Fond bazarı kölgədə qalıb

Bu ilin iki ayında Azərbaycanda korporativ qiymətli kağızlar (fərdi depozitarlara xidmət göstərən “Azərbaycan Beynəlxalq Bankı SC istisna təşkil edir) bazarına nəzarət edən Milli Depozitar Mərkəzi təkrar bazarda alqı-satqı üzrə ümumi məbləği 35,1 mln. manat həcmində birjadankənar bağlanmış əqdi qeydə alıb. Bu, 2012-ci ilin müvafiq dövründə olduğundan üç dəfə, 2011-ci il - 5 dəfə, 2010-cu il- 22 dəfə  çoxdur.

MDM-nin iki ay üçün təqdim etdiyi məlumata əsasən korporativ qiymətli kağızlarla birjadankənar əməliyyatların həcmi ilk dəfə olaraq təkrar korporativ qiymətli kağızlar bazarının birja dövriyyəsini ötüb. Və birjadankənar bazarın üstünlüyü birjanı bir neçə dəfə artıqdır. Göstərilən müddətdə birjada korporativ qiymətli kağızların alqı-satqısı üzrə ümumi məbləği 9 529  min əqd bağlanıb. Birjada səhmlərin payına ümumi məbləği 387 min manat həcmində kiçik əqdlər (nizamnamə kapitalının 1%-dən çox olmayaraq). Halbuki, birjadankənar korporativ qiymətli kağızlar bazarı praktiki olaraq  səhmlərin “təsiri altındadır”.

  Birjadankənar bazarın aktivliyi yalnız əməliyyatların  həcmində deyil, həm də onların sayında özünü göstərir. Bu ilin əvvəlində iki ay ərzində birjadankənar bazarda 89 əqd bağlanıb. Halbuki, 2012-ci ilin müvafiq dövründə bu göstərici 66 əqd olub.

Analitiklər əmindirlər ki, birjadankənar qiymətli kağızlar bazarında proseslərin canlanması 2012-ci ilin martından onun şəffaf olmaması ilə əlaqədardır. 2012-ci ilin matından fəaliyyətdə olan “Adlı investisiya qiymətli kağızların alqı-satqısı üzrə əqdlərin bağlanması qaydaları”na zidd olaraq Bakı Fond Birjası birjadankənar əməliyyatlar barədə məlumatı açıqlamır. 2012-ci ilin dekabrından “Qiymətli kağızlar bazarında sui-istifadələrin qarşısının alınması qaydaları” qüvvəyə minib. Bu sənədlə birjaya insayder əqdləri barədə informasiyanı açıqlamaq səlahiyyəti  verilib. Lakin birja bu sənədi də icra etmir. BFB-nin əməllərindən məlumatlı olan Dövlət Qiymətli Kağızlar Komitəsi bazarda şəffaflığın təmin olunması üçün tədbir görmür. Bu amillər ona gətirib çıxarıb ki, bazar iştirakçıları praktiki olaraq fond bazarında baş verənlər barədə məlumatlardan məhrum olublar.  --08B—