FAO aqrar-sənaye sahəsində tənəzzülün səbəbləri haqqında

Qafqaz Universitetinin müəllimi Elçin Süleymanovun BMT Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) 2014-2015-ci illərdə postsovet ölkələrdə ərzaq ticarəti siyasəti haqqında» məruzəsi (http://www.fao.org/3/a-i5433r.pdf) dərc edilib.

Tədqiqatçının məlumatına görə, aqrar-sənayed təsərrüfat strukturu və istehsalı özəl ailə təsərrüfatlarına əsaslanır. Bu, kənd təsərrüfatı məhsullarının dünya bazarına çıxışında ənfgəllər yaradır. Bundan başqa, satış və ixracla məşğul olan şirkətlərin, rəsmi qeydiyyatdan keçmiş fiziki və hüquqi şəxslərin azlığı da kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracatına ənfgəllər törədir. «2014-cü ildə ölkənin ümumi ixracat həcmi 21,8 mlrd dollar, idxal 9,19 mlr dollar olub. İxracatda tərəvəz, meyvəköklü bitkilər, meyvə, qoz, sitrus, bitki və heyvani yağlar üstünlük (57,3%) təşkil edir. İxracat məbləği 481,4 mln dollar təşkil edib. İdxalda şəkər və qənnadı məmulatı (26,3%), süd məhsulları, yumurta, bal və başqa məhsullar (16,4%) üstünlük təşkil edir.

Bötüvlükdə 2014-cü ildə ümumi ixracın 3,8%-i və idxalın 16,6%-i kənd təsərrüfatı məhsullarının payına düşür.

Kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı və marketinqinin təşkilində xüsusi nailiyyət müşahidə olunmayıb. Belə situasiyanın əsas səbəbi orta və iri kənd təsərrüfatı müəssisələrinin azlığı və əsas istehsal həcmlərinin aşağı satışlı ailə təsərrüfatlarında cəmləşməsidir.

Ölkə hələ də Ümumdünya Ticarət Təşkilatına (ÜTT) üzvlüklə bağlı danışıqları davam etdirir.

Azərbaycanla ÜTT arasında uzun danışıqlarda yaranan problemli məsələlərdən biri onunla bağlıdır ki, ölkə təşkilata inkişaf etməkdə olan ölkə statusu ilə üzv olmağa ümid edir.

ÜTT-yə üzvlükdə çətinliklərin digər əsas səbəbi aqrar sektorun subsidiyalaşdırılmasının həcmi göstərilir. Kənd təsərrüfatı istehsalçılarının vergidən azad edilməsi hazırda kənd təsərrüfatı istehsalının stimullaşdırılmasına vacib addımdır.

ÜTT-yə üzvlük ölkənin iqtisadi inteqrasiyasını möhkəmləndirməyə, onun ixrac potensialını artırmağa, daxili bazarda rəqabəti fəallaşdırmağa və inhisarların təsirini azaltmağa, ən vacibi isə ölkə iqtisadiyyatına inamı artırmağa imkan verərdi”, - deyə məruzəçi yazır. --17D—