Azərbaycan COP29 iqlim sammitinin keçirilməsi üçün regional dəstəyə nail olub

reuters: Şənbə günü Azərbaycan digər Şərqi Avropa ölkələrinin dəstəyini aldıqdan sonra gələn il iqlim dəyişikliyi üzrə COP29 sammitini keçirməyə hazırdır.

BMT-nin növbəti illik iqlim sammitinin keçirildiyi məkanla bağlı aylarla davam edən geosiyasi dalandan çıxan qərar tez bir zamanda Azərbaycanda neft hasilatına və onun insan hüquqları ilə bağlı vəziyyətinə diqqət çəkib.

Gələn il sammitdə sədrliyin Şərqi Avropaya keçəcəyilə əlaqədar region ölkələri Dubayda davam edən COP28 sammiti zamanı Bakının təklifini dəstəkləmək barədə razılığa gəliblər, ölkələrin həmsədr qruplarının iqlim dəyişikliyinə həsr olunmuş məktubunda deyilir, şənbə günü Reuters bildirib.

“Biz göstərdikləri dəstəyə görə bütün ölkələrə, xüsusən Şərqi Avropa qrupuna və [COP28 sammitinə] ev sahibliyi edən Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə çox minnətdarıq", - Azərbaycanın ekologiya naziri Muxtar Babayev şənbə günü COP28-in əsas səhnəsində çıxış edərkən bildirib.

Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə tədqiqatçı, ölkənin neft-qaz sənayesini tənqid etdiyinə görə Azərbaycanda həbs edilmiş Qubada İbadoğlunun qızı Jalə Bayramova Reuters-ə deyib ki, bu qərardan sarsılıb.

"O bu iş üçün həyatını riskə atır", - Bayramova deyib. "COP29 Azərbaycanda keçirildiyi təqdirdə bu iş tamamilə mənasızdır".

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi İbadoğlu barədə şərhlərə dair  sorğulara dərhal cavab verməyib.

"COP29-un keçirilməsi hökumətə legitimlik verir", - Bayramova əlavə edib.

Rusiya Avropa İttifaqı ölkələrinin hər hansı bir müraciətinə veto qoyacağını vəd etdikdən sonra COP29-u kimin qəbul edəcəyi barədə qərar təxirə salınıb. Avropa İttifaqı Ukraynaya hücuma görə Moskvaya qarşı sanksiyalar tətbiq edib.

Aİ üzvü olmayan Azərbaycanın ərizəsi COP28 danışıqlarında iştirak edən təxminən 200 ölkə  tərəfindən təqdir edilməlidir Nümayəndələr bildiriblər ki, səsvermənin formal olacağını gözləyirlər.

Tenderi qazanmaq üçün Azərbaycan çoxdankı düşməni Ermənistanla razılığa gəlib və o, Azərbaycanın  erməni vetosu təhlükəsilə üzləşməyəcəyinə zəmanət verib. 

Lakin sentyabrdan Bakının bəzi Qərb ölkələrilə münasibətləri pisləşib. Belə ki, Azərbaycan Dağlıq Qarabağ regionuna tam nəzarəti bərpa edib ki, bu da etnik erməni əhalinin bu ərazidən köçünə səbəb olub.

BMT-nin iqlim sammitinə sədrlik ölkəyə onun gündəminə və nəticələrinə təsir etmək gücü verir.

BƏƏ-də keçirilmiş COP28 sammiti miqyaslı olub, 90000-dən çox nümayəndə qeydiyyata alınıb.

Tədbiri kimin keçirəcəyi barədə qərar ölkələrə hazırlaşmaqdan ötrü vaxt vermək üçün adətən bir neçə il öncə qəbul edilsə də, cümə günü Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi Ayxan Hacızadə Reuters agentliyinə bildirib ki, Bakı bu tədbirin keçirilməsinə yaxşı hazırlaşıb.

Cümə axşamı Azərbaycanın təklifi barədə ilk dəfə məlum olanda bəziləri neft hasilatçısı olan başqa ölkədə iqlim üzrə qlobal danışıqların keçirilməsilə bağlı narahatlığını bildirib. Azərbaycan neft və qaz istehsalçısıdır və OPEC+  üzvüdür.

Ember enerji analitika mərkəzindən Riçard Blek X sosial şəbəkəsində yazıb: "#COP28-dən yol, görünür, Bakıya gedir, min il öncə dünyadakı ilk “neft paytaxtına”, Marko Polonun neft ticarətini rəsmiləşdirdiyi, turistlərin hələ də xam neft vannası qəbul edərək öz sağlamlıqlarını yaxşılaşdırdığı yerə".

Hacızadə deyib ki, bu narahatlığı başa düşür. O, Azərbaycanın öz enerji mənbələrini diversifikasiya etmək, oraya daha çox külək və günəş enerjisi daxil etmək planlarını qeyd edib.

Ötən il Avropa Komissiyası Rusiyadan diversifikasiya strategiyası çərçivəsində Azərbaycan təbii qazının idxalının ikiqat artırılması ilə bağlı Azərbaycanla qarşılıqlı anlaşma memorandumu imzalayıb.

HÖKUMƏTİN LEGİTİMLİYİ

London İqtisadiyyat Məktəbinin professoru İbadoğlu iyul ayında Azərbaycanda ailəsinə baş çəkərkən saxta pul alveri və ekstremizm ittihamı ilə həbs edilib.

2013-2019-cu illərdə o, neft, qaz və mineral ehtiyatlarının açıq və hesabatlı idarə edilməsinə tərəfdar olan təşkilatın, Mədən Sənayesində Şəffaflıq Təşəbbüsü (MSŞT) İdarə Heyətində vətəndaş cəmiyyətinin nümayəndəsi olaraq çalışıb.

ABŞ Dövlət Departamenti,  Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı İbadoğlunun həbsini pisləyib və onun azad edilməsini tələb ediblər. Sentyabrda Aİ həbsin araşdırılmasını tələb etmək üçün birgə təklif qəbul edib.

"Biz Azərbaycana imkan verə bilmərik ki, söz azadlığı və insan hüquqları sahəsindəki dəhşətli göstəricilərdən yayınmaq üçün COP20-dan istifadə etsin”, -  MSŞT-ni yaradan “Nə ödədin, dərc et” təşkilatının nümayəndəsi Ceyson Barduel deyib.

"Böyük neft istehsalçısı kimi Azərbaycan öz tənqidçilərini dinləməli olacaq", - o deyib.

Öz poçt qutunuzda COP28 haqqında gündəlik tam məlumat əldə etmək üçün ReutersSustainableSwitchinformasiya bülleteninə abunə olun.