Media-icmal 30.10.18

Bakı-Tbilisi-Qars (BTQ) dəmiryolunun istifadəyə verilməsinin ildönümü, "qanunsuz tikintilər" və məmur münasibəti, vergi yüklərinin artırılması gözləntiləri və s. məsələlər bugünki (30 oktyabr 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Dünyanın 100 böyük layihəsindən biri

"Azərbaycan" qəzeti "Qitələri birləşdirən beynəlxalq dəmir yolu" sərlövhəli məqalədə Bakı-Tbilisi-Qars (BTQ) dəmiryolunun əhəmiyyətini dəyərləndirir.

Müəllif istifadəyə verilməsindən bir il keçən bu layihəni dünyanın 100 iri, Azərbaycanın növbəti beynəlxalq əhəmiyyətli layihələrindən birinin reallaşdırılması kimi qiymətləndirir.

Müəllif deyir ki, BTQ iqtisadi layihə olsa da, mühüm siyasi əhəmiyyəti də danılmazdır və müəllifə görə, dünyada və regionda baş verən siyasi hadisələr fonunda layihənin əhəmiyyəti aydın görünür.

Yazı müəllifi həm də yada salır ki, BTQ Bakı-Tbilisi-Ceyhandan sonra Azərbaycan müstəqilliyinin nailiyyəti olan ikinci böyük layihədir: "Məlum olduğu kimi, Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra region və dünya üçün əhəmiyyətli olan bir sıra layihələrin reallaşmasında həlledici rol oynamışdır.

Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum kəmərləri, "Cənub qaz dəhlizi", TANAP və TAP kimi layihələrin təşəbbüskarı, onun həyata keçirilməsində əsas söz sahibi ölkəmiz olmuşdur. Bu layihələr sırasında BTQ-nin özünəməxsus yeri var".

Müəllifin iddiasına görə, bu layihənin reallaşmasını bəzi dövlətlər, dünyanın transmilli nəqliyyat şirkətləri də istəmirdi, BTQ-ni gəlirlərinin müəyyən hissəsinə şərik kimi görürdülər.

Yazı müəllifi bu məsələdə Prezident İlham Əliyevin qətiyyət göstərdiyini xüsusi vurğulayır və deyir ki, ABŞ və Avropa bankları bu layihəni maliyyələşdirməkdən imtina etdikləri üçün Azərbaycan Gürcüstan ərazisində görüləcək işlərin maliyyələşdirilməsini öz üzərinə götürdü və beləliklə, yeni layihənin reallaşmasında qarşıya çıxan ən böyük maneə dəf edildi.

Müəllif bu layihənin əhəmiyyətini Prezident İlham Əliyevdən sitat gətirməklə ifadə edir: "Bakı-Tbilisi-Qars tarixi layihədir, qlobal layihədir.

Bu layihə ölkələri bir-birinə daha yaxın edəcək. Bu layihə bölgədə sabitliyin, təhlükəsizliyin təminatı işində öz rolunu oynayacaq. Biz heç bir yerdən heç bir yardım, heç bir kredit almadıq, öz daxili imkanlarımız hesabına bu yolu tikdik və bu gün istifadəyə veririk".

Müəllif deyir ki, hazırda Çindən Avropa ölkələrinə yükdaşıma müddəti təxminən 45-62 gündür, amma BTQ vasitəsilə bunu 12-15 günə Avropaya çatdırmaq mümkündür, üstəlik dəmir yolu ilə yüklərin daşınmasının maya dəyəri də aşağıdır.

Müəllif vurğulayır ki, 2017-ci ilin noyabrında Tehranda Azərbaycan, İran və Rusiya prezidentləri "Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi"ni istifadəyə verməyi müzakirə ediblər, bu isə şimaldan və cənubdan gələn yüklərin BTQ dəhlizi vasitəsilə Asiya və Avropa ölkələrinə daşına bilməsi dövriyyəsini artıracaq.

Müəllif hesab edir ki, ötən il istismara verilən yeni Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xətti üçün bilavasitə yükcəmləyici funksiyasını yerinə yetirəcək: "Uzunluğu təxminən 850 kilometr olan Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun 504 kilometri Azərbaycan ərazisindən keçir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu marşrutu Avropanı Asiya ilə birləşdirən ən qısa və etibarlı xətdir".

Müəllif vurğulayır ki, bu yol sabitliyə və təhlükəsizliyə xidmət göstərəcək və təbii ki, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun uğurlu fəaliyyəti ölkələrimizin geosiyasi əhəmiyyətini artıracaq və əlavə imkanlar yaradacaq.

Məmurun icazəsi olmadan...

"Modern.az"da isə "Məmurun icazəsi olmadan kimsə nəinki tikinti tikə, heç yerə mıx da vura bilməz" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif "qanunsuz tikintilər və məmur bixəbərliyi" məsələsini deputat Elman Məmmədovla müzakirəyə çıxarır.

Yazı müəllifi Bakının müxtəlif ərazilərində bu və ya digər səbəb üzündən qanunsuz tikililər adı ilə vətəndaşların evlərinin, obyektlərinin söküldüyünü deyir.

"Doğrudanmı, bütün bu evlər, yardımçı təsərrüfatlar müvafiq məsul şəxslərdən xəbərsiz formada inşa edilib? Hətta məsələ həqiqətən də belədirsə, o zaman cavabdeh olduğu ərazidən xəbərsiz olan bu məmurların cəzalandırılması təmin edilməli deyilmi?" sualı ilə müəllif deputata müraciət edir.

Deputat isə vətəndaşların qanunsuz tikintiləri məmurlardan xəbərsiz inşa etməsi ilə bağlı deyilənləri absurd sayır: "Qanunsuz tikintilərə icazə verən, buna göz yuman şəxslər birmənalı şəkildə cəzalandırılmalıdır. Vətəndaş müvafiq səlahiyətli qurumların, vəzifəlilərin yazılı və ya şifahi, rəsmi və ya qeyri-rəsmi razılığı olmadan heç nə edə bilməz. Nəinki tikinti tikə bilməz, yerə mıx belə vura, ağac belə basdıra bilməz".

Deputat hesab edir ki, bu məsələdə vətəndaşın məsuliyyəti məmurun məsuluyyəti həddində deyil, vətəndaş hansı səbəbdənsə buna fikir verməyib, amma məmur isə buna göz yumub.

E.Məmmədov deyir k, vətəndaş icazəsiz, müvafiq sərəncamlar olmadan tikinti apara bilməzdi, bu, sonradan üzə çıxanda "qanunsuz tikinti" adı qoyulur.

Deputatın iddiasına görə, əgər ortada hər hansı belə tikili varsa, deməli, burada kiminsə maddi maraqları mövcuddur.

E.Məmmədov vurğulayır ki, belə "qanunsuz tikinti"lər söküləndə, yenə də ziyan çəkən ancaq vətəndaş olur, qanunsuzluğa yol verən məmur isə "sudan quru" çıxır: "Hesab edirəm ki, bütün qanunsuz tikililərə görə ən başlıca günahkar bu sahəyə məsul qurumlar və şəxslərdir. Onlar hökmən cəzalarını almalıdırlar".

Deputat deyir ki, məmurun xəbəri olmadan tikinti mümkün olsa idi, o zaman hərə gedib bir yerdə nəsə ucladardı, amma bu, mümkün deyil: "Əgər hardasa belə bir tikinti aparılıbsa, deməli, kimlərsə buna icazə verib. Kimlərsə buna göz yumub, buna şifahi də olsa razılıq veriblər".

E.Məmmədov Bakının Badamdar adlı ərazisindəki sürüşmələrə səbəb kimi "qanunsuz tikntilər" göstərildiyi üçün "məmurlar, bələdiyyələr, icra qurumları bunları görmürdümü?" sualını ortaya qoyur və belə cavablandırır: "Görürdülər. Ancaq buna maraqları naminə göz yumurdular. Bu gün hamısı çəkilib durub qıraqda. Yenə də zərbənin altında qalan vətəndaşdır. Bir daha qeyd edirəm ki, bu tikintilərə hər hansı formada razılıq verən bütün məmurlar cəzalandırılmalıdır".

"Vergi yükləri artırılır"

"Strateq.az" saytında isə "Gələn il vergilər artırılacaq-Ekspert Rövşən Ağayev büdcə layihəsini təhlil edərək bu qənaətə gəlib" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

"Son günlər vergi sistemində gözlənilən dəyişikliklərlə bağlı ictimai müzakirlər əsasən gəlir vergisi ətrafında oldu. Amma büdcə mədaxili ilə bağlı proqnozlara baxanda sıranın xeyli geniş olduğu diqqətdən qaçmır". Bunu sayta iqtisadçı-ekspert R.Ağayev bildirib.

Gələn ilin büdcə proqnozlarını təhlil edən iqtisadçı-ekspert bildirir ki, daha bir dəyişiklik kimi ticarət fəaliyyəti ilə məşğul olan həm hüquqi, həm də fiziki şəxslərin 6%-lə sadələşdirilmiş vergiyə cəlb olunmasının ləğvi ola bilər: "Belə ki, büdcə sənədində hər 2 subyekt üzrə 6%-lik sadələşdirilmiş vergidən daxilolma üzrə proqnoz nəzərdə tutulmayıb. İctimai iaşədə 8%-lə çalışanlar üçün isə proqnoz saxlanılıb".

Ekspert vurğulayır ki, Vergi Məcəlləsinin uyğun madədlərinə görə, illik dövriyyəsi 200 000 manatdan yüksək olan həm ticarət, həm ictimai iaəşə sektoru üzrə sahibkarlar da sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi ola bilərdilər.

R.Ağayevin sözlərinə görə, həmin normalara əsasən, bu halda dövriyyədən ticarətçilər 6%, iaşə sahəsində çalışanlar 8% vergi ödəməli idilər.

Ekspert deyir ki, eyni zamanda yerdə qalan sahələr üzrə differensiallaşdırılmış vergi dərəcəsinin ləğvi və 2% bazasında vahid dərcəcənin tətbiqi gözlənilir. Hazırda isə Bakı şəhəri üzrə 4%, yerdə qalan regionlar üzrə 2% dərəcə qüvvədədir.

R.Ağayev deyir ki, sadələşdirilmiş verginin tətbiqi dairəsinin daraldılması ilə bağlı gözlənilən dəyişikliklərlə bağlı 2019-cu ildə bu vergi növü üzrə büdcəyə daxiolma proqnozu 58 mln. manat (15.3%) azaldılıb.

Ekspert hesab edir ki, əvəzində isə rezident hüquqi şəxslərin mənfəət vergisi üzrə daxilolma proqnozu 136.9 mln. manat (22.4%) artırılıb.

İqtisadçı vergi sahəsində daha bir dəyişiklik kimi hüquqi şəxslərin mülkiyyətində olan avtomobil vasitələrinin əmlak vergisinə cəlb edilməsini göstərir.

Ekspert deyir ki, büdcədə bu mənbədən 11.7 mln. manat daxilolma proqnozlaşdırılır.

R.Ağayevə görə, hər halda görünən budur ki, 2019-cu ildə hüquqi şəxs kimi fəaliyyət göstərən biznes üçün vergi yükünün artımı baş verəcək.