Azərbaycan kafeilinin arxasında kim durur?

2009-cu ildə Azərbaycanda  “Gilan Holding”in Keramik Plitə zavodu istismara verilib. Şirkət divar və döşəmə üçün üzlük keramik plitələrin 40%-i təmin etmək planını açıqlamışdı. Əslində necə olduğu bilinmir: zavod qanuna zidd olaraq hətta dövlət strukturlarına heç bir informasiya vermir.

Müşahidəçilərin fikrincə, zavodun məhsulu bazara çıxan kimi idxala məhdudiyyət qoyulub. Gömrükdən mal keçirmək istəyənlərin malı ya rəqabətə dözməsin deyə yüksək qiymətə sənədləşdirilir, ya da gömrükçülər sənədlərə bəhanə tapır.

Hacıqabuldakı “Gilan Seramik” zavodunun gücü sutkada 11 min m2-dir. Müəssisə ildə 3,6 mln m2 plitə istehsal edə bilər. Bu, ölkənin tələbatının 45%-dir. İtaliya texnologiyaları ilə işləyən zavodun tikintisi 40,2 mln manata başa gəlib. Bunun 5 milyonunu dövlət güzəştli kredit kimi verib.

Maraqlıdır ki, zavodun istehsal həcmini rayon səviyyəsində izləmək mümkün deyil – yerli statistika idarəsinə məlumat verilmir. Şirkətin saytında (http://gilanseramik.az/about-us) qeyd edilir ki, ölkənin kafel və metlax ehtiyacının 40%-i ödəyir.

  2015-ci ilin I rübündə xaricdən 1 mln 92 min m2 keramik plitə gətirilib. Azərbaycanda Türkiyə istehsalçılarının kafel və metlaxı daha yaxşı satılır. 3 ayda keramik plitə idxalının 34%-i (372 min m2) Türkiyənin payına düşüb. Ardınca Çin (347,8 min m2), Rusiya (130,1 min m2), İspaniya (123,4 min m2), İtaliya (50,5 min m2) keramikası gəlir. Ukrayna (35,8 min m2),  İran (42,3 min m2), Polşa (16 min m2) və Portuqaliyadan (7,5 min m2) da keramika idxal edilir.

2014-cü ildən keramik plitələrin bəyannamə qiymətini azaldıb. 2012-ci ildə bu mal 3,78$/m2-a, 2013-cü ildə 7,76$/m2-a sənədləşdirilib. Ötən il orta bəyannamə qiyməti $5,34/1 m2 olub. Bu ilin I rübündə idxal edilən keramik plitələr 5$/m2 məbləğində ƏDV və gömrük rüsumuna cəlb edilib. Son 2 ildə bu malın minimal pərakəndə satış qiyməti 1 kv m üçün 10 manatdan 15 manata artırılıb. İspaniya kafeli 150 manata satılır. Halbuki gömrükdə 1 kv m mal 4,9 dollara bəyan edilir.
2012-ci ildə keramik plitələrin idxal həcmi 6 mln 726,1 min, 2013-cü ildə  3 mln 347,1 min, 2014-cü ildə 6 mln 126,2 min m2 olub. Ötən il idxalçılar $32,7 mln məbləğində keramika gətirib. Bu, 2013-cü ildəkindən 27,4% çoxdur. Qonşu Gürcüstan ötən il $54,2 mln məbləğində keramik plitələr idxal edib. Bu, 2013-cü ildəkindən 15,8% çoxdur. 08B