Paşinyanın Münhendəki çıxışı Yerevanda tənqidçilərin əksəriyyətinin xoşuna gəlmir

1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə baş vermiş Xocalı faciəsinin ildönümü yaxınlaşır. Buna görə, hələlik daha çox Münhendə İ.Əliyev və N. Paşinyan arasındakı mübahisəyə görə Qarabağ münaqişəsi və ermənilərin Xocalı şəhərində azərbaycanlılara və məshəti türklərinə qarşı törətdikləri soyqırım mövzusunun iki cəmiyyətdə müzakirəsi davam edir.

Ermənistanın “Armenpress” nəşri Azərbaycanın keçmiş  prezidenti Ayaz Mütəllibovun “Nezavisimaya qazeta”ya köhnə müsahibəsini dərc edib. Çünki Paşinyan Münhendə bu müsahibə haqda danışıb. Guya A.Mütəllibov Xocalı sakinlərinin qətlində azərbaycanlıların birbaşa iştirakını etiraf edib.

Ancaq bu müsahibənin araşdırılması aydın göstərir ki, A.Mütəllibov belə sözlər deməyib.

A.Mütəllibov müsahibədə deyib ki, Azərbaycan müxalifəti hakimiyyətə gəlmək üçün Xocalı faciəsindən istifadə etdi. Həqiqətən Xocalıda 613 dinc sakinin ermənilər və sovet ordusunun Stepanakert alayının hərbi qulluqçuları tərəfindən öldürülməsindən sonra A.Mütəllibov prezident qala bilməzdi və Azərbaycan Xalq Cəbhəsi onu asanlıqla devirdi. Sonra A.Mütəllibov qısa müddətə hakimiyyətə qayıtdı və yenidən devrildi. Amma Xalq Cəbhəsi xocalıları öldürməyib – A.Mütəllibov belə bir söz deməyib.

Bununla belə Paşinyan Tvitterdə bugünkü yazısında bir daha “Nezavisimaya qazeta”nın həmin sayını oxuculara nümayiş etdirir. Ancaq bu dəfə Paşinyan rusları Xocalıya qarşı cinayətdə ittiham edib. Belə bir mətn yazıb və tezliklə ruslar haqda xatırlatmanı  silib. Ancaq mətbuatda onun ilk tviti qeyd edilib və hazırda fəal şəkildə ondan sitat gətirilir.

“Nezavisimaya qazeta”ya həmin müsahibədə A.Mütəllibov deyib ki,  ermənilərin Xocalı sakinlərinin mühasirədən çıxması üçün dəhliz yaratması barədə məlumata inanmır. Xilasetmə dəhlizinin olub-olmadığı və ya bunun ermənilərin yalanı olduğu məlum deyil, ancaq Xocalı sakinləri bundan xəbərsiz olublar və ya gecə erməni yaraqlıların pusqu qurduğu tərəfə gediblər. Bütün dinc şəxslər meşədə və Əsgəranın qarşısındakı düzənlikdə güllələnib. Sağ qalan xocalılar deyirlər ki,  dəhliz haqda heç nə bilməyiblər və adamları ermənilər öldürüb. Xocalıların ifadələri video və audiodaşıyıcılarda qeydə alınıb və hərtərəfli araşdırma üçün istifadə oluna bilər, - Azərbaycan nəşrlərinin müəllifləri bildirirlər.

Paşinyanın Münhendəki çıxışı Ermənistanda iki rakursda fəal müzakirə olunur. Baş nazirin tərəfdarları Paşinyanın Azərbaycan üzərindəki qələbəsindən yazırlar, belə ki, baş nazir Münhendə ermənilər üçün zərərli olan “Madrid prinsipləri”ni “dəfn etdi” və dərhal öz prinsiplərini, yəni “Münhen prinsipləri”ni ortaya qoydu.

“Kavkazskiy uzel”dən yerevanlı bloger özünün Paşinyançı siyasi yönü barədə açıq danışır və yazır: “Paşinyan və onun hökuməti, bundan sonra da “Madrid prinsipləri” fəlsəfəsini rədd etməyə davam edəcək, Azərbaycan isə bunu hər zaman de-fakto rədd edib  və buna sübut kimi 2016-cı ildə dördgünlük müharibə başlatdı. Paşinyan və onun hökuməti qırmızı xətləri açıqlayaraq onları “Münhen prinsipləri” adlandırdı və həqiqətən də bu qırmızı xətlərlə “Lavrov planı” adlandırılan mənəviyyatsızlığın üzərindən xətt çəkdi, baxmayaraq ki, Əliyev və Putin rejimləri bu planı müxtəlif meydançalara “keçirməyə” çalışırdılar.

“Yerevantsı” ləqəbli bloger Münhen prinsipləri barədə:

- Azərbaycan kimi Dağlıq Qarabağ da müstəqillik qazandı;

- Dağlıq Qarabağ münaqişə və danışıqlar tərəfidir, onlarla danışıqlar olmadan münaqişəni həll etmək mümkün deyil;

- Ərazi yoxdur, təhlükəsizlik var: Dağlıq Qarabağ öz təhlükəsizliyinə güzəştə gedə bilməz;

- Münaqişəni bir və ya iki hərəkətlə həll etmək mümkün deyil: danışıqlar prosesində  “mikroinqilablar”, sonra “miniinqilablar”, daha sonra dönüş lazımdır.

-  Münaqişənin istənilən həlli Ermənistan xalqı, Dağlıq Qarabağ xalqı, Azərbaycan xalqı üçün məqbul olmalıdır və Ermənistanla Qarabağ belə həllin tapılması üçün ciddi səy göstərməyə hazırdır. Azərbaycan da belə hazırlığı göstərməlidir;

- Dağlıq Qarabağ məsələsinin hərbi həlli yoxdur. Əgər kimsə desə ki, məsələnin hərbi yolla həlli var, onda Qarabağ xalqı deyəcək: “Deməli, bu, çoxdan həll olunub”, -“Yerevantsi” qeyd edib.

Paşinyanın Ermənistandakı əleyhdarları KİV-də Serj Sarkisyanı və Robert Köçəryanı dəstəkləyən məqalələr dərc edirlər.

“Bundan başlayaq ki, onun altı bəndi, sadəcə, məclisdə “sağlıq deməyə” bənzəyir”, - David  Mkrtçyan “Münhen prinsipləri” haqda yazır.  “Bundan əlavə, artıq hamıya məlumdur ki, o, saman çöpündən yapışaraq bu rüsvayçı vəziyyətdən çıxmağa çalışır. Onun “prinsipləri”nin yalnız özünə məlum olduğunu və dünyada heç kimin bunu bilmədiyini hər kəs başa düşdü. Üstəlik, bu prinsiplərdə heç bir məzmun yoxdur. Məsələn, “ölkənin inkişaf etməsi üçün yaxşı işləmək lazımdır” ifadəsinin ölkə iqtisadiyyatının proqramına aid  olduğunu söyləmək olmaz.  Və ya baş nazir “bu problem üç tərəfin maraqları nəzərə alınmaqla həll edilməlidir” dediyi zaman bu, vasitəçilərin təbəssümünə səbəb olur, çünki elə təəssürat yaranır ki, Paşinyan onları işdən kənarda saxlamaq istəyir.

Təəssüf ki, Paşinyanın sözləri təkcə Məmmədyarovda gülüş doğurmur, ən azı Münhendə, Moskvada, Vaşinqtonda, Parisdə təbəssüm doğurur ... Paşinyanın əslində kim olduğu artıq hamıya aydındır. Reallıq belədir”, - D.Mkrtçyan yazır.https://zham.am/.

Politoloq Qrant Melik-Şahnazaryan hesab edir ki, Paşinyanın Münhendəki çıxışından sonra ermənilər nəinki qazanmadılar, hətta bəzi məsələlərdə problemli vəziyyətə düşdülər. “Nikol Paşinyan münaqişə ilə bağlı tarixi faktlara malik deyil”. Əliyev Qafqaz bürosunun qərarlarından danışarkən Paşinyan bundan öncə bağlanmış digər müqavilələri qeyd etmədi və Xocalı hadisələri ilə bağlı arqumentlər isə kifayət qədər zəif idi, yəni Ermənistanın baş naziri münaqişənin tarixinin təfərrüatlarını, əsas kodları bilmir... Paşinyan Əliyevin danışıqlar prosesini Azərbaycan məcrasından təqdim etmək cəhdlərinə heç bir şəkildə reaksiya vermədi. Məsələn, o, mərhələli həll, azərbaycanlıların geri qayıtması, ərazilərin təhvil verilməsi və s. təkliflərə qarşı çıxmadı. Məlum oldu ki,  rəsmi Yerevan münaqişənin nizamlanmasına dair dəqiq siyasətə malik deyil. Jurnalistlərin “münaqişəni həll etmək üçün beynəlxalq ictimaiyyətdən nə gözləyirsiniz?” sualına rəsmi Yerevanın aydın cavabı olmadı. O, bütün suallara cəmi bir və ya iki zəif arqumentlə cavab verməyə çalışdı ki, bu da qarşı tərəfin onu narahat vəziyyətə salmasına imkan verdi...

Böyük Tiqranla bağlı xatırlatmalar ilə çətin ki hansısa məsələni həll etmək mümkün olsun. Öz inqilabi imicindən irəli gələrək suallardan yan keçmək və mikroinqilablar ssenarisini təklif etmək! Cavabı yerindəcə gördük: bu, zalın gülüşünə və tənəli münasibətə səbəb oldu və bunu təkcə Azərbaycandan yox,  digər ölkələrdən olan nümayəndələr və ekspertlər də nümayiş etdirdilər...

Əminəm ki, Paşinyan bu görüşə hazırlıqlı gedib, ancaq düşünüb ki,  özünün təklif etdiyi ssenari müzakirə olunacaq. Ümid edirdi ki, diqqət mərkəzində onun  mikroinqilabı olacaq və o, üç tərəfin xalqları üçün məqbul həll yolu haqda danışacaq. Əliyev isə bu “hiylə” altında qalacaq. Halbuki, Əliyev ən başdan diskussiya təşəbbüsünü öz əlinə aldı.  Öncə ona söz verdilər. Buradan belə güman etmək olar ki, moderatorla iş əvvəlcədən aparılmışdı. Paşinyan görəndə ki, onun  mikroinqilabı heç kimi maraqlandırmır, özü-özünə sual verməyə məcbur oldu, müzakirəni özünün daha yaxşı hazırlandığı sahəyə yönəltməyə çalışdı, amma yenə də bir şey çıxmadı. Onun Əliyevin erməni xalqına müraciətilə bağlı hiyləsinə isə Əliyev tamamilə məntiqli reaksiya verdi. Bildirdi ki, o, ermənilərin lideri deyil, azərbaycanlıların lideridir və erməni xalqının yox, qaçqın olan insanların qayğısına qalır. Paşinyanın hazırladığı ssenari o qədər pis idi ki, əvvəldən heç kimi maraqlandırmadı, cavablar qarşı tərəf üçün olduqca sadə və öncədən proqnozlaşdırılan idi. Ümumilikdə bu müzakirəni uğursuz hesab etmək olar, - erməni poitoloq hesab edir, (Voskanapat.info).

Paşinyanı tənqidə sadə ermənilər də qoşulub. Sosial şəbəkədə yayılan videoçarxda Armen Kazaryan adlı biri Paşinyana müraciət edir: “Ay mənfur, siz azərbaycanlıları qovarkən  onların fikrini soruşdunuz?”

Armen Kazaryan qiyabi şəkildə baş nazirlə polemika aparır: “Paşinyan bildirib: Qarabağ əhalisinin rəyini soruşmadan bu məsələni necə həll etmək olar? Sən Qarabağdakı azərbaycanlı əhalinin fikrini soruşdun? Azərbaycanlılara atəş açıb onları qovmağa ilk siz başladınız. Siz onların fikrini soruşdunuz?”