Azərbaycan: sənədləşdirilməyən çay həcmi 4 min tondan çoxdur

Azərbaycanda çay istehsalı və idxalı statistikası baş-ayaqdır. Bu statistikaya inansaq, belə çıxır ki, ölkədə çay istehsalı azalır.

Dövlətstatkoma görə, 2015-ci ilin 3 ayında 800 kq çay qablaşdırılıb. Bu, ötən ilin eyni dövründəkindən 47,3% azdır. Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, 1420,7 ton çay ($3 mln 178,7 min) idxal edilib. Bunun 1081,2 tonu ($4883,3 min) emaldan sonra ixrac edilib.

2008-2012-ci illərdə Azərbaycanda çay istehsalı 10,6-10,9 min ton arasında olub. 2013-cü ildə istehsal 7,5 min ton, ötən il 8 min ton təşkil edib. 

2014-cü ildə 474,2 ton çay yarpağı yığılıb. Bu, 2013-cü ildəkindən 16,5% azdır. Mütəxəssislərin fikrincə, fermentləmə zamanı 4 kq çay yarpağından 1 kq quru çay istehsal edilir. Beləliklə, yerli emal edilmiş çay həcmi ildə 125 kq təşkil edir. Amma DSK bildirir ki, çayla özünütəminat 2012-2013-cü illərdə 65,6% və 54,7% olub.

Dövlətstatkoma görə, Azərbaycanda bir nəfərə çay istehlakı həcmi 2013-cü ildə 1,2 kq olub. Bu, 2009-2010-cu illərdəkindən 0,2 kq azdır.

2014-cü ildə Azərbaycana 8 183 ton çay idxalı bəyan edilib. Bu, 2013-cü ildəkindən 772,5 ton və ya 8,6% azdır. Maraqlıdır ki, Dövlətstatkom çay istehlakı balansını tərtib edəndə vətəndaşlar tərəfindən 4820 ton mal idxalı (2013-cü ilin məlumatı) qeyri-rəsmi hesab edilir. Beləliklə, ümumi idxal həcmi 13000 ton təşkil edir.  

İxrac azalıb və  5440,6 ton emal edilmiş çay təşkil edib. Bu, əvvəlki ildəkindən 2145,2 ton (28,3%) azdır.

Dövlətstatkom normativlərə əsaslanıb bildirir ki, əhalinin illik çay istehlakı 11,6 min tondur. Əgər buraya yerli istehsalı – 125 ton və idxalı - 13000 ton əlavə etsək və ixracı (5440 ton) isə çıxsaq, məlum olur ki, rəsmiləşdirilməyən idxal həcmi ən azı 4040 tondur.

Qeyd edək ki, ilin I rübündə DGK Şri-Lankadan 470 ton,  Hindistandan 42,5 ton, Vyetnamdan 45,8 ton, Keniyadan 21,6 ton, Türkiyədən 14,2 ton, Rusiyadan 17,7 ton və s çay idxalını rəsmiləşdirib. Azərbaycan çayı əsasən İraq, gürcüstan, Ukrayna və Rusiyaya ixrac edilir. --08B—