Uşaq qidalanmasının arifmetikası

Uşaqları birinci sinfə onlarla aparılan müsahibənin nəticələrinə uyğun olaraq qəbul edirlər. Məktəbəqədər yaş dövrünün uşaqları yazı, arifmetika (hesab), dünya haqda ümumi təsəvvürə malik olmalıdır. Uşaqların sadə sualları cavablandıra bilməsi üçün valideynlər onları uşaq bağçalarına və ya məktəblərdə yaradılan xüsusi kurslara verməlidir.

2018-ci il yanvarın 1-nə olan məlumata görə, 1663 dövlət və 87 özəl uşaq bağçasında 118 700 uşaq tərbiyə alır. Bu, bir yaşdan beş yaşa qədər uşaqların ümumi sayının 14,2%-ni təşkil edir, Dövlət Statistika Komitəsi bildirir.

Müstəqillik illərində 300-ə dövlət uşaq bağçası özəlləşdirildi, bir hissəsi məktəbəqədər müəssisə kimi fəaliyyətini dayandırdı. Ona görə də uşaq bağçalarında yer çatmır, bəzilərində uşaqları rüşvətlə qəbul edirlər. Uşaqların tərbiyəsi və qidalanması ilə bağlı problem var. Bu il ictimaiyyət özəl uşaq bağçalarından birinin işçisinin uşaqlarla kobud davranışına dair videofaktdan hiddətləndi. Uşaq bağçalarında uşaqlar dörd dəfə qidalanır. 2018-ci ilin yanvarında Xudatda uşaq bağçasında qidanın qənaətbəxş olmaması barədə mətbuatda xəbərlər yayılmışdı. Uşaqlara ancaq makaron verildiyi deyilirdi.

https://sputnik.az/life/20180119/413680151/xaqcmazda-ushaqlarin-saglamligi-ile-cilingagac-oynayirlar.html

https://ru.sputnik.az/life/20161014/407363086/detskie-sadiki-nehvatka-mest.html

2016-cı ildə təhsil naziri Mikayıl Cabbarov qənaətbəxş olmayan məktəbəqədər təhsilin uşaqların 20%-ni əhatə etdiyini bildirmişdi.

Hökumət bu maddə üzrə büdcə ayırmalarını altı dəfə artırmaqla məktəbəqədər tədris müəssisələrinin maddi təchizatını yaxşılaşdırmaq niyyətindədir. 2019-cu ildə uşaq bağçalarında uşaqların qidalanmasının maliyyələşdirilməsi indiki 17 mln. manatdan 99.3 mln. manatadək artacaq. Hər dövlət bağçası ildə 59711 manatdan bir qədər çox vəsait alacaq. Hər uşağın illik qidalanması 836,5 manatdan çox olacaq. Rəqəm dəqiq deyil, belə ki, uşaqların statistikası özəl müəssisələrlə birlikdə (87 uşaq bağçası) verilir. Həmin müəssisələrdə yemək pulu valideynlər tərəfindən ödənilir.

İqtisadçı Rövşən Ağayev uşaq bağçalarında qidalanma xərclərinin altı dəfə artırılmasına təəccüblə yanaşır. Ən təəccüblüsü isə odur ki, 2017-ci ildə uşaq bağçaları qidalanma üçün 41,6 mln. manat alıblar, 2018-ci ildə isə maliyyələşmə 2,5 dəfə azalaraq 17 mln.-a enib. İndi isə altı dəfə artırılıb. Üstəlik, uşaq bağçalarının direktorlarının mətbuat üçün bəyanatlarına görə, 2018-ci ildə uşaqlar qidalanma ilə bağlı çatışmazlıq hiss etməyiblər.

2018-ci il yanvarın 12-də Nazirlər Kabineti 12 saylı qərar qəbul edib. Həmin qərara əsasən bağçalarda uşaqlar ildə 210 gün qidalanmalıdır. Uşaq bağçalarında qida normaları Nazirlər Kabinetinin 19 mart 1994-cü il tarixli 103-cü qərarında göstərilib.

Əgər 2019-cu ildə qidalanmanın maliyyələşdirilməsinin altı dəfə artırılması ilə uşaqlar təsdiqlənmiş normalara uyğun qidalanacaqsa, belə çıxır ki, əvvəlki illərdə uşaq bağçalarında qidalanma uşaqların fizioloji tələblərinə uyğun gəlməyib? Əlavə edək ki, bütün uşaq bağçalarında (özəl və dövlət) valideynlərə uşaqlar üçün evdən yemək gətirmək qadağan edilir. Gələcəkdə dövlət uşaq bağçalarında uşaqlar ayda 75 manatlıq qidalanacaqlar. Bu il isə uşaqları 2019-cu il üçün nəzərdə tutulan vəsaitdən altı dəfə az vəsait əsasında yedizdiriblər - dövlət uşaq bağçasında hər uşaq ayda (2018-ci il) 12 manatlıq qidalanıb.

Jurnalistə özünü Xırdalandakı 24 saylı dövlət uşaq bağçasının direktoru kimi təqdim edən Leyla Bayramovanın dedikləri də bizim hesablamaları təsdiqləyir. O deyib ki, 2017-ci ildə hər uşaq gündə 1,2 manat hesabı ilə yemək yeyib. Şənbə və bazar günlərini çıxmaqla ayı hesablasaq 26,4 manat edir. 2018-ci ildə qidalanma xərcləri 2,5 dəfə azaldılaraq ayda bir uşaq üçün 10,5 manat olub (bizim hesablamalar 12 manat göstərir).

Bu il Azərbaycanın dövlət uşaq bağçasında 2-6 yaşlı uşaqların hər biri ayda 10,5-12 manat məbləğində qidalanır. Aydınlıq üçün əlavə edək ki, Azərbaycanda uşaqlar üçün minimum yaşayış səviyyəsi ayda 154 manata bərabərdir (təkcə ərzaq mallarını əhatə etmir).