaydaları qəbul etdik".

E.Rüstəmov deyir ki, əgər pul real ticarət əməliyyatı üçün xaricə köçürülürsə 180 gün ərzində mallar ölkəyə daxil olmalıdır. Sonradan təklif olub və müddət 270 günə qaldırılıb. Hazırda 270 günün bəzi hallarda kifayət etmədiyi barədə obyektiv təklif var".

E.Rüstəmov da bir sıra investisiya mallarının hazırlanmasının 270 gündən çox davam edə bilməsini vurğulayır: "MB da bununla razılaşdı. Qaydalara müvafiq düzəlişlər edəcəyik. İqtisadiyyat Nazirliyinin xüsusi icazəsi ilə malların idxalı üçün 270 gündən artıq vaxt veriləcək. Az bürokratiya, nazirliyin özünün ekspertizası ilə tələb olunan vaxt veriləcək".

Amma E.Rüstəmov deyir ki, tələblərin bundan artıq yumşaldılmasının əleyhinədir, çünki keçmiş mənzərə təkrarlana bilər. "Azərbaycanın vəsaitləri xaricə köçürülür, əvəzində mallar gəlmir. Belə çıxır ki, biz vəsait köçürülən ölkənin iqtisadiyyatını kreditləşdiririk".

E.Rüstəmova görə, Qaydalarda məqsəd süni maneə yaratmadan ölkənin valyuta vəsaitlərindən səmərəli istifadəni təmin etmək, bu vəsaitlərin hansısa ölkələrdə yatıb qalmasına şərait yaratmamaqdır.