Türkiyənin dövlət protokolunu kim idarə edir?

Başda Suriya məsələsi olmaqla regiondakı problemləri müzakirə etmək üçün Türkiyə prezidentinin təklif etdiyi Merkel-Macron-Putin-Erdoğan görüşünü keçirmək mümkün olmayınca  Erdoğan “şturvalı” Putinə  tərəf  çevirmək istədi: “Ən pis halda biz Putinlə daha əvvəl müəyyənləşən 5 mart tarixində görüşə bilərik.Biz telefon danışıqları çərçivəsindən kənara çıxaraq,üzbəüz ünsiyyət yarada bilərik”

Bundan əvvəl diqqəti cəlb etmişdik:İdlibdə vəziyyətin gərginləşməsindən sonra Rusiya Federasiyası dövləti Türkiyəyə qarşı sanki soyuq müharibə dövrünün metodlarını tətbiq edir.Məsələn, İdlib məsələsiylə bağlı Kremldən əvvəl Ankaradakı səfir Aleksey Yerxov sosial media üzərindən açıqlamalar verir.Yəni,saymazlığı bu şəkildə ifadə edirlər.

Prezident Erdoğanın bir neçə  gün əvvəlki “Putinlə görüş”  təşəbbüsünə cavab Kremlin mətbuat katibi Dmitriy Peskovdan gəldi.Həm də  yenə saymazyana şəkildə :”Hələ ki martın 5-də Putinin iş planında belə bir görüş nəzərdə tutulmayıb.Martın 5-də prezidentin başqa planları var”

Bu halda ortaya çox sadə sual çıxır:Türkiyənin dövlət protokolunu kim idarə edir? Bir halda ki,sualla başladıq,onda ikinci sualı da verək:ölkələrin diplomatiya idarələri nə üçündür? Cənab Erdoğan əvvəlcə martın 5-nə  4 tərəfli görüş təklif etdi, o görüşün baş tutmayacağına, hər halda, tam inanmadığı üçün “ən pis halda Putinlə görüşü” gündəmə gətirdi.Kreml isə indilik bunu rədd etdi.Elə isə Türkiyə Cümhuriyyəti  prezidentinin ofisi,ölkənin xarici işlər nazirliyi nə  üçündür? Bu görüşləri pərdə arxasında onlar hazırlayar,belə bir hazırlıq yoxdursa,Erdoğan həm 4 tərəfli görüş həm də Putinlə görüş barədə niyə dəqiqləşdirilməyən açıqlamalar verir? Axı burada açıq-aydın Rusiya dövlətinin əli güclənir?17 illik təkbaşına hakimiyyəti dövründə böyük dövlət təcrübəsi qazanmış Erdoğan kimi bir dövlət adamı bunu necə görə bilməz? Yox, görüb vəziyyəti zorlayaraq nəsə əldə etməyə çalışırsa, bunun Türkiyə üçün əks nəticələr doğuracağını ona deyə biləcək heç kim yoxdurmu? Və nəhayət: daha əvvəl 2-3 gün içində Vladimir Putin ilə görüşə bilən cənab Erdoğana qarşı Kreml indi niyə bu qədər məsafəli hərəkət edir?

Bunun səbəbini də Kreml özü açıqlayı: İdlib probleminə görə Moskva ilə Ankara arasındakı münasibətlər soyuduğuna görə,Vladimir  Putinin də Recep Tayyip Erdoğana qarşı məsafəli dayanmasından təbii şey ola bilməz.Erdoğanın diplomatik qaydaları bir tərəfə qoyaraq,5 marta görüş təyin etmə təkidinə baxmayaraq,Kremlin buna müsbət yanaşmamasının səbəbi də İdlibdir: Erdoğanən arzu etdiyi üzbəüz görüşdə Putin İdlib problemini tamamilə bitirmək istəyir,Erdoğan isə  bu tələbə yanaşmamağa çalışır.Ona görə cənab Erdoğanın 5 martda görüş üçün “qaydasız oyunu”na Kreml qaydalı şəkildə “yox”- deyir.Həm də “5 martda prezidentin proqramında başqa işlər var”- kimi yuxarıdan aşağıya baxan bir  tövrlə...

Yəni,yazının yazıldığı anlara qədər (15.00/27.02.20) İdlib sahəsində hərbi baxımdan geriyə düşmüş Ankara, prezident Erdoğanın “5 martda Putinlə görüş təkidi”ndən də bir şey çıxara bilmir.

Amma “Siyasətdə 24 saatın da böyük əhəmiyyəti  var” –sözünü də unutmamaq lazımdır.

Süleyman Demirel demişdi: Azərbaycanın əziz dostu-qardaşı...