Media-icmal 29.0817

İlham Əliyevin prezidentlik dövrünün dəyərləndirilməsi, bankların vaxtı keçmiş kreditləri həll etmək problemləri, mənzil bazarındakı durum bugünkü (29 avqust, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

"Qızıl onillik"- İlham Əliyevin prezidentlik dövrü

"Azərbaycan" qəzeti "Qızıl onillik" sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=128981) İlham Əliyevin prezidentliyi dövründə ölkənin inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan 2003-cü ildən başlayaraq dünyanın heç bir dövlətinə müyəssər olmayan sürətli inkişaf yolu keçib və bu dinamik inkişaf ölkəmizi bir sıra sosial-iqtisadi göstəricilərə görə MDB və Şərqi Avropa dövlətləri sırasında ön plana çıxarıb: "Son 10 ildə özünün yeni iqtisadi modelini formalaşdıran Azərbaycan dayanıqlı iqtisadi inkişafı ilə dünyanın diqqət mərkəzinə düşdü, çünki bu illər ərzində müharibə şəraitində olan Azərbaycanın dövlət büdcəsi, valyuta ehtiyatları dəfələrlə artdı. Əgər 2007-ci ildə dövlət büdcəsinin gəlirləri 5 milyard 770 milyon 900 min manat idisə, 2017-ci ildə büdcə gəlirləri 15 milyard 955 milyon manat yüksəldi. 10 il öncə ölkənin valyuta ehtiyatları 3,7 milyard dollar idisə, bu gün bu rəqəm 40,6 milyard dollar təşkil edir".

Müəllif vurğulayır ki, Cənubi Qafqazın lider dövləti kimi Azərbaycana 200 milyard dollar həcmində həm xarici, həm də yerli investisiyalar yatırılıb və buna görə də bu illəri Azərbaycanın qızıl onilliyi adlandırmaq olar.

Yazı müəllifi xatırladır ki, bu illər ərzində Azərbaycan həm də kosmik kluba üzv ölkələr sırasına daxil olub, respublikanın iştirakı ilə Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum, Bakı-Tbilisi-Qars, "Şərq-Qərb", "Şimal-Cənub" nəqliyyat, "Cənub" qaz dəhlizi, "Şahdəniz", Cənubi Qafqaz kəməri,TANAP və TAP kimi layihələr həyata keçirilib.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan regionda xarici ölkələrin iqtisadiyyatına yatırılan investisiyaların həcminə görə bu gün MDB məkanında aparıcı dövlətlərdən biridir: "Qürurla deyə bilərik ki, prezident İlham Əliyevin müəyyənləşdirdiyi iqtisadi inkişaf strategiyası müstəqil Azərbaycanı regionun ən güclü və qüdrətli dövlətinə çevirib, hazırda Azərbaycan daha geniş geosiyasi arealda sülh, tərəqqi və sabitlik, iqtisadi əməkdaşlıq mərkəzi kimi tanınır".

Müəllif vurğulayır ki, prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə son illərdə həyata keçirilən müasirləşmə strategiyası və uğurlu sosial-iqtisadi siyasət nəticəsində ölkədə yüksək iqtisadi artım dinamikası formalaşıb, dayanıqlı makroiqtisadi sabitlik şəraitində bu artımın sosial rifaha və yüksək həyat standartlarına sürətli transformasiyası baş verib.

Müəllif Azərbaycanın bir dövlət kimi həm də sosial mahiyyətli olduğunu, vətəndaşların sosial hüquqlarının müdafiəsi ilə yanaşı digər humanitar sahələrin inkişafına nail olmaq, cəmiyyətin harmonik inkişafını təmin etdiyini deyir.

Müəllif bu mahiyyətə nümunə olaraq yoxsulluğun 49%-dən 5%-ə enməsini, 40-dan çox olimpiya idman kompleksi, 300-dən çox mehmanxana, 6 hava limanının tikilməsini, qazlaşdırmanın 93%-ə qalxdığını, 2004-cü ildən regionların sosial-iqtisadi inkişafına iki proqramın 2 proqramın uğurla həyata keçdiyini, 3-cünün icra olunduğunu, məcburi köçkünlər üçün 100-ə yaxın qəsəbə inşa edildiyini 250 mindən çox məcburi köçkün yeni müasir mənzillərlə təmin olunduğunu bildirir: " Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla həyata keçirilən sosial-iqtisadi inkişaf siyasəti, səmərəli islahatlar, imzalanan mühüm fərman və sərəncamlar dünya miqyasında respublikamızın mövqeyinin daha da möhkəmləndiyini bir daha təsdiqləyir".

Problemli kreditlər "satışı"

"Exo" qəzetində "Azərbaycan bankları bir-birinə vaxtı keçmiş və problemli kreditlər ötürürlər?" sərlövhəli (http://ru.echo.az/?p=62161) məqalə oxumaq olar.

"Bir qayda olaraq Azərbaycanın bu və ya digər bankı vaxtı keçmiş kreditləri özü aradan qaldırmaq istəyir, anlayır ki, başqa bank problemli kreditləri aşağı dəyərlə alacaq. Bundan irəli gələrək hər bank bu tip kreditləri başqa banka ötürməzdən öncə öz gücünə aradan qaldırmağa çalışır". Bəhs edilən mövzu ilə bağlı durumu ekspert Əkrəm Həsənov belə şərh edir.

Ə.Həsənov deyir ki, ölkə qanunvericiliyinə əsasən problemli kreditlərin alınması qadağan edilir, amma banka təcili pul lazım olanda belə kreditləri aşağı qiymətlə alır: "Daha sonra vaxtı keçmiş kreditlərin yeni sahibi onu kollektorlar vasitəsilə müştərilərdən almağa çalışır. Onlar adətən girovu olan kreditləri qəbul edirlər ki, məhkəmədə udmaq yolu ilə onu qaytarmaq şansları olsun".

Ə.Həsənov deyir ki, belə əməliyyatlar bank ləğv edilərkən baş verir, əgər ləğv olunan bank daha bir neçə il kredit qaytarılmasını gözləmək istəmirsə həmin kreditləri aşağı qiymətlə başqa maliyyə təşkilatına satir.

Bununla belə, Ə.Həsənov Azərbaycanda vaxtı keçmiş kreditlərin satılmasının kütləvi olmadığını, bir qayda olaraq ölkə bankları həmin kreditləri özləri qaytarmağa çalışdıqlarını deyir.

Ekspert deyir ki, digər bank belə kreditləri aldıqda müştərinin maddi durumunu sənədlərə əsasən dəyərləndirə bilir: " Deyək ki, borclunun rəsmi maaşı 150 manatdır, kredit məbləği isə yüksəkdir, o zaman bank belə riskə getmir, bank belə krediti almaqdan imtina edir. Əgər almaq qərarına gəlsə bu, çox aşağı qiymətlə olur".

Ə.Həsənov deyir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə kölgə iqtisadiyyatı olmadığı, maaşlar yüksək olduğu üçün belə ölkələrdə banklar belə kreditləri risksiz alırlar. Azərbaycanda isə kölgə iqtisadiyyatının həcmi yüksək olduğu üçün banklar belə kreditləri almağa maraqlı olmurlar.

Müəllif xatırladır ki, hazırda Azərbaycanda problemli kreditlərin həcmi 2017-ci il iyulun 1-nə 1 milyard 810,7 milyon manat və ya bütün kreditlərin 13%-ni təşkil edir.

Dövlət payı olan banklar 2017-ci il iyulun 1-nə 3 milyard 855,7 milyon manat, özəl banklar isə 9 milyrd 627,1milyon manat kredit verib. Qalan məbləğ isə bank olmayan kredit təşkilatlarının payına düşür.

Mənzil bazarı: kirayə evlərə maraq var, mənzil alqı-satqısına yox

"Yeni Müsavat"qəzeti "Mənzil bazarında canlanma: Tələbələr və turistlər tələbatı artırıb" sərlövhəli məqalədə icarə evlərə tələbin artdığını bildirir.

(http://musavat.com/news/menzil-bazarinda-canlanma-telebeler-ve-turistler-telebati-artirib-reportaj-fotolar_463648.html).

Müəllif deyir ki, son günlər mənzil bazarında canlanma yaranıb, bir tərəfdən, ölkəyə gələn turistlərin, digər tərəfdən, yeni tədris ilinin başlaması ilə əlaqədar tələbələrin paytaxta üz tutması kirayə evlərin qiymətlərinə də təsir edib.

Ekspertlər isə deyirlər ki, hazırda kirayə mənzillərə tələbat o qədər də yüksək deyil: "Amma tədris ilinin başlaması ərəfəsində qiymətlərdə müəyyən dəyişikliklər olacaq, kirayə bazarında bahalaşma ola bilər. Bu gözləniləndir".

Ekspertlər deyirlər ki, əvvəllər daha çox rayondan gəlib tikintidə çalışanlar kirayə mənzillərə tələbat yaradırdılarsa, indi tikinti prosesi əvvəlki kimi geniş deyil.

Ekspetlər kirayə bazarında yeni tələblərin yarandığını da nəzərə çatdırırlar: "Ölkəyə gələn xarici turistlər üçün də Azərbaycanın kirayə bazarı cəlbedici ola bilər. Bəzi xarici şirkətlər var ki, onlar əksər ölkələrdə, o cümlədən də Azərbaycanda evlərin kirayə verilməsini təşkil edirlər. Həm turistlərin sayının artması, həm də tələbələrin tədris prosesinə qoşulması kirayə bazarında tələbatı artıracaq və bu mənada qiymətlərdə artım gözləniləndir".

Müəllif vurğulayır ki, hazırda Bakının metro ətrafı kimi tanınan ərazilərində ikiotaqlı, normal təmirli və əşyalı evin kirayə haqqı 350-400 manat, bir qədər kənarda bu qiymət 300 manatdır.

Məqalə müəllifi deyir ki, son vaxtlar kirayə evlərlə bağlı qiymətlərin yaxın vaxtlarda təxminən 20-25 faiz bahalaşacağı gözlənilir.

Müəllif maklerlərə əsasən deyir ki, mənzil alqı-satqısı sahəsində durğunluq yaşanmaqda davam edir, mənzil alqı-satqısında qiymətlər artmayıb: "Nizami rayonu ərazisində "xruşşovka"larda ikiotaqlı orta təmirli mənzili 60-65 min manata əldə etmək mümkündür, şəhərin mərkəzində isə eyni mənzilin qiyməti ən azı 50 faiz daha bahadır. Qiymətlər necə varsa, elə də qalıb, nə bahalaşma, nə də ucuzlaşma müşahidə olunmur".

Müəllifə görə, Bakıda ikimərtəbəli binaların sökülməsi mənzil bazarında canlanma yarada bilər.

Bəzi ekspertlər böyk alqı-satqılarda durğunluq yaşandığını deyirlər və bunu iqtisadiyyat böhranı ilə əlaqələndirirlər, həm də deyirlər ki, alıcılıq səviyyəsi aşağı olduğu üçün indiki qiymətlərdə azalma ola bilər, artım ola bilmz, odur ki, real qiymət artımından danışmaq üçün əsas yoxdur.