Media-icmal 05.11.18

Ölkədə sosial infrastrukturun inkişafı, ehtiyat dövlət vəsaitlərindən qanunvericilikdən kənar istifadə olunması, dövlət himninin necə qəbul edilməsi, şəhid ailələrinə nəzərdə tutulan birdəfəlik müavinətlərin verilməsində yaranan problemlər və s. məsələlər bugünkü (05 noyabr, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Sosial infrastrukturun yenilənməsi və inkişaf

"Azərbaycan" qəzeti "İlham Əliyevin sosial siyasəti bütün əhali qruplarını əhatə edir" sərlövhəli məqalədə ölkənin sosial infrastrukturunun yenilənməsini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, ötən 15 ildə ölkədə sosial infrastruktur əhəmiyyətli dərəcədə yenilənib, elə dayanıqlı inkişaf da ilk növbədə infrastrukturun yenilənməsindən, bu sahədə beynəlxalq və müasir standartların tətbiqindən, keçir.

"Ölkə rəhbəri İlham Əliyev davamlı yüksəlişin, tərəqqinin yolunu digər amillərlə yanaşı, infrastrukturun daim yenilənməsində və müasirləşməsində, bu sahədə beynəlxalq standartların tətbiqində, qabaqcıl biliklərin, texnologiyaların mənimsənilməsində görür və bu istiqamətlərdə əməli tədbirlərin həyata keçirilməsini daim önə çəkir".

Müəllifə görə, regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramları təsdiq olunarkən qarşıya qoyulan priortet vəzifələrdən biri də keçmişdən qalan infrastrukturun bərpası və yeni infrastruktur layihələrin həyata keçirilməsi olur.

Bu sahədəki əməli fəaliyyət barədə müəllif deyir ki, son 15 ildə ölkədə 640-dan çox xəstəxana, diaqnostika mərkəzi, ambulatoriya tikilib və ya əsaslı şəkildə təmir edilib, ölkə üzrə 17 şəhər və rayonda yeni mərkəzi xəstəxanalar tikilib, 28 xəstəxana binası əsaslı təmir olunub.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, artıq Goranboy, Qazax, Qobustan və Şəmkir rayon mərkəzi xəstəxanalarının tikintisi başa çatıb, Abşeron, Füzuli və Qəbələ rayon mərkəzi xəstəxana binalarının inşası isə davam edir.

Müəllifin deməsinə görə, bəhs edilən müddətdə ölkə üzrə 3100-dən çox məktəb tikilib və əsaslı təmir edilib, 2018-ci ildə 200-dən çox məktəb tikilib və təmir olunub, ucqar vvə kiçik kəndlərdə 137 modul tipli məktəb tikilib.

Müəllif vurğulayır ki, bunlarla yanaşı 15 ildə bölgələrdə 43 olimpiya idman mərkəzi yaradılıb: "İnşa olunan və ya bərpa edilən məktəb binaları, səhiyyə müəssisələri və idman qurğuları prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın sosial dövlət quruculuğu yolunda inamla irəlilədiyinin, qazandığı böyük uğurların göstəricisidir".

Müəllif deyir ki, ölkədə əlilliyi olan insanların sosial rifahının yüksəldilməsi diqqətdən kənarda deyil, təkcə 2017-ci ildə bu istiqamətdə Naxçıvan, Şirvan, Lənkəran, Şəki, Sumqayıt, Naftalan, Xaçmaz, Yevlax şəhərlərində regional bərpa mərkəzləri inşa olunaraq istifadəyə verilib, hazırda Bakıda və bölgələrdə 14 bərpa-müalicə müəssisəsi fəaliyyət göstərir.

Müəllif infarstrukturun yenilənməsinin daimi proses olduğunu deyərək 2019-cu il dövlət büdcəsi layihəsində də infrastruktur layihələrinin maliyyə təminatı nəzərə alınlığını bildirir.

Müəllifin deməsinə görə, gələn il üçün cari xərclərə dövlət büdcəsi xərclərinin 50,7 faizi və ya 12 milyard 554,2 milyon manat, əsaslı xərclərə isə 39,9 faizi və ya 9 milyard 891,1 milyon manat vəsait yönəldilməsi proqnozlaşdırılır.

Yazı müəllifi deyir ki, bu usə ölkədə həyata keçirilən dövlət siyasətinin bütün sahələrdə, o cümlədən sosial infrastrukturla bağlı yeni layihələrin həyata keçirilməsinə imkan verməsi deməkdir.

Təsəvvür edin ki, ehtiyat dövlət vəsaitləri...

"Azadlıq.info" saytında isə "Maliyyə Nazirliyi qorumalı olduğu pulu borc paylayır" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Məqalədə tanınmış iqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayevin düşüncələrinə yer verilib və söhbət dövlət ehtiyatından qanunvericilikdən kənar istifadə olunmasından gedir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan hökumətinin sərəncamında iri məbləğdə ehtiyatlar var, bu Neft Fondunun və Mərkəzi Bankın sahib olduğu 45 mlrd. dollara yaxın valyuta aktivləridir.

Müəllifin deməsinə görə, daha bir mənbə də var ki, bu da Maliyyə Nazirliyinin sərəncamında olan və məbləği 1.2 mlrd. dollara yaxınlaşan ehtiyatlardır. Bu xətlə formalaşan ehtiyatın formalaşması ilə bağlı müəllif yazır: "Büdcə sistemi haqqında" qanuna əsasən cari maliyyə ilinin sonuna büdcənin xərclənməyən, xəzinə hesabında qalan vəsaitlər növbəti ilə keçmir, sərbəst qalıqların hamısı vahid xəzinə hesabına köçürülür. Əgər büdcə kəsirini qapatmaq və ya normativ çərçivəsində müdafiə olunan xərc maddələrinin maliyyələşməsinə sərf edilmirsə, həmin vəsaitlərin tamamı vahid xəzinə hesabında ehtiyat kimi qalır. Bu ehtiyatların saxlanmasına və idarəetməsinə isə Maliyyə Nazirliyi səlahiyyətlidir".

Müəllifin deməsinə görə, Neft Fondunun ehtiyatlarından fərqli olaraq dövlət büdcəsinin xəiznə qalıqları hesabına formalaşan ehtiyatların idarəçiiliyi ilə bağlı hesabatlılıq çox məhduddur və Maliyyə Nazirlyinin saytında bu barədə ümumiyyətlə məlumat yoxdur.

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, amma Hesablama Palatası bu istiqamətdə ilk dəfə olmaqla bu il xeyli informasiya açıqlayıb: "Məlum olub ki, 2018-ci ilin ortalarına büdcə ehtiyatının məbləği 1.982 mlrd. manatdır.Onun 981 mln. manatı qanunvericiliyə uyğun olaraq saxanmaq üçün Neft Fonduna, 19.8 mln. manatı isə Beynəlxaql Banka verilib. 163 mln. manatı "Kapital Bank"da yerləşdirlib".

Müəllif deyir ki, bu vəsaitdən qanunvericilikdə nəzərdə tutulmadığı halda il ərzində qaytarılmaq şərtilə Dövlət Neft Şirkətinə və Dövlət Dəmir Yoluna ssuda kimi verilib: "Təsəvvür edirsiniz, dövlətin maliyyə resurslarının istifadəsinin qanunuyğunluğuna birbaşa səlahiyyətli olan Maliyyə Nazirlilyi qanunda nəzərdə tutulmadığı halda dövlət resurslarını dövlət şirkətlərinə borc verir".

Müəllif hesab edir ki, hökumətin sərbəst maliyyə resurslarının (təkcə xəzinə qalığından söhbət getmir) banklarda yerləşdirilməsində də ədalətli mexanizmlər olmalıdır.

Ekspert deyir ki, Rusiyada hökumətin sərbəst vəsaitlərinin kredit təşkilatlarında müsabiqə yolu ilə yerləşdirilməsi üçün qaydalar qəbul edilib, belə sistemin tətbiqinə Azərbaycanda da ehtiyac var.

İtqisadçı bildirir ki, son illər həcmi 1.5-2 milayrddan az olmayan xəzinə ehtiyatının istifadəyə verilməsindən dövlət büdcəsi ən yaxşı halda 3.4 milyon manat gəlir əldə edib, yəni gəlirlilik 0,2-0,3% olub.

Vaqif Səmədoğlu dedi ki, "ata mənimdirsə..."

"Moderator.az"da isə "Himnimizin qəbulunu hazırlayan komissiyanın sədrindən ilginc açıqlamalar" sərlövəhli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif dövlət himninin musiqi həcminin və bəzi sözlərinin dəyişdirilməsi barədə deputat Tahir Kərimlinin açıqlamasının yaratdığı rezonansla bağlı türkoloq, keçmiş təhsil naziri, keçmiş deputat, Elm-Təhsil və Mədəniyət komissiyasının keçmiş sədri Firudin Cəlilovla söhbətləşir.

F.Cəlilov 1992-ci ildə dövlət himninin necə qəbul olunmasını izah edərək sayta bildirir: "Son günlər himn üzərində gedən dartışmalara onu hazırlayıb parlamentdə qəbul etdirən komisiyanın sədri kimi aydınlıq gətirmək istəyirəm.

Biz Müstəqillik aktını qəbul edəndə quracağımız dövləti Azərbaycan Demokratik Cümhuriyətin varisi olduğunu bəyan etmişik, ona görə də, onun dövlət atributlarını (gerb, himn, türk dili, latın qrafikalı əlifba) bərpa etməli idik".

F.Cəlilov deyir ki, o vaxt onu bu işləri görəcək Elm-Təhsil və Mədəniyət komissiyasına sədr seçiblər.

Keçmiş komissiya sədrinin sözlərinə görə, o zaman himn məsələsinə iki baxış olub, belə ki, kommunist deputatlar sözləri Səməd Vurğunun olan sovet himnini saxlamağı, yalnız oradakı "partiyamızdır" sözünü dəyişməyi təklif ediblər.

F.Cəlilov deyir ki, buna S.Vurğunun oğlu Vaqif Səmədoğlu razılıq verməyib: "İclasa dəvət etdiyim Vaqif Səmədoğlu "ata mənimdır, mən istəmirəm onun yazdığı himni saxlayaq" deyəndən sonra komunistlər geri çəkilib və Əhməd Cavadla Üzeyir Hacıbəyovun yazdığı Cümhuriyət himnini qəbul etdik".

Keçmiş komissiya sədri deyir ki, onda da himn haqqında mübahisələr vardı, himni bir az qısaltmaq və bir-iki sözü dəyişmək üçün öncə tanınmış bəstəkarları (Xəyyam, Fərhad və b.) dəvət olunub, müzakirədən sonra ilkin variantın saxlanması qərara alınıb, sözlərin üzərində azacıq dəyişiklik etmələri üçün dəvət olunan Vaqif Səmədoğlu ilə Vaqif Bayatlı ilkin mətnin saxlanmasını istəyiblər.

"Beləliklə, indiki himnin orkestr və xorla oxunma variantlarını Milli Məclisdə təqdim etdim, hamılıqla qəbul olundu"-deyə F.Cəlilov himinin 26 il bundan önc qəbul edilməsi məsələsinə aydınlıq gətirib.

Keçmiş komissiya sədri sadaladığı prosesin icində olmuş Tahir Kərimlinin bu məsələləri indi gündəmə gətirməsini doğru saymadığı kimi onun üzərinə ağır sözlərlə gedilməsini də doğru saymadığını bildirir.

Milli Arxivlə "Azərsığorta" arasında qalan şəhid ailələri

"Cebhe.info"da isə "Şəhid vərəsələri iki qurum arasında qalıb: Sənədləri kim itirib? sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif 1991-97-ci ilin avqustun 2-nə kimi Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda üzvləri şəhid olan ailələrə 11 min manat birdəfəlik müavinət verilməsində yaranan problemin səbəblərini araşdırır.

Müəllif deyir ki, bu problem şəhid ailələrində narazılıq yaradıb, bir qrup şəhid ailəsi buna etiraz edir və narazı olan belə 117 ailə var.

Yazı müəllifi deyir ki, Azərbaycan Dövlət Sığorta Kommersiya Şirkəti ("Azərsığorta") həmən şəxslərə 1991-1997-ci illərdə 50 000 və ya 500 000 rubl ödəniş edildiyini iddia etsə də, bunu bütünlüklə əsaslandıra bilmir.

Məqalədə deyilir ki, həm Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (ƏƏSMN), həm də şığorta şirkəti tərəfindən siyahı cəmiyyətə açıqlandı, amma bu siyahı da bütünlüklə narazı qalan şəhid vərəsələrini əhatə etmədi.

Müəllifin deməsinə görə, nazirlik şikayətləri rəsmiləşdirdiyini, 117 hərbi qulluqçunun vərəsəsindən 70 nəfərinə arxiv sənədlərində sığorta ödənişi alması barədə sənədlər özlərinə təqdim olunduğunu 47 nəfərlə bağlı araşdırmanın davam etdiyini bildirir.

Müəllifin deməsinə görə, 47 nəfərin sığorta ödənişi alıb-almaması haqqında sənədləri "Azərsığorta" da axtarır, belə şirkət əvvəlcə vərəsələrə ödəniş almaları haqqında şəhadətnaməni yaşadıqları şəhər və rayonların notariat kontorundan almalarını tövsiyə etsə də, daha sonra özü bu sənədləri axtarmağa başlayıb.

Müəllifin deməsinə görə, "Azərsığorta" bu sənədlərin Milli Arxiv İdarəsinə verildiyini, bununla bağlı aktlar olduğunu bildirir, idarə isə bu sənədlərin arxivə verilmədiyini deyir: "Biz hazırda 1942-ci ilin sənədlərini daimi saxlamaq üçün arxivə qəbul edirik. "Azərsığorta"nın ödənişlərindən 75 il keçməlidir ki, o sənədlər Milli Arxiv İdarəsinə verilsin.Yəni, şirkət hələ ki, onları saxlamalı, sənədlər mənşəyində qalmalıdır".

Müəllif vurğulayır ki, bu "Azərsığorta"nın açıqlaması ilə ziddiyyət təşkil edir, belə ki, sığorta şirkəti sənədlərin müvafiq idarələrdə saxlanma müddətinin 5 il olduğunu iddia edir, amma fakt budur ki, 43 nəfər şəhid vərəsəsinə sığorta ödənişinin edilməsi haqqında sənədlər ortada yoxdur.

Müəllif ekspertlərə istinadən bunu da bildirir ki, şəhid hərbi qulluqçularına sığorta ödənişi o zaman indiki məbləğlə cəmi 100-150 manat olub, odur ki, indiki 11 min manatdan 100-150 manat çıxarılmaqla qalan məbləği bu kateqoriya şəhid ailələrinə vermək ədalətli olardı, bu isə cəmi 113 şəhid ailəsinə ödəniş etmək deməkdir.