Media-icmalı 28.02.18

QHT-lərin seçki hazırlıqları, ölkə iqtisadiyyatının durumu, bank investisiyalarının azalması və bəzi mövzular bugünkü (28 fevral, 2018-ci il) medianın marağı sırasındadır.

QHT sədrinin ədalətli seçkilər formulu

"Xalq qəzeti" "Vətəndaş cəmiyyəti fəalları seçkilərin azad, ədalətli, şəffaf keçiriləcəyinə əmindirlər" sərlövhəli məqalədə müəllif bu il aprelin 11-də ölkədə keçiriləcək prezident seçkilərilə bağlı mühiti qeyri-hökumət təşkilatının (QHT) sədri Zaur Mirzəzadə ilə dəyərləndirir.

Müəllif Azərbaycanın mühüm siyasi kampaniya ərəfəsində olduğunu və müstəqil Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında böyük əhəmiyyəti olan prezident seçkilərinə yaxınlaşdığını bildirir.

Yazı müəllifi deyir ki, aprelin 11-də Azərbaycan növbəti dəfə azad, şəffaf seçkilər keçirməklə bir daha sivil, hüquqi dövlət qurmaq əzmində olduğunu nümayiş etdirəcək.

"Hər bir sivil ölkədə olduğu kimi, Azərbaycanda da cəmiyyəti irəli yalnız siyasi cəhətdən yetkin, vətənin taleyinə biganə qalmayan, fəal insanlar apara bilərlər. Azad, demokratik seçkilər cəmiyyətdə ictimai-siyasi fəallığı artırır". "Dünya Azərbaycanlıları İctimai Mərkəzi"nin (DAİM) sədri Z.Mirzəzadə bununla seçkilərə baxışını qəzetə anladır.

Z.Mirzəzadə deyir ki, azad, demokratik seçkilərin vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu prosesini daha da sürətləndirəcəyini yaxşı başa düşən əksər QHT-lər prezident seçkilərinə ciddi hazırlaşırlar.

QHT sədri iddia edir ki, seçicilər səsvermə prosesinin şəffaf və ədalətli keçiriləcəyinə əmindirlər və ölkə vətəndaşının seçkilərdə kifayət qədər fəal olması reallıqdır.

Z.Mirzəzadəyə görə, cəmiyyətdə hər fərdin düzgün, ədalətli seçimi ölkənin tərəqqisinin daha da sürətlənməsi, bütün xalqın rifahına müsbət təsir deməkdir.

QHT sədri hesab edir ki, Azərbaycanda seçki mədəniyyəti seçkidən-seçkiyə yüksəlir, ölkənin beynəlxalq imici, siyasi nüfuzu artır, Qarabağ probleminin ədalətli həlli ilə bağlı şanslar yüksəlir.

Z.Mirzəzadə sədri olduğu qurumun xaricdə yaşayan azərbaycanlılarla sıx təmasda olduğunu, prezdent seçkilərilə bağlı hədəflər müəyyən edərək onların icrasına başladıqlarını iddia edir.

QHT sədri deyir ki, həm ölkə içində, həm də xaricdə yaşayan azərbaycanlılar arasında seçkilərlə bağlı geniş maarifləndirmə işi aparırlar, bu dəfəki prezident seçkiləri xalqın, dövlətin, eləcə də QHT-lərin birgə səyləri ilə ən yüksək səviyyədə keçiriləcək.

İqtisadiyyatın durumu: sabit, amma dayanıqsız...

"Exo" qəzetində isə "Azərbaycanın mövcud iqtisadiyyatı: sabit, amma dayanıqsız" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bütünlükdə ölkə iqtisadiyyatının durumunu ekspertlərlə müzakirə edir.

"Azərbaycan iqtisadiyyatının bərpası və sabitləşməsi üçün azı beş il vaxt lazımdır, çünki ölkə iqtisadiyyatı hələ böhrandan çıxmayıb. Makroiqtisadi göstəricilərin əksəriyyətinin aşağı olması bunun göstəricisidir. Ölkə əhalisinin həyat səviyyəsi 2015-ci ildən yəni, böhran başlayandan bir neçə dəfə aşağı düşüb. Yerli istehsal əvvəlki kimi minimal həddədir". Ekspertlərin ölkə iqtisadiyyatının vəziyyətinə ümumi baxışları bundan ibarətdir.

Ekspertlərə görə, ölkə iqtisadiyyatının hazırda ən böyük problemi inflyasiyanın yüksək olmasıdır, iqtisadiyyat artım istiqamətində irəliyə doğru kiçik addımları hələlik əlverişli neft qiymətlərinə görə ata bilir.

Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, neftin qiyməti endiyi halda ölkə iqtisadiyyatının tezliklə sabit iqtisadi artım səviyyəsinə qalxa bilməsi mümkün deyil.

Ekspertlərə görə, bəzi qonşularla müqayisədə Azərbaycan iqtisadiyyatının kifayət qədər açıq, rəqabət qabiliyyətli olmaması, xammaldan daha çox asılılığı, qlobal iqtisadi sistemə inteqrasiyasının yetərsizliyi zəif tərəfləridir.

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, ölkə iqtisadiyyatının keyfiyyətli tədqiqat işinə ehtiyacı var: "Bir neçə ildən sonra böhrandan çıxa bilməyimiz indi hansı səviyyədə olmağımızdan asılıdır. Sual sadədir, amma dəqiq cavab yoxdur, çünki iqtisadiyyat faktiki olaraq tədqiq edilmir. Bütünlükdə isə Azərbaycan iqtisadiyyatının liberallaşması, rəqabət qəbiliyyətli və yaxşı biznes mühitin yaradılması üçün müəyyən zaman tələb edilir. Amma beş il müddətinə real qısamüddətli nəticələr əldə etmək olar".

Amma mütəxəssislər bunu da vurğulayırlar ki, uzunmüddətli və dayanıqlı nəticələr üçün 10 ildən çox vaxt lazımdır.

Ekspertlərə görə, bu və ya digər islahatların nəticəsi özünü dərhal göstərməyəcək, amma müəyyən vaxtdan sonra dəyişikliklər özünü hiss etdirəcək.

Mütəxəssislərin fikrincə, ölkə iqtisadiyyatındakı indiki durumu "sabit, amma dayanıqsız" adlandırmaq olar, şünki neftin qiymətləri "laxlayan" kimi iqtisadiyyatdakı sabitlik də istənilən an pozula bilər.

İnvestisiyalar azalır: səbəblər

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "İnvestisiya- ciddi işdir" sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Müəllif ölkə iqtisadiyyatına investisiya yatırımları məsələsini gündəmə daşıyır.

Müəllif deyir ki, neftin qiymətinin enməsilə ölkənin qızıl-valyuta ehtiyatları azalıb, bu isə infrastruktur layihələrinə sərmayə qoyulmasının da azalmasında əksini tapır.

Müəllif vurğulayır ki, iri neft pulları gələn zamanlarda maliyyə vəsaitləri əhali üçün aydın olmayan layihələrə qoyulurdu, həm də onların bir hissəsi korrupsiya sxemi daxilində "buxarlanırdı".

Müəllif xatırladır ki, maliyyə böhranı ölkə iqtisadiyyatına bank sahəsindəki sərmayə qoyuluşu problemlərini də aşkara çıxarıb, bu isə təkcə paytaxtda yox, elə regionlarda da özünü göstərib: "Ölkə iqtisadiyyatına Azərbaycan banklarının sərmayə qoyuluşunun xüsusi çəkisi illik hesablamada 1,5 faiz alıb. Keçən ay bankların bu sahədə payı 63,9 milyon manat və ya bütün mənbələrdən əsas kapitala yönləndirilən həcmin 6,7%-i qədər olub. Bu isə illik 23,7% azalma deməkdir".

Bu göstəricidən irəli gələrək müəllif deyir ki, regionlarda vətəndaşların sosial durumunun pisləşməsi kəndlərə investisiya qoyulmaması ilə birbaşa bağlıdır.

Müəllif vurğulayır ki, ən azı aqrar sektor, fermerlər və fermer təsərrüfatları öz fəaliyyətlərini bank kreditləri olmadan düşünə bilmirlər, kredit olmadığı halda bu təsərrüfatlar müflis hala düşəcəklər: "İnvestisiya strukturunda bank kreditlərinin payının azalması çoxdan müşahidə edilir. Hələ bank böhranı başlanmazdan da öncə bu özünü göstərirdi. Bu təkcə bankların iqtisadiyyata investisiya qoymaq istəməməsilə bağlı deyildi. Sadəcə, dövlət və ya özəl banklardan kredit almaq şərtləri əlçatmaz idi. Yüksək kredit faizləri bir çox sahibkarları ehtiyatlandırırdı".

Müəllif deyir ki, bunun da səbəbi bəzi bankirlərin daha tez varlanmaq səylərilə bağlı idi, ona görə də faydalanmaq baxımından investisiya layihələrinə üstünlük verirdilər.

Müəllifə görə, bu acgözlükdən isə ilk növbədə iqtisadiyyatın inkişafına yönələn investisiya proqramları yerinə yetirilə bilmirdi.

İndiki durumda isə müəllif sosial sahəyə ayrılan investisiyaların azalmasını yolverilməz sayır, bu halda sadə vətəndaşların durumunun daha da pisləşəcəyi barədə xəbərdarlıq edir.

Müəllif investisiyaların illik 24% azalmasını ölkənin bank və maliyyə sisteminin sağlamlaşdırılmasının tezliklə baş verməyəcəyinin göstəricisi kimi dəyərləndirir.

Məüllif hesab edir ki, ölkə iqtisadiyyatına investisiyaların daha da azalması ilk növbədə xammal iqtisadiyyatına alternativ və ölkənin prioriteti olan qeyri-neft sektorunun inkişafına mənfi təsir edəcək.